نمادهای غربی جایگزین معماری ایرانی و اسلامی می‌شوند

بررسی‌های میدانی حاکی از گسترش ساخت‌وساز ساختمان‌هایی با نمای سبک رومی و یونانی کلاسیک در شهر یاسوج است؛ پدیده‌ای که با هویت معماری ایرانی اسلامی این منطقه در تضاد آشکار قرار دارد و از آن به عنوان «تهاجم فرهنگی خاموش» یاد می‌شود. در این میان، به نظر می‌رسد دستگاه‌های ناظر و اجرایی نسبت به این تغییر هویتی در شهر، کم‌توجهی نشان می‌دهند.

به نقل از چهارفصل، چهره شهر یاسوج در حال دگرگونی است. در محلات نوگرا و مجتمع‌های مسکونی جدید، دیگر کمتر نشانی از قوس‌های اسلامی، حیاط مرکزی، ایوان‌های وسیع و تزئینات سنتی به چشم می‌خورد. به جای آن، ستون‌های بلند با سرستون‌های پیچیده «کورینتی»، نماهای گچبری شده با مجسمه‌های یونانی و دروازه‌های عظیم به سبک کاخ‌های رومی، نماد جدید ثروت و مدرنیته برای برخی سازندگان شده است.

به گفته کارشناسان ارشد معماری ایران دارای یکی از غنی‌ترین و اصیل‌ترین سبک‌های معماری جهان است که هویت آن با مفاهیم عمیق اسلامی و فرهنگی ما عجین شده است.

معماری بومی کهگیلویه و بویراحمد نیز پاسخگوی شرایط اقلیمی و فرهنگی این منطقه است. تقلید کورکورانه از نمادهای غربی، نه تنها نشانه مدرنیته نیست، بلکه نوعی خودباختگی فرهنگی محسوب می‌شود.

کارشناس بر این باورند این سبک از معماری، علاوه بر مغایرت هویتی، اغلب با اقلیم منطقه نیز سازگار نیست و موجب افزایش مصرف انرژی می‌شود.

لذا با وجود تاکیدات مکرر مقام معظم رهبری بر پاسداری از هویت ایرانی اسلامی در معماری و شهرسازی، به نظر می‌رسد نظارت مؤثری بر این روند در یاسوج وجود ندارد. این در حالی است که شورای عالی شهرسازی و معماری ایران سال‌ها قبل بر لزوم «هویت‌بخشی» و «بوم‌آورد بودن» طرح‌های ساختمانی تأکید کرده است.

سکوت و کم‌کاری دستگاه‌های نظارتی در یاسوج، این سؤال را به ذهن متبادر می‌سازد که آیا شاهد یک «تهاجم فرهنگی برنامه‌ریزی شده» در قالب نمادهای شهری هستیم؟ شهروندان یاسوجی نیز نسبت به این تغییر چهره شهر واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهند. برخی آن را نماد «تجمل گرایی» و دوری از فرهنگ اصیل می‌دانند، عده‌ای دیگر آن را صرفاً یک «سلیقه شخصی» در طراحی می‌خوانند.

پاسخ‌گویی دستگاه‌های مربوطه از جمله شهرداری یاسوج و اداره کل راه و شهرسازی استان درباره اقدامات انجام شده برای کنترل و هدایت این جریان معماری، ضرورتی انکارناپذیر است. انتظار می‌رود نهادهای نظارتی با تدوین و اجرای دقیق‌تر ضوابط طراحی شهری، مانع از استحاله هویتی شهر یاسوج شوند.

باشت نیوز

درباره نویسنده