معماری دوزیست راهکاری برای سازگاری با پسروی آب دریای خزر

رضا احمدیان در هفدهمین جلسه کمیته ساماندهی و مدیریت سواحل استان گلستان (ICZM) که ظهر سه شنبه برگزار شد، اظهار کرد: طی سه سال گذشته مطالعاتی تحت عنوان تدقیق مطالعات طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی استان‌های شمالی در حال انجام است.

مشاور مطالعاتی طرح تدقیق مدیریت یکپارچه منطق ساحلی استان گلستان ادامه داد: بر اساس این مطالعاتی که در ۱۳ استان، ۲۵ شهرستان و در ۹ گام انجام شده، ۵۲ گزارش صورت گرفت که دستاوردهایی در حوزه‌های مطالعاتی LUP_MSP_SMP داشته است.

وی افزود: تهیه آلبوم نقشه کاربری و اراضی دریایی بر اساس نظام طبقه بندی کاربری در مناطق ساحلی استان‌های شمالی و تحلیل نوسانات و تغییرات خط ساحل در طی دهه گذشته (میزان پیروی آب دریای خزر) بخشی از دستاوردهای این مطالعه است.

احمدیان تصریح کرد: در این طرح مطالعاتی چند شاخص مورد بررسی قرار گرفت ارزیابی میزان دسترسی عمومی به سواحل و تحلیل ارزیابی فشار انسانی بر زیست گاه‌ها بخشی از آن بود.

مشاور مطالعاتی طرح تدقیق مدیریت یکپارچه منطق ساحلی استان گلستان گفت: مهم‌ترین شاخصی که مورد بررسی قرار گرفت و در استان گلستان کمتر با آن روبرو شدیم، شاخص ارزیابی تغییرات کاربری اراضی است.

وی افزود: تحلیل نوسانات آتی تراز آب دریای خزر، پهنه بندی کاربری مطلوب اراضی در ناحیه ساحلی، ضوابط و مقررات در حوزه‌های جغرافیایی مناطق ساحلی و ساختار مدیریت پیشنهادی منطبق با مشارکت همگانی در استان‌های شمالی از دیگر دستاوردهای طرح تدقیق مطالعات طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی استان‌های شمالی بود.

احمدیان گفت: بر اساس این مطالعات سه مشکل اساسی دریایی خزر شناسایی شد که بیشترین تاثیر را در ارتباط با استان گلستان دارند.

مشاور مطالعاتی طرح تدقیق مدیریت یکپارچه منطق ساحلی استان گلستان اظهار کرد: از این مشکلات می‌توان به نوسانات آب دریای خزر و مشکلات ناشی از بروز اراضی بناهای احداث شده جدید، عدم تعادل و توازن در توسعه خطه خزر و همچنین تخریب سازمان زیستی و اکوسیستم شکننده خطه خزر اشاره کرد.

وی با اشاره به اینکه اصلی‌ترین برنامه‌های اقدام در مناطق ساحلی گلستان منطبق بر سه مسئله محوری بوده، افزود: یکی از این مسائل در حوزه حفاظت است که شامل شکل‌گیری سامانه رصد تراز آب دریا، علی‌الخصوص در محدوده خلیج گرگان بوده و باقی آنها رصد و پایش مستمر مخاطرات ناشی از کاهش تراز آب و تسریع در برنامه‌های عملیاتی و تدوین ضوابط بهره برداری از اراضی حاصل از پسروی آب دریا است.

احمدیان همچنین تصریح کرد: حوزه دیگر توسعه است که اجرای سریع برنامه گردشگری سلامت، پرورش صنعتی دام، توسعه بخش شیلات و تدوین برنامه عملیاتی استفاده از دارایی‌های طبیعی ساحلی – دریایی مدنظر است.

مشاور مطالعاتی طرح تدقیق مدیریت یکپارچه منطق ساحلی استان گلستان ادامه داد: مسئله سوم در حوزه یکپارچگی است که ظرفیت سازی جامعه محلی و توانمندسازی گروه‌های قومی منطقه ساحلی، تبادل دانش جامعه محلی و شکل‌گیری شورای مدیریت محلی برای سازگاری با شرایط مخاطرات محیطی منطقه ساحلی را در نظر داریم.

همسویی معماری دوزیست با پسروی و پیشروی آب

وی با بیان اینکه نوسان آب در زمان‌های مختلف وجود دارد، افزود: همینطور که در حال حاضر شاهد پسروی هستیم احتمال افزایش آب وجود دارد و می‌شود به آن به عنوان یک پدیده نگاه کرد.

احمدیان در این نشست پیشنهاد اجرای معماری دو زیست را مطرح کرد و گفت: این معماری به عنوان یک استراتژی جایگزین برای کاهش مخاطرات ناشی از آب‌گرفتگی است که به یک سازه معمولی اجازه می‌دهد، به جای تسلیم آب‌گرفتگی، در سطح آب در حال طغیان شناور شود.

مشاور مطالعاتی طرح تدقیق مدیریت یکپارچه منطق ساحلی استان گلستان در ادامه گفت: معماری دو زیست در شرایط معمول، اتصال ساختمان به زمین را حفظ می‌کند، اما به سازه این امکان را می‌دهد تا هنگام وقوع آب‌گرفتگی، ساختمان به همان اندازه که لازم است شناور شود.

وی افزود: این یک استراتژی کاهش خطر است که به جای تلاش برای جلوگیری از مقابله صرف، در معرض انطباق با آن قرار می‌گیرد.

احمدیان یادآور شد: طراحی دوزیست عموماً شامل ایده‌های خاص در خصوص برنامه‌ریزی کاربری اراضی، انتخاب سایت، موضوعات تاب‌آوری مانند مکان گزینی ساختمان‌های دوزیست در سیستم پدافندی و ملاحظات سیاست گذاری است.

مشاور مطالعاتی طرح تدقیق مدیریت یکپارچه منطق ساحلی استان گلستان ادامه داد: مهندسی دوزیست به زیرساخت، سیستم‌های مکانیکی و برنامه‌های کاربردی، اجرای سیستم و معیارهای انتخاب و مشکلات کدگذاری و صدور گواهینامه ارتباط دارد.

وی در ادامه از سه پیشنهاد عاجل برای کاهش مشکلات منطقه ساحلی گلستان خبر داد و گفت: از این پیشنهادات می‌توان به اقدام سریع سازگاری با پسروی آب از طریق طراحی معماری دوزیست و توجه به معیشت بومی جامعه محلی از طریق توسعه گردشگری بوم محور اشاره کرد.

استفاده از سازه‌های شناور به جای سازه‌های صلب برای تامین زیرساخت‌های اسکله‌های ساحلی از دیگر پیشنهادات مطرح شده توسط مشاور مطالعاتی طرح تدقیق مدیریت یکپارچه منطق ساحلی استان گلستان بود.

مهر