مسجد جامع ارومیه در مسیر جهانی شدن؛ پاسخ میراث فرهنگی به یک ادعا!

مسجد جامع ارومیه، که یکی از بناهای تاریخی و شاخص شهر ارومیه به شمار می‌رود، تنها یک بنای مذهبی و تاریخی نیست، بلکه نمادی از فرهنگ، هنر و معماری دوره‌های مختلف ایران است. این مسجد با قدمتی چندسده‌ای، شاهد وقایع تاریخی بسیاری بوده و به عنوان یکی از آثار مهم، ظرفیت ورود به فهرست میراث جهانی یونسکو و بهره‌مندی از فرآیند جهانی شدن را داراست. تاریخ دقیق ساخت مسجد جامع ارومیه به طور کامل مشخص نیست، اما شواهد معماری نشان‌دهنده بازگشت قدمت آن به دوره‌های سلجوقی و ایلخانی است. این مسجد که در قلب بافت تاریخی ارومیه واقع شده، دارای ایوان‌ها، شبستان‌ها و گنبدهای باشکوهی است که هر کدام جلوه‌ای از هنر معماری ایرانی را به نمایش می‌گذارند. تزئینات کاشی‌کاری، گچ‌بری و محراب‌های زیبا، ارزش هنری این بنا را دوچندان کرده است.

مسجد جامع ارومیه در طول تاریخ، همواره مرکز فعالیت‌های مذهبی، اجتماعی و فرهنگی شهر بوده است. این مسجد علاوه بر کاربری عبادی، به عنوان محلی برای تجمع مردم، برگزاری مراسم های ملی مذهبی و تبادل فرهنگی نقش مهمی ایفا کرده است. اهمیت این بنا فراتر از یک مکان مذهبی صرف است و به عنوان بخشی از هویت شهر ارومیه و منطقه آذربایجان شناخته می‌شود.

جهانی شدن میراث فرهنگی و مسجد جامع ارومیه

جهانی شدن میراث فرهنگی به فرآیندی اطلاق می‌شود که طی آن آثار و بناهای تاریخی باارزش، برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو معرفی شده و مورد توجه جامعه جهانی قرار می‌گیرند.  با ثبت جهانی، توجه بیشتری به حفظ و مرمت بنا معطوف شده و امکان جذب اعتبارات بین‌المللی برای نگهداری آن فراهم می‌شود.

همچنین معرفی جهانی اثر، باعث جذب گردشگران داخلی و خارجی شده و به رونق اقتصادی منطقه کمک می‌کند. جهانی شدن میراث، فرصتی برای معرفی فرهنگ و تاریخ ایران به جهانیان و همچنین تبادل دانش و تجربیات در زمینه میراث فرهنگی فراهم می‌آورد.

مسجد جامع ارومیه با توجه به قدمت، ارزش‌های معماری و اهمیت تاریخی-فرهنگی خود، ظرفیت بالایی برای قرار گرفتن در فهرست میراث جهانی دارد. قرار گرفتن این مسجد در این فهرست، نه تنها به معرفی بیشتر آن کمک می‌کند، بلکه گامی مهم در جهت حفظ و انتقال این میراث ارزشمند به نسل‌های آینده و همچنین ارتقای جایگاه فرهنگی ارومیه در سطح بین‌المللی خواهد بود. اتفاقی که قرار است در آینده نزدیک برای مسجد جامع ارومیه بیفتد اما در روزهای گذشته خبری مبنی بر خروج نام این مسجد از فرهست جهانی شدن علاقمندان به آثار تاریخی را دغدغه‌مند کرد لذا درصدد برآمدیم تا صحت و سقم این خبر را جویا شویم.

مسجد جامع ارومیه در آستانه جهانی شدن؛ موانع رفع می‌شوند، تاریخ احیا می‌گردد

خبر خروج مسجد جامع ارومیه از فهرست ثبت جهانی، شایعه‌ای بیش نبود!

داوود فرازی، معاون میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی، این خبر را تکذیب کرد و به خبرنگار شبستان در  گفت: پرونده این شاهکار معماری در میان ۳۴ مسجد نهایی برای ثبت جهانی قرار دارد و. این خبر نویدبخش احیای شکوه تاریخی این نگین گران‌بهای آذربایجان است.

وی افزود: همچنین برای ورود به جمع آثار جهانی یونسکو، موانعی که طی سال‌ها بر پیکر مسجد جامع تحمیل شده بود، یکی پس از دیگری برطرف می‌شود.

فرازی بیان کرد: ساماندهی اطراف مسجد، رفع الحاقات غیرضروری، و مرمت اساسی شبستان و گنبدخانه در دستور کار قرار گرفته است.

مدرسه علوم دینی، از مسجد رخت برمی‌بندد

وی گفت: یکی از موانع کلیدی برای ثبت جهانی، وجود مدرسه علوم دینی در این مجموعه تاریخی بود. اما با رایزنی‌های موفقیت‌آمیز، شهرداری ارومیه مکانی جدید برای این مدرسه در نظر گرفته است تا با انتقال آن، مسیر ثبت جهانی هموارتر شود.

چشم‌انداز بی‌نقص؛ حذف سقف نارون

فرازی افزود: حتی موانع بصری نیز در حال رفع شدن هستند. سقف شیب‌دار ساختمان «نارون» که در مقابل مسجد جامع قرار داشت و مقرر شد حذف شود تا چشم‌انداز تاریخی و باشکوه مسجد از دید منظری نیز بی‌نقص باقی بماند.

مسجد جامع ارومیه، با قدمتی بیش از ۱۰۰۰ سال، گنجینه‌ای بی‌بدیل از معماری ایرانی است. محراب هشت‌متریِ گچ‌بری آن، که یکی از بزرگترین محراب‌های ایلخانی محسوب می‌شود، و گنبدخانه ۸۰۰ ساله با معماری برجسته‌اش، همگی گواه بر شکوه و عظمت این بنای تاریخی هستند​​​​​​وی افزود: مسجد جامع ارومیه، با قدمتی بیش از ۱۰۰۰ سال، گنجینه‌ای بی‌بدیل از معماری ایرانی است. محراب هشت‌متریِ گچ‌بری آن، که یکی از بزرگترین محراب‌های ایلخانی محسوب می‌شود، و گنبدخانه ۸۰۰ ساله با معماری برجسته‌اش، همگی گواه بر شکوه و عظمت این بنای تاریخی هستند.

پیگیری جدی مسئولان برای ثبت جهانی

معاون میراث فرهنگی استان آذربایجان  غربی گفت: افزایش آثار تاریخی در فهرست جهانی یونسکو، افتخاری بزرگ برای هر استان است و مسئولان استانی با عزمی راسخ، پیگیر ثبت جهانی این مسجد تاریخی هستند. هیات ارزیابی یونسکو نیز به زودی با سفر به ارومیه، بازدید میدانی خود را برای بررسی مقدمات ثبت جهانی آغاز خواهند کرد.