مسجد «کازرونی» عباس آباد اصفهان تخریب می‌شود؟
مخاطبان خبرگزاری فارس با ثبت سوژه‌ای با عنوان«تخریب مسجد کازرونی، ضربه‌ای بر پیکر معماری اصفهان» از تخریب این مسجد قدیمی در خیابان عباس آباد اصفهان اعلام نگرانی کرده بودند.
مخاطبان در ثبت این پویش آورده‌اند: «این مسجد بی‌شک یکی از آثار ارزشمند معماری مسجد در دوران معاصر کشور است و هیأت امنای مسجد کازرونی (عباس آباد) شهر اصفهان، می‌خواهد این مسجد را با قدمت ۸۰ سال، که در سلامت کامل به سر می‌برد، بدون هیچ توجیهی تخریب کرده و بر روی خرابه‌های آن مسجد جدید پنج طبقه با هزینه بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان بنا کنند، این در حالی است که اکثر مردم محل عباس‌آباد و نمازگزاران مسجد مخالف این طرح هستند و در عین حال سازمان میراث فرهنگی، این مسجد را دارای ارزش تاریخی اعلام کرده و حکم به عدم تخریب آن داده است و جای تعجب دارد که با درخواست‌های هیأت امنا این حکم در حال لغو شدن است.آیا هزینه کردن بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان، آن هم در این شرایط اقتصادی، برای ساخت یک به اصطلاح مسجد کار صحیحی است؟»
مخاطبان همچنین با ارسال نامه‌ای به خبرگزاری فارس اعلام کردند این مسجد در دیف بناهای تاریخی است.
در این نامه که در تاریخ ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ با امضای معاون مدیر کل میراث فرهنگی اصفهان به شهرداری اصفهان ارسال شده آمده است:«…مبنی بر واجد ارزش بودن بنای مذکور از نظر تاریخی و معماری، حفظ و حراست بنا بر اساس ضوابط بافت‌های تاریخی ضروری است لذا خواهشمند است از صدور هرگونه مجوز تخریب، نوسازی و تفکیک و …خودداری گردد.»
برای بررسی بیشتر، موضوع را از مسؤولان میراث فرهنگی و هیات امنای مسجد و کارشناسان تاریخی پیگیری کرده‌ایم.
میراث فرهنگی: مسجد کارزونی دارای ارزش تاریخی نیست
در همین راستا علیرضا ایزدی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در رابطه با ارزش تاریخی و معماری بنای مسجد کازرونی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: مسجد کازرونی مربوط به سال ۱۳۳۰ دوره دوم پهلوی است و دارای ارزش تاریخی نیست.
وی ادامه داد: در همین راستا میراث فرهنگی به هیأت امنای مسجد کازرونی اعلام کرده است اگر می‌خواهند در مسجد کاری انجام دهند، طرح و نقشه آن را بیاورند تا مورد بررسی میراث فرهنگی قرار گیرد و هنوز طرح و نقشه‌ای در رابطه با مسجد کازرونی از طرف آن‌ها به میراث فرهنگی ارائه نشده است و میراث فرهنگی وقتی می‌تواند درباره این موضوع صحبت و بحث کند که نقشه و طرح اجرایی آن ارائه شود.
ایزدی بیان داشت: پشت مسجد یک زمین مخروبه‌ای وجود دارد که به مادی پشت مسجد منتهی می‌شود؛ این اصلا واجد ارزش نیست؛ اما بالاخره مسجد برای ما مهم است و اولویت این است که مردم بتوانند فرائض دینی خود را در آن به جا بیاورند؛ در هر صورت برای واجد ارزش تاریخی بودن باید یک قدمت قابل قبولی از لحاظ تاریخی داشته باشد، اما ما پهلوی دوم را تاریخی نمی‌دانیم.
مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان بیان کرد: این مسجد متعلق به سال ۱۳۳۰ است و این برای ما واجد ارزش تاریخی محسوب نمی‌شود؛ اما اگر از لحاظ معماری دارای ارزش باشد، این قابل بررسی است؛ خیلی از ابنیه تاریخی واجد ارزش تاریخی نیستند، اما به لحاظ اینکه یک نوع معماری منحصربه‌فرد یا بخش زیبایی را در آن ایجاد شده، دارای ارزش معماری هستند.
وی در پایان تأکید کرد: زمانی ما می‌توانیم در مورد این مسجد و ارزش معماری آن صحبت کنیم که نقشه آینده آن را برای ما بیاورند.
واکنش شهرداری به موضوع: طبق قانون با موضوع برخورد می‌کنیم
میثم بکتاشیان، شهردار منطقه یک شهر اصفهان نیز در خصوص مسجد کازرونی خیابان عباس‌آباد اظهار داشت: هنوز درخواستی برای تخریب و بازسازی مسجد کازرونی به شهرداری نرسیده است؛ در این رابطه اگر هیأت امنای مسجد، درخواستی را پیرامون صدور پروانه به شهرداری بدهند، در صورتی که در بافت تاریخی باشد، شهرداری از میراث فرهنگی استعلامات لازم را می‌گیرد و بر اساس پاسخ میراث فرهنگی و ضوابط طرح تفصیلی اقدام می‌کند.
