۶۳ درصد چابهاری ها حاشیه نشین هستند
۵روز پیش و در نشست ملی «آموزه‌های زلزله بم و نقش بازآفرینی در کاهش آسیب‌پذیری و مقاوم‌سازی بافت‌های ناکارآمد» بود که محمد دقتی، رئیس کارگروه معماری شرکت بازآفرینی شهری، وسعت بافت‌های ناکارآمد شهری را در کشور ۱۷۰هزار هکتار اعلام کرد و گفت که ۱۰میلیون نفر از جمعیت کشور در بافت‌های فرسوده، سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت‌های تاریخی شهرها سکونت دارند.
گزارش منتشر شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با عنوان «برنامه گسترش مراقبت‌های اولیه سلامت برای تحقق پوشش همگانی سلامت در مناطق شهری» اما جمعیت حاشیه‌نشین و ساکن سکونتگاه‌های غیررسمی را در سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۴ میلیون نفر اعلام کرده است. به همه استان‌ها با این معضل روبه‌رو هستند، اما بزرگ‌ترین نسبت جمعیتی حاشیه‌نشین کشور مربوط به شهرستان چابهار در سیستان‌وبلوچستان است که قرارگاه ساماندهی حاشیه چابهار با حضور نهادهای ذیربط و با محوریت منطقه آزاد به همین منظور تشکیل خواهد شد. حالا خبر می‌رسد که ساخت شهرک هزار واحدی چابهار برای ساماندهی بخشی از این حاشیه‌نشینان بیش از ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
از جمعیت ۱۲۰هزار نفری چابهار به‌عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران ۶۳درصد حاشیه‌نشین هستند و در مناطق و سکونتگاه‌های غیررسمی بدون برق، آب، بهداشت، مدرسه و سایر امکانات رفاهی زندگی می‌کنند. این بافت‌ها مساحتی بیش از ۱۲۰۰هکتار در قالب ۱۴محله را تشکیل می‌دهند و بیش از ۷۰هزار نفر جمعیت را در محله‌هایی چون جنگولک، کمب‌مرادآباد، رمین، عثمان‌آباد، میرآباد و نوک‌آباد در خود جای داده‌اند.چابهار یکی از زیباترین شهرهای جنوب شرقی ایران در سیستان و بلوچستان و در کرانه سواحل مکران و اقیانوس هند است که با جاذبه‌های گردشگری فراوان خود، بهشت جنوب ایران هم لقب گرفته و با ظرفیت‌هایی چون اسکله‌ای با توانایی پهلوگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما، عنوان بزرگ‌ترین منطقه آزاد ایران، نزدیک‌ترین راه دسترسی کشورهای شرقی ایران به آب‌های آزاد، معافیت از تحریم، یکی از مهم‌ترین چهارراه‌های کریدور شمال-جنوب بازرگانی جهانی و فرودگاه بین‌المللی، اهمیت زیادی دارد.چابهار محور توسعه جنوب قرار گرفته و در افق۱۴۴۰برای آن جمعیتی میلیونی پیش‌بینی شده است. با توجه به بارگیری و تخلیه ۵۰درصد کالاهای اساسی کشور از بندر چابهار، نقش مهم آن در توسعه سواحل مکران، اهمیت گردشگری آن و ورود روزانه ۳۰۰هزار گردشگر در ایام نوروز و توسعه فولاد و پتروشیمی، این شهر چاره‌ای جز توسعه و ساماندهی ندارد.
حجت عبدالملکی، مشاور رئیس‌جمهوری و دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور در سفر اخیر خود به چابهار دستور داد منطقه آزاد کمیته یا قرارگاهی با حضور ارگان‌های مربوطه شکل دهد تا مردمی که سال‌هاست در مناطق حاشیه‌ای و ناکارآمد ساکن هستند، تعیین‌تکلیف شوند.
