یادگار معماری منحصر به فرد کازرون در معرض تخریب و ویرانی

بافت قدیمی شهر کازرون‌ حال و هوای دیگری دارد، مخصوصا بازار قدیمی و خانه های قدیمی آن‌ که یادآور مردان و زنان اصیل، پرتلاش و زحمت کش این‌خطه است.

خانه تاریخی «حاج اسماعیل» که در لهجه کازرونی‌ها خانه«حاج اسمال» بیان می‌شود، مربوط به اوایل دوران‌ قاجاریه است که از ارزش و اعتبار بالایی برخوردار است.

 این‌ عمارت تاریخی، در حدود هزار و ۸۵۰ متر مربع مساحت دارد و در ۲ طبقه و ۳ بخش اندرونی، شاه نشین، ایوان (تالار مرکزی) و بیرونی با نمای خاص و معماری منحصر به فرد آن زمان، بنا گردیده است.

 از این بنای تاریخی، به عنوان بزرگ‌‌ترین خانه تاریخی کازرون یاد می‌شود و یکی از شاهکار‌های معماری ایرانی به شمار می‌آید.

 اهمیت خانه تاریخی حاج اسماعیل از دو جهت تاریخی و معماری است؛ از دید تاریخی پیشینه این عمارت، به دوران پیش از ناصرالدین شاه برمی‌گردد و مربوط به دهه‌های نخستین قاجار و بسیار دارای اهمیت است.

از دید معماری نیز کارشناسان‌ معتقدند که این عمارت از نظر مساحت بزرگ با دو طبقه و ایوان خانه مرکزی و اتاق های اطراف به خوبی توانسته است بافت تاریخی و زینتی خود را نشان‌ دهد.

خانه حاج اسماعیل در کوی بازار کازرون قرار دارد و یکی از یگانه‌ترین بنا‌های تاریخی شهر کازرون است.

محمد جواد جوکاری رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان‌ کازرون، در گفتگوی اختصاصی با خبرگزاری فارس گفت: نگهداری و حفظ آثار ارزشمند تاریخی و همچنین‌ احیا، مرمت و بازسازی این‌ آثار بر عهده میراث فرهنگی است، اما آثاری که در تملک‌ واقعی این‌ مجموعه نباشد در معرض تخریب و ویرانی قرار خواهد گرفت.

وی با عنوان‌ این‌ موضوع که خانه تاریخی حاج اسماعیل با پیگیری های مکرر میراث فرهنگی در تاریخ ۱۴ شهریور ماه سال ۱۴۰۰ به ثبت ملی رسیده است، تصریح کرد: آثار ثبت شده اگر در تملک کامل میراث فرهنگی باشد در معرض خطر نابودی نخواهد بود و از ان‌ محافظت خواهد شد.

این اثر در تملک میراث فرهنگی نیست

وی شرط به تملک درآمدن این بنای تاریخی و ارزشمند را مستلزم دریافت اعتبار دانست و عنوان کرد: با وجود قدمت زیاد و عمر طولانی این‌ خانه و همچنین‌ گهگاهی تعرض افرادی به نشانه اعتراض و نیت تخریب بافت این‌ اثر ارزشمند، متاسفانه شاهد تخریب و در معرض خطر قرار گرفتن آن هستیم‌ که باید به زودی مرمت و بازسازی شود،‌ اما با وجود ثبت در فهرست آثار ملی، این اثر همچنان در تملک‌ میراث فرهنگی نیست که اقدامی در جهت مرمت و بازسازی یا حفظ آن صورت بگیرد.

تملک، بدون اعتبار غیر ممکن است

 وی در ادامه افزود: جهت تملک‌ این‌ اثر تاریخی نیاز به تامین‌ اعتبار و خرید ملک‌است ‌که با پیگیری های مکرر و همکاری نماینده شهرستان، فرماندار، اداره کل میراث فرهنگی و رای زنی با وزیر میراث فرهنگی و مدیران‌ کل، هنوز موفق به تامین‌ این اعتبار نشده ایم.

جوکاری افزود: در گذشته مالکان قصد کوبیدن و تخریب و ساخت آپارتمان، مجتمع و پاساژ به جای آن را داشتند و یک بار هم به نشانه اعتراض در و پنحره های چوبی این بنا را تا حدودی تخریب کرده بودند، اما میراث فرهنگی در صدد حفط و نگهداری این‌اثر مهم‌ تاریخی است. 

وی در ادامه با اشاره به مشکلاتی از قبیل نارضایتی مالکان وارث و نبود اعتبار کافی جهت تملک‌ این اثر مهم‌ تاریخی افزود: نتیجه رضایت مالکان‌ وارث و تامین‌ اعتبار جهت خرید این‌ملک از مالکان و وارثان، تملک این بنای تاریخی توسط میراث فرهنگی است که در جهت احیا، مرمت و بازسازی نیز حتما اقداماتی انجام‌ خواهد گرفت.

جوکاری تعداد مالکان این‌ خانه تاریخی را ۶۰ نفر عنوان کرد و تصریح نمود: مشکل اصلی تامین‌ اعتبار است، نه رضایت مالکان.

وی ادامه داد: این‌ خانه توسط کارشناسان قیمت گذاری شده است و پیگیر تامین اعتبار و رضایت مالکان هستیم که در صورت لزوم‌ و طبق قوانین باز هم‌ کارشناسی به روز خواهد شد که نتیجه این‌ مهم‌ مستلزم‌ موفق شدن دریافت اعتبار با پیگیری ها و نامه نگاری های انجام‌ شده است که تاکنون‌ موفق نشده ایم.

وی در پایان ابراز امیدواری کرد: که با پیگیری ها و انحام‌ مراحل قانونی و تامین اعتبار خوب و کسب رضایت مالکان، با به تملک‌ دراوردن این بنا توسط میراث فرهنگی در جهت حفظ و نگهداری و مرمت و احیای آن تلاش شود.

فارس