خانه تاریخی فکری نماد معماری بومی جنوب و روایتگر هویت فرهنگی بندرلنگه

حسن هاشم‌زاده افزود: این بنای ارزشمند در دوره قاجاریه توسط «سالم ابراهیم خواجه» مشهور به «سالم‌بیگ» ساخته شد و بعدها به‌وسیله عبدالواحد فکری، از تجار سرشناس بندرلنگه، خریداری شد که از همین رو به «خانه فکری» شهرت یافت.

وی با اشاره به پیشینه تاریخی این بنا بیان کرد: خانه فکری در دوره‌های مختلف، افزون بر سکونت خانواده فکری، به‌عنوان یکی از مراکز مهم فعالیت‌های تجاری و بازرگانی بندرلنگه نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت که همین موضوع، جایگاه اقتصادی و اجتماعی آن را در گذشته شهر نشان می‌دهد.

رئیس میراث فرهنگی بندرلنگه ادامه داد: این بنا با مساحتی بالغ بر سه هزار و ۴۰۰ مترمربع و زیربنایی حدود یک‌هزار و ۲۰۰ مترمربع، شامل ۲ حیاط اندرونی و بیرونی، پنج بادگیر، ۲ زیرزمین، ۲۵ اتاق و فضاهای خدماتی از جمله حمام و سرویس‌های بهداشتی است.

هاشم‌زاده با اشاره به ویژگی‌های معماری این اثر تاریخی گفت: مصالح اصلی به‌کاررفته در خانه فکری شامل سنگ و ساروج است و سقف آن با تیرهای چوبی از جنس چوب چندل آفریقایی ساخته شده است. همچنین استفاده از حصیرهای بافته‌شده از برگ درخت خرما و نی، همراه با پوشش کاه‌گل، بیانگر هنر معماری بومی و توجه معماران آن دوره به شرایط اقلیمی منطقه است.

وی افزود: قرارگیری بنا در ارتفاع حدود پنج متری از سطح زمین، وجود راهروها و بادگیرهای متعدد، نقش مؤثری در تهویه طبیعی و خنک‌سازی فضای داخلی دارد و این ویژگی‌ها، خانه فکری را به نمونه‌ای شاخص از معماری سازگار با اقلیم جنوب تبدیل کرده است.

رئیس میراث فرهنگی بندرلنگه با اشاره به اقدامات حفاظتی انجام‌شده اظهار کرد: پس از آسیب‌دیدگی بخشی از سقف این بنا بر اثر بارندگی، اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان هرمزگان در سال ۱۳۹۶ مرمت‌های اضطراری لازم را برای حفظ استحکام و جلوگیری از تخریب بیشتر بنا انجام داد.

هاشم‌زاده ادامه داد: در سال‌های اخیر، دیوارهای داخلی و بیرونی ساختمان توسط اداره میراث فرهنگی مرمت شده و ۲ ایوان مشرف به حیاط اندرونی نیز با مشارکت شهرداری بندرلنگه و تحت نظارت میراث فرهنگی بازسازی شده است.

وی با اشاره به وضعیت حقوقی و نحوه بهره‌برداری از این اثر تاریخی گفت: مالکیت خانه تاریخی فکری در اختیار ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) قرار دارد و این بنای تاریخی در حال حاضر توسط شهرداری بندرلنگه و با نظارت اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان اداره می‌شود.

رئیس میراث فرهنگی بندرلنگه افزود: خانه فکری در بهمن‌ماه سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و هم‌اکنون با حفظ اصالت و ساختار معماری، به‌عنوان موزه مردم‌شناسی فعالیت می‌کند.

هاشم‌زاده گفت: این بنای تاریخی، فرصتی ارزشمند برای آشنایی مردم و گردشگران با تاریخ، فرهنگ و سبک زندگی جنوب ایران فراهم کرده و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نمونه‌های معماری بومی، نقش مؤثری در معرفی ظرفیت‌های فرهنگی و گردشگری استان هرمزگان ایفا می‌کند.

ایرنا