اصفهان الگوی مرمت و نوسازی در کشور است / کیفیت پروژه‌های حفاظت از بافت تاریخی قابل مقایسه با دیگر شهرها نیست
رئیس کمیسیون عمران، معماری، شهرسازی و بافت تاریخی شورای اسلامی شهر اصفهان از تلاش مدیریت شهری برای احیای پهنه پیوسته تاریخی و جذب مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌های بزرگ برای حفظ میراث فرهنگی این شهر خبر داد.
اصفهان یکی از کهن‌ترین و مهم‌ترین شهرهای تاریخی ایران است که حفاظت از بافت‌ها و بناهای ارزشمند آن، موضوعی فراتر از مرزهای ملی تلقی می‌شود. به مناسبت روز جهانی حفاظت از محوطه‌ها و بناهای تاریخی، با رسول میرباقری، رئیس کمیسیون عمران، معماری، شهرسازی و بافت تاریخی شورای اسلامی شهر اصفهان گفت‌وگویی انجام دادیم تا سیاست‌ها، دستاوردها، چالش‌ها و آینده‌نگری مدیریت شهری را در حوزه میراث فرهنگی این شهر بررسی کنیم.
در آغاز گفت‌وگو، به عنوان رئیس کمیسیون عمران، معماری، شهرسازی و بافت تاریخی شورای اسلامی شهر اصفهان، بفرمایید که اهمیت روز جهانی حفاظت از محوطه‌ها و بناهای تاریخی در نگاه مدیریت شهری اصفهان چیست؟
۹۰ درصد گردشگرهایی که به ایران می‌آیند، مقصدشان اصفهان است. میراث فرهنگی و تاریخی اصفهان فقط متعلق به ایران نیست، بلکه متعلق به بشریت است. اینجا جایی‌ست که مردم جهان می‌توانند هنر، فرهنگ و تمدن ایران را ببینند، لمس کنند و بفهمند. بنابراین حفاظت و نگهداری از این میراث وظیفه هر انسان فرهنگ‌دوستی است؛ حتی اگر ایرانی نباشد.
ما که در اصفهان هستیم، طبیعتاً در خط مقدم این جبهه‌ایم؛ چه در زمینه احیا و چه حفاظت از بافت‌ها. شورا، شهرداری، اداره میراث فرهنگی و دیگر دستگاه‌ها همگی به سهم خود در این مسیر تلاش کرده‌اند و این موضوع برای ما اولویت جدی دارد.
در این دوره از مدیریت شهری و شورای شهر، چه سیاست‌هایی در زمینه حفاظت از بافت تاریخی و بناهای ارزشمند شهر اصفهان اتخاذ شده است؟
از ابتدای این دوره، یکی از مهم‌ترین اولویت‌های ما، پرداختن به مسائل تاریخی شهر و حفاظت از این میراث بوده است. خوشبختانه زحمات فراوانی در این سال‌ها کشیده شده و شهرداری اصفهان به‌ویژه سازمان نوسازی و بهسازی، در این زمینه واقعاً خوش درخشیده است. سطح کیفی طراحی و اجرای پروژه‌های مرمتی و بهسازی، به‌مراتب از سایر شهرها بالاتر بوده و سرمایه‌گذاری مناسبی نیز در این بخش انجام شده است.
البته ما صرفاً به مرمت و حفاظت کالبدی بسنده نکرده‌ایم؛ بلکه تلاش کرده‌ایم نیازهای ساکنان بافت تاریخی را نیز مورد توجه قرار دهیم. ارائه خدمات شهری، تقویت زیرساخت‌ها، رسیدگی به مسائل معیشتی و ایجاد امکانات رفاهی برای بازگرداندن ساکنان اصلی به این محلات در دستور کار ما بوده است.
یکی از چالش‌های همیشگی شهرهای تاریخی، ایجاد تعادل میان توسعه شهری و حفاظت از میراث است. شورای شهر اصفهان در این زمینه چه راهبردی داشته است؟
قطعاً یکی از چالش‌های جدی همین موضوع بوده است. ما تلاش کردیم خلأهای گذشته را برطرف کنیم و در این دوره، به‌طور ویژه به ایجاد یک پهنه پیوسته تاریخی توجه کردیم. این طرح، نه‌تنها شهر را به دو بخش تاریخی و مدرن تقسیم نمی‌کند، بلکه امکان حرکت مستمر، پویا و لذت‌بخش شهروندان و گردشگران را در بافت تاریخی فراهم می‌کند.
واقعیت این است که بخش‌هایی از شهر نیاز به حفاظت و مرمت ویژه دارد و بخش‌هایی هم به توسعه و نوسازی وابسته است. ما در شورای شهر سعی کرده‌ایم با رعایت اصول معماری و هویت شهری، میان این دو مقوله توازن برقرار کنیم. خوشبختانه وضعیت عمومی شهر، به‌ویژه در زمینه نظافت، زیبایی و هویت‌بخشی، نسبت به بسیاری از کلان‌شهرهای کشور قابل دفاع است.
با وجود تلاش‌های شورا و شهرداری، در مسیر حفاظت از بافت تاریخی با چه چالش‌هایی مواجه بوده‌اید و چه انتظاراتی از نهادهای ملی دارید؟
عرض کردم که این سرمایه‌ها فقط متعلق به شهروندان اصفهان نیست. اگر مسجد جامع اصفهان، یک مسجد بی‌نظیر در جهان از حیث معماری و هنر است، نگهداری آن نیز نیازمند نگاه جهانی و البته حمایت ملی است. در بسیاری از موارد، ما منتظر کمک و همراهی نهادهای بالادستی هستیم اما حمایت کافی صورت نمی‌گیرد.
در این سال‌ها بخش زیادی از منابع تاریخی ما یا آسیب دیده یا به حال خود رها شده‌اند. نباید اجازه دهیم که آیندگان از ما شرمنده باشند. حفظ این آثار، یک مسئولیت تاریخی، دینی و فرهنگی است. از دولت، وزارت میراث فرهنگی و سایر دستگاه‌ها انتظار داریم که نگاهشان به اصفهان فراتر از مرزهای جغرافیایی و اداری باشد.
برای آینده، چه برنامه‌هایی در دستور کار دارید تا اقدامات حفاظت از محوطه‌ها و بناهای تاریخی با قدرت بیشتری ادامه پیدا کند؟
یکی از محورهای جدی که پیگیری کرده‌ایم، جلب مشارکت شرکت‌های بزرگ مستقر در اصفهان برای پذیرش مسئولیت اجتماعی در قبال میراث تاریخی شهر است. برخی از این شرکت‌ها، به‌ویژه در حوزه صنایع بزرگ، اقدامات اجتماعی خوبی انجام داده‌اند؛ اما انتظار می‌رود که در زمینه حفاظت از بناهای تاریخی هم ورود جدی‌تری داشته باشند.
در جلساتی که داشتیم، این موضوع مطرح شده که شرکت‌ها بتوانند بخشی از مدیریت و نگهداری این بناها را بر عهده بگیرند؛ نه فقط به عنوان اسپانسر، بلکه به عنوان یک نهاد مسئول. امیدواریم با این نگاه جدید، میراث تاریخی اصفهان جان تازه‌ای بگیرد و شهر بتواند همچنان به‌عنوان الگوی میراث‌داری در کشور بدرخشد.
تابناک
درباره نویسنده
نویسنده