معماری نئوعثمانی و مینیمال در ساخت مساجد جدید ترکیه

در دو دهه گذشته ترکیه شاهد رشد بسیار سریع و چشمگیری در ساخت مسجد بوده است.

در اوایل سال جاری میلادی، بزرگ ترین مسجد ترکیه به نام مسجد «چامیلجا»  که ظرفیت پذیرایی از ۶۳ هزار نمازگزار را دارد درهای خود را به طور رسمی به روی عموم باز کرد.

این مسجد که به سبک مساجد قرن شانزدهم در دوره عثمانی طراحی شده است با حضور «رجب طیب اردوغان»،رئیس جمهوری ترکیه افتتاح شد.

این مسجد تنها یکی از ساختمان های نئوعثمانی است که در حال سربر آوردن در سراسر ترکیه هستند.

در تاریخ هنر اسلامی، هنر عثمانی جایگاه ویژه ای دارد و این هنر در بسیاری از مساجد ساخته شده در ترکیه در دوره عثمانی کاملا جلوه گری می کند.

پس از فتح استانبول به دست عثمانی ها،مناره های مساجد تغییر شکل پیدا کردند. مناره ی استاندارد عثمانی دارای ظرافتی است که نظیر آن به ندرت در دنیای اسلام مشاهده می شود و از آن جمله می توان مسجد سلیمیه اشاره کرد.

این مناره ها دارای محور استوانه ای شکل هستند که از پایه هایی چند ضلعی منشعب می شوند.

 سقف های مخروطی کشیده که لعاب داده شده و به قسمت سر مناره ها ختم می شوند نیز بر روی این محورها قرار گرفته اند.

مهم ترین نکته در معماری مساجد عثمانی، تعداد زیاد مناره هاست که موجب می شود تاثیر شنیداری صداهای گوناگون در مساجد تشدید شود.

«ارگین کولونک»، رئیس انجمن ساخت مساجد در استانبول می گوید: وقتی ما در مورد یک مسجد نئوکلاسیک صحبت می کنیم، سه چیز به ذهن متبادر می شود: مناره ها،گنبدها و قوس ها.

وی در مورد مسجد نئوعثمانی «چامیلجا» می گوید: طراحان این مسجد از نور، رنگ، شیشه، زینت و خوشنویسی به میزان زیاد استفاده کرده اند که این فضا را بسیار تلطیف کرده است.

«احمد اروسی»، استادیار گروه  تاریخ دانشگاه Boğaziçi ساخت تعداد بی شمار مساجد نئوعثمانی در ترکیه چهره ای خاص به این کشور در جهان اسلامی می بخشد.

او یکی از اهداف ترکیه از ساخت این مساجد به سبک عثمانی را خواسته عمومی برای پیوند دوباره ترکیه با این امپراطوری با شکوه عثمانی می داند.

بسیاری از مسجد جدید مانند مسجد «سانجاکلار» که «Emre Arolat»، معمار مشهور ترکیه ای آن را طراحی کرده است نیز به جای سبک های تاریخی از رویکرد «مینیمالیسم» در معماری استفاده کرده اند.

ساده‌گرایی یا مینیمالیسم یا هنر موجز یک مکتب هنری است که اساس آثار و بیان خود را بر پایه سادگی بیان و روش‌های ساده و خالی از پیچیدگی معمول فلسفی یا شبه فلسفی بنیان گذاشته ‌است.

در مسجد سانجاکلار، فضای بسیار ساده ای وجود دارد که البته به نظر «Emre Arolat» موجب به وجود آوردن هاله ای خاص در این فضا شده است.

هیچ زینت خاص و  هیچ نور بسیار قدرتمندی در این مسجد وجود ندارد و نور از دیوار قبله که رو به طرف مکه قرار دارد، می آید.

شبستان