بسته‌های تشویقی جدید برای مرمت خانه‌های تاریخی تدوین شده است

رسول میرباقری در قسمت شانزدهم فصل هفتم برنامه تلویزیونی «اصفهان من» با اشاره به تفاوت ماهوی میان بافت تاریخی و بافت غیرتاریخی اظهار کرد: یکی از اشتباهاتی که سال‌ها در میان مردم و حتی برخی از مدیران مصطلح شده، این است که همه بخش‌های قدیمی شهر را با عنوان بافت فرسوده می‌شناسند، در حالی‌که بافت فرسوده غیرتاریخی با بافت تاریخی قابل مقایسه نیست و بافت تاریخی سرمایه است، در حالی‌که بافت فرسوده تنها مستهلک و نیازمند بازسازی فنی است و در بافت تاریخی باید با ظرافت تمام، با دقت و حساسیت به خشت و خشت بنا نگاه کرد، اما در بافت غیرتاریخی گاهی لازم است با تجهیزات مدرن و بیل مکانیکی و بتن‌ریزی‌های کلاسیک کار شود، اینجا باید از فرهنگ و هویت سخن گفت.

وی با بیان اینکه نگاه به بافت تاریخی باید نگاهی فرهنگی، اقتصادی و توسعه‌محور باشد، افزود: اگر کسی نسخه احیای بافت تاریخی را همچون نسخه بازسازی بافت فرسوده بپیچد، اشتباه کرده است، بافت تاریخی می‌تواند بهترین محرک توسعه باشد و بسیاری از کشورها اقتصاد خود را بر پایه همین سرمایه‌های تاریخی بنا کرده‌اند و اگر ما به‌ویژه مسئولان، درک کنیم چه گوهری در اختیار داریم و چگونه می‌توانیم از آن برای تقویت اقتصاد شهر و کشور بهره ببریم، نگاه‌ها نسبت به مرمت و توسعه متفاوت خواهد شد.

میرباقری با اشاره به جایگاه بافت تاریخی در طرح جامع و تفصیلی شهر اصفهان گفت: در طرح جامع جدید، دقت و حساسیت ویژه‌ای نسبت به بافت تاریخی اصفهان صورت گرفته است و باید به اساتید و متخصصانی که در دو سال اخیر ساعت‌ها وقت گذاشتند و حتی جلسات پنج‌ساعته و هفت‌ساعته فشرده برای بررسی دقیق موضوعات مختلف شهر اصفهان، از جمله بافت تاریخی برگزار کردند، خسته نباشید گفت؛ نسخه‌های پیشین طرح جامع طی ۳۰ تا ۴۰ سال گذشته چندان موفق نبود و نتوانست سرمایه‌های تاریخی را آن‌گونه که باید حفظ کند، اما در نسخه جدید تلاش شده این کمبودها جبران و تمرکز بیشتری بر بافت تاریخی صورت گیرد.

وی با اشاره به بازنگری‌های صورت‌گرفته در شورای اسلامی شهر اصفهان برای ساخت‌وساز در محدوده‌های بافت تاریخی افزود: به‌تازگی با حمایت شورای اسلامی شهر و شهرداری، ناحیه تاریخی منطقه سه به‌عنوان قلب تاریخ اصفهان شکل گرفته است؛ اصفهان قدیم از همین منطقه، پیرامون مسجد جامع و میدان نقش‌جهان امام خمینی (ره)، آغاز شده و بسیاری از صحنه‌های دلخراش در اطراف محلات تاریخی همچون هارونیه و مسجد جامع دیده می‌شد که با حضور شهردار اصفهان و رئیس شورای اسلامی شهر، ناحیه ویژه تاریخی تشکیل و تمرکز بر این منطقه آغاز شد.

میرباقری با اشاره به بسته‌های تشویقی ویژه برای مردم در محدوده بافت تاریخی گفت: یکی از موضوعات اصلی، بحث سیما و منظر شهری است و تاکنون تنها یک دستورالعمل نما برای کل شهر اصفهان داشتیم، در حالی‌که مناطق سه و یک به‌دلیل بافت تاریخی‌شان قابل مقایسه با سایر مناطق نیستند و دستورالعمل جدید با طراحی دقیق توسط معاونت شهرسازی تدوین و ابلاغ شده و از این پس نظارت ویژه‌ای بر سیما و منظر شهری در این مناطق خواهد شد تا این محدوده‌ها به شکلی شایسته در معرض دید شهروندان و گردشگران قرار گیرند.

تعدد متولیان بافت تاریخی مانع احیای کامل آن شده است

رئیس کمیسیون عمران، معماری، شهرسازی و بافت تاریخی شورای اسلامی شهر اصفهان درباره بسته‌های تشویقی برای مرمت و ساخت‌وساز در بافت تاریخی تصریح کرد: در سال‌های گذشته بسته‌های تشویقی مختلفی ارائه شد، اما جذابیت لازم را نداشت و هم‌اکنون پیشنهادات جدیدی مطرح شده تا کارآفرینان و سرمایه‌گذاران تشویق شوند، برای مثال اگر مرمت خانه‌ای تاریخی در بافت قدیم انجام شود اما نتوان امتیاز لازم را در همان منطقه داد، امتیاز معادل آن در نقطه‌ای مناسب‌تر از شهر اعطا می‌شود تا افراد احساس سود و منفعت کنند و انگیزه مرمت خانه‌های تاریخی افزایش یابد.