هیأت امنای مسجد: تجاری‌سازی مسجد جدید کذب است
محسن صراف، دبیر هیأت امنا مسجد کازرونی خیابان عباس‌آباد اصفهان اظهار کرد: مسأله اصلی این است که مسجد قرار است نوسازی شود، اینجا هیچگونه سابقه تاریخی و ثبت در میراث فرهنگی ندارد؛ فقط ۳ مغازه در این مکان وجود دارد که سال گذشته به طور صد درصد نوسازی شد؛ بعضی از ذی‌نفعان این مغازه‌ها سند ندارند و هرگونه فعالیتی ما داشته باشیم این‌ها باید تخلیه کنند.
وی ادامه داد: درخواستی که این‌ها به میراث طی یک نامه مطرح کرده‌اند این است که چون هیأت امنا می‌خواهد شبانه و مخفیانه مسجد را تخریب کند ما درخواست داریم شما رسیدگی کنید؛ از میراث فرهنگی هم همان موقع یک نامه به شهرداری نوشته است دست نگاه دارید و هیچ فعالیت عمرانی انجام نشود تا کارشناسان نظر بدهند.
صراف با تکذب ساخت یک بنای ۵ طبقه به جای مسجد افزود: ما خانه‌های کنار مسجد را نیز خریداری کرده‌ایم و علاوه بر اینکه قرار نیست هیچ واحد تجاری آنجا راه‌اندازی شود، بلکه بنای ما این است تا کاربری تجاری آن را نیز کاهش دهیم تا مسجد بیشتر به فضای مذهبی نزدیک‌تر شود و دستور نوسازی را نیز از آیت‌الله مظاهری سال گذشته اخذ کردیم.
دبیر هیأت امنا مسجد کازرونی خیابان عباس‌آباد اصفهان تصریح کرد: اگر قرار باشد نوسازی مسجد با جدیت ادامه پیدا کند و نیاز به مجوز میراث برای معماری داخل آن باشد، آن را نیز اخذ خواهیم کرد؛ این پروژه چند جنبه مهم دارد، مثلا باید کارکرد مسجد را تعیین کنیم، چون ممکن است این مسجد تا چند صد سال باشد.
وی افزود: بانی مسجد این مغازه‌ها را برای مسجد ساخته است و کسانی که در این مغازه‌ها هستند ماهی ۵۰ یا ۱۰۰ هزار تومان پرداخت می‌کنند و سرقفلی هم ندارند؛ درصورتی که ارزش اجاره این املاک تا ۳۰ تا ۴۰ میلیون سالانه هم برآورد شده است؛ بنابراین با نوسازی مسجد تعارض منافع دارند.
کارشناس معماری: مسجد کارزونی جزو آثار تاریخی و قابل مرمت است
در همین راستا یک کارشناس معماری که خواست نامش فاش نشود در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: این مسجد مربوط به دوران گذار است؛ بدین معنا که معماری دوران قاجار را به دوران معاصر متصل می‌کند و مربوط به دوران پهلوی دوم و برای حدود ۷۰ سال پیش است که معماری‌های مربوط به دوران گذار ما به ویژه در حوزه مساجد در اصفهان بسیار اندک و حتی می‌توان گفت انگشت‌شمار هستند.
وی ادامه داد: مسجد کارزونی‌ها گل سرسبد این مساجد است و از لحاظ ساختار معماری، هندسه، ساختار پر و خالی و تزئینات پیرو گذشته خود است، اما به صورت کامل با آن انطباق ندارد و این چیزی است که ما خیلی کم از آن داریم.
این کارشناس معماری در پاسخ به این سؤال که آیا این مسجد را می‌توان جزو آثار تاریخی اصفهان محسوب کرد یا خیر گفت: ما دو تعریف برای آثار تاریخی داریم که تعریف اول مربوط به آثاری است که در میان آثار ملی به ثبت رسیده باشند و یک سری دیگر مربوط به آثاری است که ثبت ملی نشده‌اند، اما واجد ارزش تاریخی است، به جهت اینکه مربوط به یک دوران خاص یا خیلی انگشت‌شمار هستند.
وی بیان داشت: این مسجد جزو آثار دوم است که ثبت ملی نشده است، اما به لحاظ غنای میراثی جزو آثار تاریخی می‌توان آن را قلمداد کرد.
این کارشناس در پاسخ به این سؤال که آیا امکان مرمت این اثر وجود دارد یا خیر نیز گفت: امکان مرمت این اثر کاملاً وجود دارد و این مکان آماده برای مرمت است و حتی اگر بخواهند کارکردهای جدیدی به آن اضافه کنند نیز در مرحله مرمت امکان‌پذیر خواهد بود.
وی در پایان گفت: همه کارشناسان متفق‌القول بر این عقیده هستند که تمام آثار معاصر ما دارای ارزش هستند، حتی اگر این معماری به ۳۰ سال پیش بازگردد و زمان، فاکتور خیلی مهمی برای این موضوع نیست؛ برای مثال کتابی که ارزشمند است، ولی متعلق به یک دهه پیش است قطعا ارزش خود را دارد و دورانداختنی نیست.
به نظر می‌رسد، با توجه به صحبت‌های کارشناسان، مسؤولان و هیات امنا باید منتظر نظر قطعی و نهایی میراث فرهنگی درخصوص واجد ارزش تاریخی بودن این بنا پس از ارائه نقشه‌های نوسازی توسط هیات امنای مسجد باشیم.
درباره نویسنده
نویسنده