کاروانسرای دودهک دلیجان؛ جلوه‌ای از فرهنگ و هنر ایرانی

کاروانسرای دودهک در شمال شرقی محلات، در مجاورت ساحل شرقی رودخانه قم‌رود و در مسیر جاده دلیجان به دهستان خورهه قرار دارد.

قدمت این بنا را دوره صفویه می‌دانند ولی معماری آن، از شیوه معماری سلجوقیان پیروی می‌کند که همین امیر، تخمین قدمت بنا را مشکل می‌کند.

کاروانسرای دودهک در زمره ۹۹۹ کاروانسرایی است که در دوره شاه عباس صفوی در کشور ساخته شده است.

در هر یک از دیوارهای شمالی و شرقی و غربی این کاروانسرا سه برج دیده‌بانی تعبیه شده که نشان می‌دهد کاروانسرا کاربردی به مانند یک قلعه نظامی داشته‌ است.

پس از عبور از دروازه ورودی کاروانسرا، ایوانی به طول ۱۱٫۳ متر و پهنای ۳٫۹ متر وجود دارد که انتهای آن با پله‌هایی به حیاط متصل می‌شود.

ایوان‌های جنوبی و غربی آن که بعد از ایجاد بنا ساخته شده‌اند، دارای فرورفتگی‌هایی در دیوار هستند.

ایوان شرقی بر روی یک آب‌انبار زیرزمینی ساخته شده‌است. در سمت راست ایوان دو اتاق ساخته شده که اولی مربعی با ضلع ۴٫۸ متر و سقف گنبدی است که درگذشته به‌ وسیله یک در بزرگ به اتاق کناری ارتباط داشته‌ و اتاق نمازخانه کاروانسرا بوده‌است.

چهارگوشه کاروانسرا مشابه یکدیگر نیستند و گوشه‌های شمال شرقی و جنوب غربی برای نگهداری بار و دوگوشه دیگر به عنوان اصطبل مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. پی‌های این بنا از سنگ رودخانه و ساروج و بقیه بنا از آجر ساخته شده‌است. حیاط این کاروانسرا ۲۷٫۲ متر طول و ۲۷٫۱ متر عرض دارد.

با ورود به عمارت حیاط زیبا نفس شما را بند می‌آورد و در آنجا ایوان‌های زیادی را می بینید که در آنها اشیای عتیقه برای دیدن شدن توسط گردشگران، قرار گرفته‌اند.

کاربری جدید این کاروانسرا هتلی سنتی با ۱۶ اتاق دو نفره در شاه نشین و اتاق وزیران است که به عنوان کاروانسرا مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر اتاق دارای مکانیزم های قدیمی به نام کورسی است که برای گرم کردن مکان مورد استفاده قرار می‌گیرد و در بین همه مردم ایران بسیار مطلوب است و گردشگران از آن شگفت زده می‌شوند.

در اتاق های ساختمان وسایل زیادی مانند لباس‌های قدیمی که در زمان‌های قدیم توسط مردم پوشیده می‌شد برای نمایش به مسافرین و توریست‌ها وجود دارد. کاربری برخی از اتاق‌ها به آشپزخانه، رستوران و اتاق خواب تغییر کرده‌اند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: این کاروانسرا در سال ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۱۳۶۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

مصطفی مرزبان ادامه داد: این کاروانسرای تاریخی متعلق به دوران صفویه است و بر اساس سیاست‌های میراث فرهنگی در سال ۱۳۹۶ به شکل اجاره بلند مدت با هدف احیای این اثرباستانی، ایجاد اشتغال و درآمد پایدار واگذار شد.

به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی، کاروانسرای دودهک دلیجان با سرمایه گذاری ۱۱۰ میلیارد ریالی بخش خصوصی مرمت شده است.

مرزبان بیان کرد: مساحت مجموع این کاروانسرا ۲ هزار و ۸۰۰ متر مربع است که یک‌هزار و ۳۰۰ متر مربع آن را عرصه و یک‌هزار و ۵۰۰ مترمربع را اعیان تشکیل می‌دهد.

به گفته رییس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دلیجان : این هتل کاروانسرا، شامل ۱۷ اتاق با ظرفیت ۵۳ نفر ، تالار با ظرفیت ۵۰۰ نفر, چایخانه، رستوران و سوییت‌های اقامتی است.

حسین خاکباز ادامه داد: بهره‌برداری از این مجموعه برای ۴۰ نفر فرصت شغلی مستقیم و برای ۱۲۰ نفر فرصت شغلی غیرمستقیم ایجاد کرده است.

این مجموعه گردشگری به دلیل قرارگرفتن در یک منطقه گردشگری مانند غار نخجیر و همجواری با استان‌های پرجمعیت زمینه مناسبی برای جذب گردشگر است که می‌تواند اشتغال و درآمد مردم را افزایش دهد.

پنجم مهرماه(روز جهانی گردشگری) تا ۱۱ مهرماه با عنوان هفته گردشگری نامگذاری شده است.

ایرنا