تلفیقی از هنر، سفال و تاریخ معماری ایرانی در موزه آبگینه
در قلب تهران و در یکی از خیابان‌های قدیمی شهر، موزه‌ای قرار گرفته است که همچون نگینی درخشان، تاریخ و هنر ایران را به نمایش می‌گذارد؛ موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران. این موزه که در ساختمانی قاجاری با قدمتی بیش از یک قرن قرار دارد، از لحاظ معماری و محتوای هنری خود یکی از ارزشمندترین بناهای فرهنگی کشور محسوب می‌شود.
ساختمان موزه در گذشته دفتر کار قوام‌السلطنه، یکی از چهره‌های سیاسی برجسته دوران قاجار و پهلوی، بوده است و بعدها به مدت هفت سال به عنوان سفارت مصر مورد استفاده قرار گرفته است. این بنا تلفیقی از معماری مدرن و سنتی را به نمایش می‌گذارد؛ نمای بیرونی آن با آجرکاری‌های سنتی تزئین شده و در فضای داخلی آن نشانه‌هایی از سبک اروپایی دیده می‌شود.
گنجینه موزه آبگینه شامل اشیای شیشه‌ای، سفالی و آثار باستانی ارزشمندی است که قدمت برخی از آن‌ها به هزاران سال پیش بازمی‌گردد. این آثار، که در گذر زمان زیبایی خود را حفظ کرده‌اند، علاوه بر جنبه‌های تاریخی، از نظر هنری نیز بسیار ارزشمند هستند. به‌ویژه ظروفی که با آیه‌های قرآنی تزئین شده‌اند یا آثار سفالی که با الهام از طبیعت، رنگ‌هایی چون آبی و سبز را به نمایش می‌گذارند، نشان‌دهنده ذوق و فرهنگ مردم این سرزمین در دوران مختلف تاریخی است.
موزه آبگینه نه‌تنها محلی برای تماشای آثار تاریخی است، بلکه مکانی برای درک عمیق‌تر از فرهنگ، هنر و باورهای مردم ایران در گذشته است. این موزه فرصتی استثنایی برای علاقه‌مندان به هنر و تاریخ فراهم می‌کند تا در فضایی منحصربه‌فرد، شاهد تعامل سنت و مدرنیته باشند.
بر این اساس یکی از راهنمایان موزه آبگینه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: تالار اول موزه در فضایی در بخش پایینی تعبیه شده و به دو موضوع اصلی پرداخته و اول، شبیه‌سازی یک گور باستانی و نمایانگر اعتقادات پیش از اسلام است؛ آن‌ها معتقد بودند که فرد فوت‌شده باید وسایل شخصی‌اش را با خود به خاک بسپارد، زیرا در دنیای دیگر به آن‌ها نیاز پیدا می‌کند. موضوع دوم به فرایند آماده‌سازی اشیای تاریخی برای نمایش در ویترین موزه اشاره دارد. این فرایند شامل کاوش و حفاری، تعیین قدمت، شناسنامه‌دار کردن اشیا، مرمت در صورت نیاز و سپس قرار گرفتن در ویترین موزه برای نمایش به بازدیدکنندگان است.
وی افزود: جدولی که در کنار این تالار قرار دارد، نشان می‌دهد که ایران و کشورهای آسیای غربی در ۲۵۰۰ سال گذشته جزو تمدن‌های متمرکز بوده‌اند. این تالار به نمایش قدیمی‌ترین اشیای موزه اختصاص دارد.
ساختمان موزه؛ از دفتر قوام‌السلطنه تا سفارت مصر
راهنمای موزه آبگینه تصریح کرد: ساختمان این موزه که قدمتی ۱۱۰ ساله دارد، مربوط به دوران قاجار است. در گذشته، این بنا به‌عنوان دفتر کار قوام‌السلطنه، نخست‌وزیر سه دوره از احمدشاه قاجار و رضا شاه پهلوی، استفاده می‌شد. این ساختمان تا سال ۱۳۰۲ در اختیار قوام بود. سپس از سال ۱۳۰۲ تا ۱۳۰۹، به مدت هفت سال به عنوان سفارت مصر مورد استفاده قرار گرفت.
وی خاطرنشان کرد: در این بنا بخش‌هایی از تاریخ معماری ایران و هنر تلفیقی مدرن و سنتی مشاهده می‌شود؛ نمای بیرونی آجرکاری سنتی است و در داخل ساختمان طراحی اروپایی غالب است. برخی از جزئیات تزئینی، همچون گچ‌بری‌ها، توسط گروه‌های آلمانی، ایرانی و فرانسوی با روش‌های دستی و قالبی ایجاد شده‌اند.
راهنمای موزه آبگینه با یادآوری اینکه تالار اول موزه در فضایی که در بخش پایینی تعبیه شده، به دو موضوع اصلی پرداخته است، بیان کرد: اول، شبیه‌سازی یک گور باستانی که نمایانگر اعتقادات قبل از اسلام است؛ آن‌ها معتقد بودند که فرد فوت‌شده باید وسایل شخصی‌اش را با خود به خاک بسپارد، زیرا در دنیای دیگر به آن‌ها نیاز پیدا می‌کند. موضوع دوم به فرایند آماده‌سازی اشیای تاریخی برای نمایش در ویترین موزه اشاره دارد. این فرایند شامل کاوش و حفاری، تعیین قدمت، شناسنامه‌دار کردن اشیا، مرمت در صورت نیاز و سپس قرار گرفتن در ویترین موزه برای نمایش به بازدیدکنندگان است.
