مسجد جامع جماران؛ با معماری ویژه و شهرت بین المللی

  ماه مبارک رمضان، تجلی معنویت، با نوروز و جشن باززایی طبیعت و آئین‌های ملی است. این هم‌زمانی استثنایی، مساجد تاریخی و تکایا را به کانون‌های تجمع ایمان و فرهنگ تبدیل کرده است، جایی که گذشته، حال و معنویت در کنار یکدیگر جریان دارند.

در این میان، مساجد تاریخی ایران به‌عنوان پایگاه‌هایی از زیبایی و عمق روحانی، به شکوهی بیش از پیش دست یافته‌اند. این اماکن مقدس که در طول قرن‌ها مأمن دل‌های بی‌قرار بوده‌اند، اکنون در ماه ضیافت الهی میزبان شکوهی از نیایش و دعا هستند.

یکی از مساجد جذاب و تاریخی، مسجد جامع جماران است که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد و از ویژگی‌های ساختمان مسجد می‌توان به نمایی با معماری ویژه، محراب و گنبد هشتی آن اشاره کرد.

این مسجد نخستین‌بار در ۱۳۲۵ شمسی به وسیلۀ سید حسن هاشمی علیا (جمارانی)، و بار دیگر در ۱۳۷۰ توسط هیئت امنای مسجد مرمت و بازسازی شده است. مسجد جامع قدیم حدود ۳۵۰ مترمربع مساحتی و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن در پاسخ به این پرسش داشت و دارای کاشی‌کاری هایی زیبا بود؛ اما با افزایش جمعیت جماران، این مسجد دیگر پاسخ‌گوی نیاز اهالی نبود.

از همین‌رو، برای توسعه مسجد، ابتدا منزلی در جنب غربی مسجد توسط امام جماعت فعلی مسجد با کمک های مردمی خریداری شد. سپس حاج تقی منایی منزلی را به مساحت ۴۰۰ متر که در شمال مسجد واقع بود، خریداری و زمین آن را به مسجد اهدا کرد و به این ترتیب، زمینی به مساحت ۸۵۰ مترمربع برای توسعه و بازسازی مسجد در نظر گرفته شد.

در واقع وسعت کم، فرسودگی بنا، و نیاز به مسجدی مدرن که جواب‌گوی احتیاجات محله و منطبق با اهمیت و شهرت بین‌المللی آن باشد، از عوامل اصلی ساخت مسجد جدید بود.

سرانجام، ساختمان قدیمی مسجد تخریب و عملیات احداث از ۱۳۸۴ آغاز شد و در شهریور ۱۳۸۸ هم‌زمان با شب عید فطر به بهره‌برداری رسید. مسجد جامع جماران در دو طبقه به اضافۀ زیرزمین و بالکن بنا شده، و معماری آن زیبا، و آمیزه‌ای از معماری جدید و سنتی است. در پروژۀ ساخت این مسجد حدود ۶۰ گروه پیمانکار در زمینه‌های مختلف به سرپرستی مهندس شاهین همکاری داشتند.

از ویژگی های ساختمان مسجد می‌توان به نمای ساختمان، محراب و گنبد هشتی زیبای آن اشاره کرد. اگزوزهای خروج و تهویۀ هوا،  سامانۀ صوتی مسجد،  مسئلۀ رفت‌ و آمد و راه تردد (دسترسی ۱۰۰٪ به فضاهای موجود)،  سالن مخصوص مراسم ختم یا همایش،  نور و روشنایی،  محراب،  سنگ‌کاری،  سرویس های بهداشتی مجزا و کامل در هر طبقه،  پردۀ هوایی نامرئی در بالای درِ ورودی برای جلوگیری از ورود هوای سرد در زمستان،  آسانسور،  راه های خروجی اضطراری در مواقع بروز خطر،  سامانۀ گرمایش کف زمین؛ نصب شیشه‌های دو جداره برای جلوگیری از ورود و خروج سرما، گرما و صدا و دیگر موارد اشاره کرد.

مسجد جامع جماران هر ساله با آمدن ماه مبارک رمضان برنامه‌های مختلفی به شهروندان ارائه می‌کند. برنامه‌های این مسجد از ابتدای ماه رمضان آغاز شده و تا عید فطر ادامه پیدا می‌کند. این برنامه‌ها که هنگام غروب آفتاب آغاز می‌شود، شامل چندین بخش است.

در ابتدا سخنرانان مختلف مانند حجت الاسلام خسروی، حجت‌الاسلام ریاضت، حجت‌الاسلام صفری، حجت‌الاسلام یاری، حجت‌الاسلام پشتکوهی و حجت‌الاسلام مهدی قاسمی به سخنرانی می‌پردازند و بعد از آن نیز مراسم دعاخوانی و مناجات خوانی برگزار می‌شود. در این مسجد در کنار افطاری ساده، فعالان مسجد بسته‌های حمایتی را بین نیازمندان توزیع می‌کنند.

شب‌های احیا در مسجد جامع جماران نیز حال و هوای خاص خود را دارد. مراسم لیالی قدر در این مسجد از ساعت ۲۲ تا ۳ بامداد اجرا می‌شود و همراه با مناجات خوانی و خواندن دعای سحری خواهد بود. مسجد جامع جماران در دو طبقه به اضافۀ زیرزمین و بالکن بنا شده، و معماری آن زیبا، و آمیزه‌ای از معماری جدید و سنتی است.

در این مسجد نمازهای یومیه همه روزه به صورت جماعت برگزار می‌شود. از فعالیت‌های فرهنگی این مسجد می‌توان به انتشار ماهنامه جماران و نشریه داخلی نور جماران اشاره کرد. در مقابل این مسجد چنار چندصدساله‌ای با قطر بیش از پنج متر وجود دارد.