در جهانی که شهر‌ها و ساختمان‌ها روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شوند، نیاز انسان به فضا‌هایی که علاوه بر اسکان، آرامش و تعامل اجتماعی فراهم کنند، بیش از پیش حس می‌شود. به همین دلیل، رشته معماری جایگاه ویژه‌ای در شکل‌دهی به زندگی انسان‌ها پیدا کرده است.

به گفته بهرنگ مرادی، استاد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا، معماری فقط ساخت ساختمان نیست؛ خانه باید فراتر از مسکن باشد و محلی برای شکل‌گیری روابط انسانی، آرامش و احساس امنیت افراد خانواده فراهم کند.

او تأکید می‌کند: موفقیت یک اثر معماری در تلفیق دانش‌های مختلف، از جمله جامعه‌شناسی، روانشناسی، مهندسی سازه و تاسیسات، و توجه به اقلیم و فرهنگ منطقه نهفته است. علاوه بر این، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، به ویژه هوش مصنوعی، می‌تواند روند طراحی و آموزش معماری را دقیق‌تر، کارآمدتر و متناسب با نیاز‌های واقعی انسان‌ها کند.

مرادی معتقد است: در نهایت، معماری موفق، خانه‌ای خلق می‌کند که نه تنها نیاز‌های اساسی انسان را تأمین می‌کند، بلکه تعاملات اجتماعی، آرامش و کیفیت زندگی را نیز ارتقا می‌دهد.

فلسفه بنیادین معماری: خانه نه مسکن

مرادی درباره فلسفه بنیادین رشته معماری گفت: وقتی می‌خواهیم ساختمانی بسازیم، باید به این فکر کنیم که آن ساختمان قرار است نیاز افرادی که در آن زندگی می‌کنند را برآورده کند. زندگی به معنی زیست کردن است.

او تفاوت خانه و مسکن را چنین توضیح داد: خانه محل استقرار خانواده است و مسکن صرفاً برای اسکان. چیزی که در حال حاضر در کشور ساخته می‌شود، غالباً مسکن است، نه خانه. این تفاوت فلسفه‌ای، جوهره رشته معماری را مشخص می‌کند و اهمیت واقعی معماری را نشان می‌دهد.

مرادی افزود: معماری از طریق پیوند و تلفیق رشته‌های گوناگون مانند جامعه‌شناسی، روانشناسی، مهندسی سازه، تاسیسات مکانیکی و الکتریکی، و با توجه به اقلیم و فرهنگ منطقه، همه این موارد را در قالب ساختمان گرد می‌آورد.

وی درباره جایگاه رشته در آموزش و صنعت کشور گفت: در نظام‌های فنی و اجرایی کشور، ابتدا صلاحیت رشته معماری بررسی می‌شود و سپس عمران و تاسیسات. همه این رشته‌ها با هم یک تیم هستند، اما ابتدا باید یک طرح معماری وجود داشته باشد تا سایر اجزا روی آن پیاده شوند.

معماری؛ زبان مشترک و تأثیرگذار بر رفتار انسان

معماری یک زبان مشترک است. وقتی فضای یک مکان را نگاه می‌کنید، وارد جو و فضایی می‌شوید که می‌تواند احساس صمیمیت و خوشایندی ایجاد کند. خانه‌های قدیمی نمونه‌ای از این ادبیات هستند که اصالت خانواده و حس اجتماعی را منتقل می‌کنند.

مرادی در توضیح نقش فرهنگی و اجتماعی معماری بیان کرد: معماری یک زبان مشترک است. وقتی فضای یک مکان را نگاه می‌کنید، وارد جو و فضایی می‌شوید که می‌تواند احساس صمیمیت و خوشایندی ایجاد کند. خانه‌های قدیمی نمونه‌ای از این ادبیات هستند که اصالت خانواده و حس اجتماعی را منتقل می‌کنند.

وی افزود: معماری نه تنها آرامش و آسایش ایجاد می‌کند، بلکه تمدن‌ساز نیز هست. طراحی صحیح مجتمع‌های مسکونی می‌تواند تعامل اجتماعی و محبت بین افراد را افزایش دهد. متأسفانه در طراحی‌های امروز این نگاه کمتر دیده می‌شود و از خانه به مسکن تغییر واژه داده‌ایم.

مرادی بر اهمیت آگاه سازی مردم تأکید کرد و گفت: اگر مردم از اهمیت این موضوع آگاه شوند، مطالبه‌گر خواهند شد و به دنبال خانه‌هایی با روح واقعی معماری خواهند رفت. این موضوع به ایجاد فضا‌های اجتماعی سالم و ارتقای کیفیت زندگی کمک می‌کند.

رویکرد دانشگاه آزاد: آموزش بین‌رشته‌ای و عملی

وی گفت: دانشکده صنعت ساختمان دانشگاه آزاد با جمع‌آوری ۱۴۵ رشته از جمله معماری، عمران، برق، مکانیک، جامعه‌شناسی، روانشناسی، حقوق و فلسفه، به سمت تیمی و بین‌رشته‌ای حرکت کرده است تا ساختمان‌هایی مطابق نیاز واقعی انسان‌ها ساخته شود.

مرادی افزود: این نگاه نه تنها پاسخگوی نیاز‌های انسانی است، بلکه امنیت، روابط اجتماعی و حس تعلق اجتماعی را نیز تقویت می‌کند.

هوش مصنوعی در معماری و آموزش

مرادی در مورد تأثیر فناوری و هوش مصنوعی گفت: هوش مصنوعی می‌تواند کار بسیاری از افراد را بدون خطا و به‌صورت همزمان انجام دهد. این ابزار باید به عنوان مکمل دانش پایه‌ای دانشجویان استفاده شود تا پاسخ‌های تخصصی‌تر ارائه دهد. در کلاس‌های من در دانشگاه، استفاده از هوش مصنوعی آزاد است و حتی دانشجویان در امتحانات تشویق می‌شوند از آن بهره ببرند.

مرادی در پایان بیان کرد: نسل جوان دنبال مدرک صرف نیست، بلکه می‌خواهد مهارت و درآمد کسب کند. دانشگاه‌ها باید دانشجویانی تربیت کنند که پاسخگوی نیاز جامعه باشند. کارگاه‌ها و آتلیه‌های عملی باید بخشی از آموزش باشند، مانند تجربه پزشکان در بیمارستان، تا دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی آماده ورود به جامعه شوند.