وی خاطرنشان کرد: جدولی که در کنار این تالار قرار دارد، نشان می‌دهد که ایران و کشورهای آسیای غربی در ۲۵۰۰ سال گذشته جزو تمدن‌های متمرکز بوده‌اند. این تالار به نمایش قدیمی‌ترین اشیای موزه اختصاص دارد.
راهنمای موزه تصریح کرد: ساختمان این موزه که قدمتی ۱۱۰ ساله دارد و مربوط به دوران قاجار است؛ در گذشته، این بنا به عنوان دفتر کار قوام‌السلطنه، نخست‌وزیر سه دوره از احمدشاه قاجار و رضاشاه پهلوی، استفاده می‌شد. این ساختمان تا سال ۱۳۰۲ در اختیار قوام بود. سپس از سال ۱۳۰۲ تا ۱۳۰۹، به مدت هفت سال به عنوان سفارت مصر مورد استفاده قرار گرفت.
وی در آخر کلام خود اشاره کرد: در این بنا بخش‌هایی از تاریخ معماری ایران و هنر تلفیقی مدرن و سنتی مشاهده می‌شود؛ نمای بیرونی آجرکاری سنتی است و در داخل ساختمان طراحی اروپایی غالب است. برخی از جزئیات تزئینی، همچون گچ‌بری‌ها، توسط گروه‌های آلمانی، ایرانی و فرانسوی با روش‌های دستی و قالبی ایجاد شده‌اند.
موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران نه فقط یک مجموعه از آثار هنری و تاریخی، بلکه پنجره‌ای به گذشته درخشان ایران‌زمین است. هر گوشه از این موزه، از معماری بنا گرفته تا اشیای درون ویترین‌ها، داستانی عمیق از فرهنگ، هنر و باورهای مردم این سرزمین را روایت می‌کند.
ساختمان این موزه که در خود یادگاری از روزهای پرشکوه دوران قاجار و پهلوی دارد، با آجرکاری‌های زیبا، گچ‌بری‌های ظریف و معماری تلفیقی‌اش، به‌تنهایی اثری هنری است که ارزش تماشای دقیق را دارد. این بنا نه‌تنها محلی برای نمایش آثار تاریخی، بلکه بخشی از تاریخ است؛ ساختمانی که زمانی دفتر کار قوام‌السلطنه و سپس سفارت مصر بوده، امروز به گنجینه‌ای از هنر ایرانی تبدیل شده است.
اشیای موجود در این موزه، هرکدام حامل پیامی از تاریخ و فرهنگی عمیق هستند. از ظروف شیشه‌ای با ظرافت‌های هنری گرفته تا سفالینه‌هایی که رنگ‌های الهام‌گرفته از طبیعت را در خود جای داده‌اند، همه و همه حکایت از هنر و خلاقیت نیاکان ما دارند. حتی اشیایی که بر اثر گذر زمان دچار تغییراتی همچون صدف‌زدگی شده‌اند، به‌گونه‌ای زیبایی خاصی پیدا کرده‌اند که شاید در نگاه اول تصورش دشوار باشد.
این موزه فرصتی کم‌نظیر است تا نه‌تنها با هنرهای دوره‌های مختلف تاریخی ایران آشنا شویم، بلکه بفهمیم چگونه باورها و سنت‌ها در شکل‌گیری آثار هنری نقش داشته‌اند؛ ظروفی که با آیه‌های قرآنی تزئین شده‌اند، نمادی از ایمان و اعتقادات مردم گذشته است و رنگ‌های آبی و سبز، یادآور صلح، طبیعت و آسمان، نشان‌دهنده ارتباط هنرمندان با محیط اطرافشان بوده است.
در نهایت، بازدید از موزه آبگینه تجربه‌ای است که نه‌تنها به دانش تاریخی ما می‌افزاید، بلکه روح هنر و زیبایی را در ما بیدار می‌کند. این موزه از آن دست مکان‌هایی است که بازدید از آن نه‌تنها یک‌بار، بلکه بارها و بارها ارزشمند است، زیرا در هر بار بازدید، جزئیات تازه‌ای از هنر و تاریخ ایران را کشف خواهیم کرد. موزه آبگینه پلی است میان گذشته و حال، که به ما یادآوری می‌کند ریشه‌های فرهنگی ما چقدر عمیق و ارزشمند هستند. بازدید از این موزه به‌ویژه برای علاقه‌مندان به هنر و تاریخ ایران تجربه‌ای فراموش‌نشدنی خواهد بود؛ تجربه‌ای که هر لحظه آن با یادآوری شکوه و زیبایی ایران‌زمین گره خورده است.
ایمنا
درباره نویسنده
نویسنده