قدمی بزرگ برای آینده معماری فضایی
رویای سکونت انسان در مریخ حالا یک گام به واقعیت نزدیک‌تر شده است. تیمی از پژوهشگران استرالیایی به رهبری پروفسور اکبر راحمدانی (Akbar Rhamdhani) اخترمتالورژیست، دانشگاه سوینبرن (Swinburne) و دکتر ددی نابابان (Deddy Nababan)، پژوهشگر فوق دکتری در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی همسود (CSIRO) موفق شدند از خاک شبیه‌سازی‌شده مریخ فلز تولید کنند؛ دستاوردی که می‌تواند به ساخت اولین خانه‌های مریخی منجر شده و مسیر معماری خارج از زمین را هموار کند.
مصالح بومی به جای حمل‌ونقل پرهزینه
ارسال حتی یک تن فلز به مریخ میلیاردها تومان هزینه دارد؛ همان‌طور که انتقال مریخ‌نورد «استقامت» با وزن یک تن، ۲۴۳ میلیون دلار خرج روی دست ناسا گذاشت. این دلیلی است که بخاطر آن، ایده «بهره‌برداری منبع درجا» (ISRU) مطرح شد؛ یعنی استفاده از موادی که در همان سیاره یا جرم آسمانی موجود است. دکتر نابابان تاکید می‌کند: «ارسال هزاران تن فلز از زمین به مریخ غیرعملی است، اما می‌توان از رگولیت (regolith) یعنی خاک سطح مریخ، برای تولید مصالح استفاده کرد.»
فلزسازی در شرایط مریخی
مریخ از نظر مواد اولیه دست خالی نیست. وجود اکسیدهای غنی از آهن در رگولیت و کربن جو رقیق آن، شرایطی ایده‌آل برای تولید فلز فراهم می‌کند. پژوهشگران با استفاده از شبیه‌ساز رگولیت که خواصی مشابه خاک دهانه گیل (Gale Crater) در مریخ دارد، در آزمایشگاهی با شرایط شبیه‌سازی‌شده، موفق به تولید آهن خالص در دمای ۱۰۰۰ درجه سلسیوس و آلیاژهای سیلیکون ــ آهن در ۱۴۰۰ درجه شدند.
پروفسور راحمدانی می‌گوید: «تمام فلزات در دماهای بالا به قطره‌های بزرگ تبدیل می‌شوند و سپس می‌توان آن‌ها را مانند فرآیندهای معمول در زمین، از سرباره جدا کرد.»
چشم‌انداز ساخت خانه‌های مریخی
به باور محققان، این دستاورد می‌تواند پایه‌گذار تولید مصالحی باشد که برای ساخت پوسته خانه‌ها، تاسیسات تحقیقاتی یا حتی ماشین‌آلات حفاری در مریخ مورد استفاده قرار گیرند. هرچند هنوز پرسش‌هایی درباره دوام این آلیاژها و امکان بازسازی این فرآیند در شرایط واقعی مریخ باقی است، اما گام برداشتن در مسیر اخترمتالورژی امیدهای زیادی را زنده می‌کند.
مزایای دوگانه برای زمین و فضا
نکته جالب توجه این است که این تحقیق فقط به آینده مریخ مربوط نمی‌شود. دکتر نابابان معتقد است نتایج این پژوهش می‌تواند به بهبود فرآیندهای فلزسازی روی زمین نیز کمک کرده و منجر به استفاده کارآمدتر از منابع شود. او می‌گوید: «امیدوارم این کار هم به توسعه اکتشافات فضایی و هم به زندگی بهتر انسان روی زمین کمک کند.»
استقبال جهانی از اخترمتالورژی
این گروه پژوهشی اخیرا کارگاهی چهارروزه در کره‌جنوبی برگزار کرد که بازخوردهای مثبتی از جامعه علمی جهان به همراه داشت. علاقه بین‌المللی به این حوزه نشان می‌دهد که موضوع سکونتگاه‌های فضایی از دایره خیال‌پردازی فراتر رفته و به یک برنامه جدی علمی و صنعتی بدل شده است.
درباره نویسنده
نویسنده