معرفی خانه طباطبایی ها در کاشان

در یکی از محله‌های تاریخی کاشان به نام سلطان امیراحمد و پس از گذر از کنار چندین بنای تاریخی به خانه‌ای می‌رسیم که در جوار بقعه مطهر امامزاده سلطان امیر احمد(ع) از فرزندان امام موسی کاظم (ع) قرار دارد. این ساختمان به خاطر داشتن زیبایی‌های بی‌بدیلش به عروس خانه‌های ایران شهرت دارد و شاهکاری از هنر معماری قدیم به شمار می‌رود.این خانه ۴۷۳۰ مترمربع وسعت دارد و بخش‌های متفاوتی را با کاربری‌های متنوع شامل می‌شود. هر گوشه از این خانه بر طبق اصولی خاص و هوشمندانه ساخته شده و در عین زیبایی، کلیه نیازهای ساکنان در آن پیش‌بینی شده است. خانه‌های بزرگ به صاحبان ثروتمند خود این فرصت را می‌دادند تا علاوه بر خودشان، فرزندان آنان نیز پس از ازدواج در همان خانه زندگی کنند. علاوه بر این، محلی برای تجارت و برگزاری مراسم نیز بوده‌اند.

تاریخچه خانه طباطبایی ها

صاحبِ خانه طباطبایی‌ها، یکی از تاجران بین‌المللی فرش از اهالی نظنز و مقیم کاشان بود که با نام حاج سید جعفر طباطبایی نطنزی شناخته می‌شد و فرش‌های نفیسی را به روسیه و هند صادر می‌کرد. وی در حدود سال ۱۲۵۰ هجری قمری تصمیم به ساخت خانه‌ای مجلل در جوار بقعه مبارکه امامزاده سلطان امیراحمد گرفت تا خانواده‌اش را در آن اسکان دهد. او معمار معروف کاشانی، استاد علی مریم، هنرمند برجسته دوره قاجار، را به‌عنوان مامور طراحی و ساخت این خانه انتخاب کرد. معمار موظف شد با استفاده از هنر و مهارت خود خانه باشکوهی را بنا کند. وی که سازنده خانه بروجردی‌ها و سرای امین الدوله نیز بود، توانست در مدت ۱۰ سال ساخت این خانه را به پایان برساند.

ویژگی های معماری

در ساخت خانه طباطبایی‌ها از شیوه گودال باغچه و معماری درونگرا و حجاب‌دار بهره بردند و کلیه اجزای آن به‌صورت متقارن ساخته شده‌اند.

از درون کوچه قدم به درون این خانه به‌ظاهر ساده می‌گذاریم و ورود به دنیایی متفاوت را تجربه می‌کنیم.

· ورودی و هشتی

وسعت خانه طباطبایی‌ها سبب شده تا ۵ درِ ورودی برای آن تعبیه شود.

· قسمت بیرونی خانه

به‌هنگام بازدید از خانه طباطبایی‌ها پس از هشتی، وارد قسمت بیرونی خانه می‌شوید که حیاطی چشم‌نواز با سنگ‌های سفید دارد و حوض بزرگی را در میان خود جای داده است.

o شاه نشین

زیباترین قسمت خانه طباطبایی‌ها در جبهه جنوبی و در قسمت بیرونی آن قرار دارد. این قسمت مخصوص پذیرایی از مهمانان و بازرگانانی بود که برای تجارت دعوت می‌شده‌اند و همچنین محلی برای برگزاری جشن‌ها بوده است. 

o ایوان آینه

در جلوی تالار شاه‌نشین، ایوانی مزین به هنر آیینه‌کاری و گچ‌بری‌های جالب وجود دارد که محل خوبی برای نشست و استراحت مهمانان به‌هنگام عصر بوده و امکان لذت بردن از فضای حیاط را فراهم می‌کرده است

o اتاق های بخش بیرونی

دورتادور حیاط بیرونی را اتاق‌هایی فراگرفته‌اند که به دو نوع زمستانه و تابستانه تقسیم می‌شوند

o حیاط خلوت

در دو طرف اتاق شاه‌نشین و پشت اتاق‌های گوشواره، حیاط‌های کوچکی به‌نام حیاط خلوت وجود دارند که به‌صورت قرینه یکدیگر احداث شده‌اند و به‌هنگام حضور مهمانان در اتاق شاه‌نشین یا گوشواره، خدمه خانه در آن‌ها مستقر می‌شدند.

· قسمت اندرونی

قسمت اندرونی محل سکونت آقای طباطبایی و همسرشان و اعضای خانواده و به‌عبارتی فضای شخصی آن‌ها بوده است.

· سرداب

دو سرداب بزرگ در خانه طباطبایی‌ها قرار دارد که یکی از بخش بیرونی و دیگری از بخش درونی قابل دسترسی است. اختلاف دمای ۱۵ تا ۲۰ درجه ای سرداب با فضای بیرون به‌ویژه در فصل تابستان کاملا حس می‌شود

· قسمت خدمه

بخش خدمه فضایی را برای کار و زندگی در اختیار خدمه خانه قرار می‌دهد.

ایسنا