یکی از برنامه‌های در دستور کار برای ساماندهی، ساخت شهرک هزار واحدی در چابهار است که معاون هماهنگی امور عمرانی فرمانداری شهرستان ویژه چابهار در این‌باره می‌گوید: ساخت شهرک هزار واحدی چابهار با همت و تلاش بسیج، بیش‌از ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و امیدواریم به‌زودی بخشی از این واحدها تکمیل و به بهره‌برداری برسد.دادکریم بلوچ با بیان اینکه حدود ۷۰ هزار نفر در چابهار از نبود امکانات اولیه نظیر برق، مسکن مقاوم، آب، مدرسه و سایر امکانات رفاهی و زندگی رنج می‌برند، می‌افزاید: افراد ساکن در حاشیه شهر واقعا به کمک نیاز دارند و مسئولان باید هر چه سریع‌تر برای بهره‌مندی مردم از امکانات چاره‌اندیشی کنند.به‌گفته وی، ساخت شهرک هزار واحدی از ۳سال پیش برای بهره‌مندی بخشی از حاشیه‌نشینان چابهار در حال ساخت است که براساس آخرین آمار ۲۵۰ واحد مسکونی با پیشرفت ۹۵ درصد و ۴۵۰ واحد با ۷۰ درصد پیشرفت در حال کار هستند و ۳۰۰ واحد دیگر تاکنون هیچ پیشرفتی ندارند.حاشیه‌نشینی و سکونت در بافت‌های ناکارآمد در مجموع ۱۱۰۰هکتار از مساحت ۲۶۷۰هکتاری شهر چابهار را به‌خود اختصاص داده است.
متولیان قول داده‌اند ۷۰۰ پروژه مسکن محرومان در «مرادآباد» را در قالب شهرک یک هزار نفری تا پایان سال تکمیل کنند و تحویل مردم بدهند. سرپرست شهرداری چابهار در این‌باره توضیح بیشتری می‌دهد و به همشهری می‌گوید: مجتمع یک هزار واحدی مسکن محرومان با کارفرمایی ستاد بازآفرینی شهری به‌عنوان زیرمجموعه راه و شهرسازی در محدوده ۳۸هکتاری مرادآباد از سوی بسیج سازندگی در حال ساخت است.عبدالله میربلوچ‌زهی درباره وضعیت مرادآباد به‌عنوان یکی از محله‌های حاشیه‌ای چابهار توضیح می‌دهد: این محدوده در ۳ فاز تعریف شده که در مجموع حدود ۱۵۰۰خانوار و ۶هزار نفر جمعیت دارند. فاز اول حدود ۲۰سال پیش ساماندهی و جمعیت ساکن در آن تثبیت شده است.
فاز دوم در منطقه حاشیه‌نشین مرادآباد چسبیده به فاز اول با ۵۰هکتار وسعت قرار دارد که ساماندهی آن نیز در قالب بازگشایی معابر، ارائه خدمات آب، برق، گاز و آب آشامیدنی در حال انجام است تا جمعیت این منطقه نیز تثبیت و ساماندهی شود. میربلوچ‌زهی با این توضیح به فاز سوم مرادآباد اشاره می‌کند که با جمعیتی حدود ۱۲۰۰خانوار کمتر از ۵سال پیش در ۶۰هکتار شکل گرفته و به همین دلیل قرار بر جابه‌جایی خانوارهای ساکن در آن است تا جلوی گسترش حاشیه‌نشینی در این منطقه گرفته شود.
به‌گفته وی، شهرک یک هزار واحدی مسکن محرومان مرادآباد با واحدهای ۷۰متری برای ساماندهی این جمعیت در دست ساخت است که به مرور واحدهای تکمیل شده به مردم تحویل داده می‌شود.
سرپرست شهرداری چابهار تأکید می‌کند که برنامه‌ریزی برای جابه‌جایی ۳۵۰خانوار محله حاشیه‌نشین جنگلوک نیز در دستور است، اما هنوز در این‌باره تصمیم‌گیری نشده است.او توضیح می‌دهد که بقیه جمعیت حاشیه‌نشین چابهار در محله‌های فعلی و در بطن شهر ساماندهی می‌شوند و نیازی به جابه‌جایی آنها نیست.
درباره نویسنده
نویسنده