نمادهای تاریخی، بزرگ‌ترین نشانه‌های هویتی ما به شمار می‌روند

رجبعلی لباف خانیکی در گفت‌وگو با ایسنا به مناسبت روز جهانی ابنیه و محوطه‌های تاریخی، اظهار کرد: فلسفه وجودی بناهای تاریخی به این دلیل اهمیت دارد که می‌تواند به صورت تجسمی از گذشته‌های ایران، نشانه‌ها، علائم نبوغ، فناوری، علم و درایت گذشته‌ها باشد که در حال حاضر باقی مانده است.

وی اضافه کرد: بنابراین چنین روزی باید در تقویم ملی گنجانده می‌شد و به همین دلیل شورای عالی بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی روز ۳۰ فروردین‌ماه که برابر با ۱۸ آوریل است را روز بناها و محوطه‌های تاریخی نامگذاری کرده است.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی در خصوص نقش بناهای تاریخی در توسعه فرهنگی، تاریخی و گردشگری، افزود: در هر حال هر کدام از این نشانه‌های بناهای تاریخی در واقع به کارگیری علم و فناوری و هنر در گذشته‌های دور و نزدیک است. بناهای تاریخی مانند بسته‌های اطلاعاتی از گذشته هستند که در تمام زمینه‌ها به ما در ارتباط با گذشته مردم و مملکت اطلاعات می‌دهند.

هر کدام از بناهای تاریخی می‌توانند یک جاذبه گردشگری باشند

وی با اشاره به اینکه تعرفه و شناسه ما، تاریخ ماست؛ بیان کرد: بنابراین ما هم باید در این زمینه کمک کنیم تا به فراموشی سپرده نشویم. هر کدام از بناهای تاریخی می‌توانند یک جاذبه گردشگری باشند که دلیل جاذبه بودن آن‌ها نیز به خاطر شکوه، عظمت و پیام‌هایی که در دل هر کدام از آن‌ها وجود دارد نیز کاملاً مشخص است.

لباف خانیکی ادامه داد: بناهای تاریخی می‌توانند از نظر معنوی و مادی در ارتباط با هویت ما بسیار تاثیرگذار و مفید باشند تا منجر به معرفی هویت ما شوند. منتهی نوع برخورد با آثار تاریخی باید مانند امامزاده‌ای که متولی آن مکان حرمت این امامزاده را نگه می‌دارد، محترمانه باشد. همچنین مسئولان متولی آثار تاریخی باید سعی کنند این آثار مورد تکریم قرار گیرد و تاسیسات جانبی و زیربنایی که برای ارائه به گردشگران نیاز است را فراهم آورند.

وی در خصوص وظیفه و نقش هنرمندان در حفظ آثار تاریخی، تصریح کرد: وظیفه سازمانی نگهداری از آثار و اشیای باستانی بر عهده متولیان دولتی مانند اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است؛ اما زمانی که مرمت یک اثر تاریخی به هنرمند واگذار شد قاعدتاً باید صلاحیت و مهارت کافی برای انجام چنین کاری را داشته باشد و مانند انجمن آثار ملی تضمین دهد که مرمت این اثر ماندگاری دارد و در مدت زمان طولانی در معرض دید عموم قرار می‌گیرد.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی در خصوص چگونگی وظیفه متولیان برای حفظ آثار تاریخی، عنوان کرد: به دلیل اینکه بخش خصوصی نسبت به بخش دولتی می‌خواهد از آن موسسه یا سازه به مدت طولانی استفاده و بهره ببرد، تصور می‌کنم دقت بیشتری در حفظ آثار تاریخی دارد و با دقت و درایت بیشتر و آینده‌نگری اساسی این کار را پیش می‌برد.

وی اضافه کرد: اما به طور کلی آن طور که باید و شاید مرمت و رسیدگی به آثار تاریخی و مراقبت از محوطه‌های باستانی و نگه‌داشت آن‌ها به عنوان یک میراث وجود ندارد و دلیل صحبت من مقصر دانستن ارگان‌های دولتی نیست، بلکه متجاوزان و اشخاصی مقصر هستند که حفاری قاچاق و تخریب آثار تاریخی را انجام می‌دهند.

آثار تاریخی جزو اموال عمومی محسوب می‌شود

لباف خانیکی خاطرنشان کرد: تنها عاملی که کار دولت و ملت را راحت می‌کند مسئله معرفی و شناخت آثار و بناهای تاریخی است که بتوانند در درجه اول آن‌ها را به خوبی معرفی و سپس منابع آن‌ها را از نظر مادی و معنوی بیان کنند تا مردم ارزش و قدر داشته‌های خود را بدانند. با توجه به اینکه آثار تاریخی جزو اموال عمومی محسوب می‌شود و متعلق به یک ارگان و شخص خاصی نیست، باید همه مردم از این اموال عمومی با ارزش مراقبت کنند.

وی تاکید کرد: زمانی که مردم از یک اثر تاریخی شناخت داشته باشند قاعدتاً از آن مراقبت می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که مورد سوء قصد قرار گیرد و یا اگر هم نیاز به رسیدگی و مرمت داشته باشد این را از متولیان مطالبه می‌کنند.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی در خصوص جایگاه آثار تاریخی در توسعه پایدار تاریخ، اظهار کرد: نمادهای تاریخی، بزرگ‌ترین نشانه‌های هویتی ما به شمار می‌روند و بسیاری از افراد و حتی کشورها ایران را به دلیل آثار تاریخی و شاهکارهای معماری مانند پاسارگاد، تخت جمشید، قنات قصبه گناباد، مجموعه حرم مطهر و حتی فرش، پسته، زعفران و … می‌شناسند که در هر کدام از این‌ها هویت ملی ماست و تا زمانی که حرمت آن‌ها حفظ شود، می‌توان گفت یک سیمای زیبا از گذشته ما در کشور خودمان نیز ترسیم شده است.

وی گفت: ما باید از اشیای تاریخی گذشته خود مراقبت و به آن‌ها افتخار کنیم و اجازه ندهیم که دلالان آن‌ها را به خارج از کشور ببرند و در موزه‌های کشورهای دیگر به نمایش گذاشته شود. هر کدام از این آثار و بناهای تاریخی می‌توانند به صورت بالفعل و بالقوه یک منبع بزرگ درآمدزایی باشند و با جذب گردشگر و بازدید از این آثار به بنیه مالی ما نیز کمک ‌شود.

هر اثر تاریخی، هویت تاریخی ملت‌ها را بیان می‌کند

لباف خانیکی با بیان اینکه هر اثر تاریخی، هویت تاریخی ملت‌ها را بیان می‌کند، افزود: کشورهایی مانند چین و مصر اصراری بر معرفی تاسیسات فنی و تکنولوژی کشور خود ندارند، بلکه می‌کوشند هویت تاریخی خود را با معرفی دیوار چین و اهرام مصر تصویر کنند. بنابراین ما نیز باید تاریخ گریزی را کنار بگذاریم و چنین برنامه‌هایی را برای معرفی هر چه بهتر آثار تاریخی داشته باشیم و هویت تاریخی خود را به جهانیان نشان دهیم.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی خاطرنشان کرد: رسانه‌ها سهم بسیار زیادی در معرفی آثار تاریخی دارند و تصور می‌کنم که باید در جهت معرفی درست آثار تاریخی و شناخت میراث فرهنگی و معرفی آن‌ها به مردم فرهنگ‌سازی‌هایی را انجام دهند، چراکه ما باید ارزش‌های پرشکوه گذشته خود را در قامت آثار و بناهای تاریخی برجای مانده به دنیا معرفی کنیم.

ایسنا