وی با بیان اینکه یکی از چالش‌های اساسی در احیای بافت تاریخی، تعدد متولیان و ناهماهنگی میان دستگاه‌های مختلف است، افزود: در حال حاضر شهرداری، میراث فرهنگی و بخش خصوصی هرکدام نقشی دارند، اما برای موفقیت، نیازمند هم‌افزایی هستیم و در برخی شهرها همچون یزد، استاندار شخصاً متولی بافت تاریخی شده و هیئت امنای قدرتمندی تشکیل داده است که اگر واقعاً بافت تاریخی نگین اصفهان است، باید والاترین مقام استان نیز در رأس مدیریت آن باشد.

میرباقری با اشاره به تجربه موفق مهدی جمالی‌نژاد در زمان تصدی شهرداری یزد گفت: وقتی ایشان در یزد حضور داشتند، رشد و شکوفایی بافت تاریخی از زمانی آغاز شد که هیئت امنای ویژه با ریاست مستقیم استاندار تشکیل شد و برخی از تعارض‌ها و اختلاف‌نظرها بین دستگاه‌ها دودش به چشم مردم می‌رود و پروژه‌هایی سال‌ها متوقف می‌مانند و نمونه آن گذر آقانجفی بود که بیش از ۱۰ سال رها شده بود و موجب نارضایتی ساکنان شده بود، اما با همکاری شهرداری و میراث، نهایتاً گره آن باز شد. کاش این اتفاق سال‌ها زودتر می‌افتاد.

وی با بیان اینکه شورای اسلامی شهر اصفهان در زمینه نظارت بر مرمت بافت تاریخی نقش فعالی دارد، افزود: بارها در ساعات پایانی شب در محل حاضر شدم تا مشکلات مردم را پیگیری کنم، حتی به‌صورت سرزده و بدون اطلاع قبلی به برخی گذرها مانند بابا قاسم رفتم تا وضعیت را از نزدیک ببینم و ما از طریق بازدیدهای میدانی و تماس مستقیم با مردم سعی می‌کنیم روند کار را تسریع کنیم.

میرباقری خاطرنشان کرد: تشکیل ناحیه ویژه تاریخی اصفهان گام بسیار مؤثری بود و مسئول این ناحیه، در همین مدت کوتاه توانسته است تعدادی از بناهای ویران‌شده را شناسایی و بازسازی کند که برخی از این ویرانه‌ها دو یا سه سال رها شده بودند و مشکلات زیادی برای محله ایجاد می‌کردند که اکنون برطرف شده است.

وی درباره چالش مهاجرت ساکنان از خانه‌های تاریخی هشدار داد و گفت: یکی از مشکلات اصلی این است که ساکنان خانه‌های تاریخی به دلیل کمبود خدمات، ناایمنی و ضعف رفاه شهری ترجیح می‌دهند محل زندگی خود را ترک کنند و وقتی خدمات شهری، نظافت، امنیت و امکانات رفاهی در بافت تاریخی ضعیف‌تر از سایر نقاط شهر باشد، طبیعی است که مردم احساس بی‌ارزشی کرده و مهاجرت کنند، ما باید خدمات را در این مناطق ویژه ببینیم تا مردم با عشق و احساس تعلق بمانند.

میرباقری ادامه داد: حتی یک بنای دولتی اگر رها شود، تبدیل به ویرانه می‌شود، وسایل آن سرقت می‌شود و به محل آسیب‌های اجتماعی تبدیل خواهد شد، بنابراین باید توجه کنیم که حفظ زندگی در بافت تاریخی تنها با مرمت کالبدی ممکن نیست، بلکه نیازمند احیای اجتماعی، فرهنگی و خدماتی است.

وی با تاکید بر نقش گردشگری در رونق اقتصادی بافت تاریخی افزود: اصفهان دارای ترین‌های جهانی است؛ زیباترین پیاده‌راه جهان، بزرگ‌ترین میدان تاریخی جهان، گورستان‌ها و پل‌های پیوسته تاریخی بر رودخانه زاینده‌رود و هر یک از این آثار برای غنی‌سازی فرهنگی و اقتصادی یک کشور کافی است؛ مسجد جامع اصفهان با قدمت چندین دوره تاریخی، از نظر عظمت و شکوه در جهان بی‌نظیر است، اما باید قدر آن را بدانیم.

میرباقری با اشاره به جایگاه اصفهان به عنوان شهر علم، ایمان و هنر گفت: ما باید از بزرگان اصفهان در سراسر کشور و حتی جهان دعوت کنیم که به شهرشان عشق بورزند، همان‌گونه که استاد فرشچیان، با وجود جایگاه جهانی‌اش، وصیت کرد بدنش در اصفهان آرام بگیرد؛ این عشق به زادگاه باید در دل همه ما زنده بماند و هرکس در هر نقطه از دنیا می‌تواند به زادگاهش خدمت کند و دین خود را به شهر دارالمؤمنین ادا کند.

ایمنا