عملیات مرمت سرای تاریخی “عزیزالله اف” مشهد در اولویت قرار دارد

سید جواد موسوی روز دوشنبه در جلسه شورای فنی اداره‌ کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی که با موضوع ارائه طرح مرمتی سرای عزیزالله اف برگزار شد، افزود: باید به اقدامات اجرایی مرمت سرعت داده شود و عملیات مرمتی به صورت تمام وقت و بدون وقفه در این بنا تداوم داشته باشد.

وی با اشاره به اهمیت حفظ و احیای این اثر تاریخی برای وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، ادامه داد: وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سفر به مشهد اولین مکانی را که مورد بازدید قرار داد، سرای عزیزالله اف بود زیرا حفظ و احیای این اثر تاریخی مورد تاکید فراوان است.

مدیر کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی درخصوص آسیب‌های وارد شده به این بنای تاریخی اظهار کرد: گستره آسیب‌ها به بناهای تاریخی در بافت اطراف حرم فراتر از یک ساختمان است و بارگذاری صورت گرفته در محدوده منطقه ثامن بر ابنیه تاریخی این بافت تاثیرگذار بوده است.

موسوی گفت: با توجه به رانش‌هایی که در بنا به‌ وجود آمده است، برای ایمنی و پیشگیری از آسیب به شهروندان اقدامات حفاظتی به صورت اضطراری انجام شود.

وی با قدردانی از همکاری دستگاه قضایی، شورای اسلامی شهر، شهرداری مشهد و کسبه و بهره‌برداران این مجموعه بیان کرد: تعامل خوبی برای اجرای عملیات مرمتی، حفظ و احیای این اثر تاریخی شکل گرفته و امیدوارم تا پایان این عملیات نیز این انسجام تداوم داشته باشد.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی بر ضرورت حذف موانع مرمت تاکید کرد و بیان کرد: عوامل مخل شامل لوله فاضلاب کنار پی و سرویس‌های بهداشتی که بنا را از تعادل خارج کرده‌اند، باید حذف و رفع خطر اضطراری انجام شود.

احسان زهره‌وندی افزود: برنامه اجرایی عملیات مرمتی بر اساس بودجه‌های پیش‌بینی شده و به‌ صورت چند مرحله‌ای خواهد بود.

وی با اشاره به لزوم تسریع عملیات مرمتی در این اثر تاریخی اظهار کرد: شورای فنی اداره‌ کل آمادگی دارد، به صورت تمام وقت و در هر ساعت از شبانه‌روز که لازم باشد برای بررسی جزییات عملیات مرمتی در کنار مشاور و تیم اجرایی مرمت قرار گیرد.

هم‌چنین محمد رکنی مدیر اجرایی عملیات مرمتی سرای عزیزالله اف در این جلسه اظهار کرد:شهرداری مشهد و به ویژه منطقه ثامن مشهد همکاری و همراهی میدانی با مدیریت اجرایی عملیات مرمتی دارند و  همواره پای کار هستند و به ما کمک می‌کنند.

وی با اشاره به مصوبه شورای اسلامی شهر مشهد اظهار کرد: شورای اسلامی شهر مشهد اختصاص پرداخت مبلغ ۲۴ میلیارد ریال برای مرمت این اثر را تصویب کرده و به زودی شهرداری این مبلغ را پرداخت خواهد کرد.

رکنی ادامه داد: از محل اعتبارات استانی نیز ۱۰ میلیارد ریال به این پروژه کمک خواهد شد، هم‌چنین با توجه به مذاکرات صورت گرفته در سفر وزیر و بازدید از این مجموعه برای تامین بخشی از هزینه‌ها از محل اعتبارات سفر ریاست جمهوری و اعتبارات ملی نیز پیگیری‌های لازم در حال انجام است.

هم‌چنین در این جلسه پس از ارائه مطالعات مشاور، اعضای شورای فنی اداره‌ کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی به اظهار نظر پرداختند. پیش از این و طی هفته جاری، اعضای شورای فنی این اداره کل با حضور در محل سرای عزیزالله اف وضعیت فعلی بنا را از نزدیک مشاهده کرده و راهکارها و روش‌های مرمتی را در محل مرور کردند.

سرای عزیز الله اف، تجارت خانه‌ای است که در سال ۱۳۰۷ ساخته شد. تا قبل از تعطیلی یکی از مراکز فروش پوشاک در مشهد بود، در سال ۱۳۸۰ ثبت ملی شد و این مساله لزوم بازسازی و مرمت آن را توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مورد توجه قرار داد و در نهایت بازسازی و مرمت آن آغاز شد.

کاروان سرای عزیزالله اف دارای معماری ایرانی اسلامی و متعلق به دوران پهلوی است. این اثر در محدوده کوچه عباسقلی خان قرار دارد و پر از حجره‌ها و مغازه‌های ریز و درشت است که شاید زیبایی اثر را از چشم دور کند، اما دارای معماری اثر از نوع درون گراست، به این معنا که ۲ بخش اندرونی و بیرونی دارد. حجره‌ها نیز در بخش بیرونی و حیاط بزرگ قرار دارند و بخش اندرونی کاروان سرا در شرق اثر است و ۳ طبقه دارد، هرچند با نگاه اول و از نمای بیرون تنها ۲ طبقه به چشم می‌آید و دلیل آن عقب نشینی طبقات بالایی نسبت به همکف است. کف بنا نیز آجر فرش است و تعداد زیادی از پله‌ها هنوز چوبی اند.

در سال‌های گذشته تنها تغییرات کوچکی در بنای کاروان سرا ایجاد شده بود. در این راستا، مرمت و استحکام بخشی با جابه جایی موقت تعدادی از کاسبان با برنامه ریزی‌های شهرداری مشهد آغاز شد. ۳۱ مغازه در پاساژ عدالت و ۱۵ مغازه در بازار عباسقلی خان به صورت رایگان به کاسبان تحویل داده و فاز اول مرمت اجرایی شد.