مسجد «امیرعبدالقادر» قسطنطنیه، یک شاهکار معماری و بازتابی از هویت الجزایری

مسجد امیر عبدالقادر، در شهر قسطنطنیه (۴۳۰ کیلومتری شرق الجزیره)، یکی از مهم‌ترین نمادهای دینی و علمی در قاره آفریقا محسوب می‌شود.

این مسجد یک شاهکار هنری است که معماری شرقی و مغربی را با هم ترکیب کرده و بازتابی از هویت ملی الجزایر محسوب می‌شود.

مسجد امیر عبدالقادر (رهبر سیاسی و نظامی الجزایر از ۱۸۰۸ تا ۱۸۸۳ و بنیانگذار دولت مدرن الجزایر) نقش برجسته‌ای در انتشار شریعت و موعظه اسلامی در این کشور دارد.

در طول سال، این مسجد میزبان فعالیت‌های دینی و علمی است که معمولاً برجسته‌ترین چهره‌های موعظه اسلامی در جهان عرب و اسلام در آن شرکت می‌کنند.

این مسجد از زمان افتتاح خود در ۲۰ سال پیش، برخی از برجسته‌ترین شیوخ و واعظان جهان اسلام، از جمله شیخ محمد غزالی (۱۹۱۷-۱۹۹۶، محقق و متفکر اسلامی مصری)، شیخ محمد سعید رمضان البوطی (۱۹۲۹-۲۰۱۳، محقق سوری متخصص در علوم اسلامی)، شیخ یوسف القرضاوی (یکی از برجسته‌ترین علمای اهل سنت در دوران مدرن) و واعظ مشهور عائد القرنی را به خود جذب کرده است. این علما در این مسجد تدریس کرده و بر آموزش صدها دانشجو نظارت داشته‌اند.

عبدالله بوخلخال، رئیس دانشگاه اسلامی امیر عبدالقادر، گفت: ساخت این مسجد به سال‌های اولیه پس از استقلال الجزایر (۵ ژوئیه ۱۹۶۲) برمی‌گردد، زمانی که هواری بومدین، رئیس جمهور فقید الجزایر، تصمیم به شروع ساخت و ساز در سال ۱۹۶۹ گرفت.

بوخلخال افزود: بومدین پس از بررسی تعدادی از طرح‌های ارائه شده توسط تعداد زیادی از معماران عرب و غربی، قبل از انتخاب طرح ارائه شده توسط مهندس مصری مصطفی موسی که برای ریاست جمهوری الجزایر کار می‌کرد، تصمیم خود را گرفت.

وی ادامه داد: در سال ۱۹۸۴، دانشگاه اسلامی وابسته به مسجد افتتاح شد و تحویل مسجد برای نمازگزاران تا سال ۱۹۹۴ به تعویق افتاد.

کارشناسان معماری، مسجد امیر عبدالقادر را که مساحتی بالغ بر ۱۳ هکتار می‌دانند و با توجه به شکل هندسی متمایزش، به عنوان یک نماد معماری اسلامی منحصر به فرد طبقه‌بندی می‌کنند.

این مسجد دارای دو مناره، هر کدام به ارتفاع ۱۰۷ متر، و گنبدی به ارتفاع بیش از ۶۵ متر است.

علاوه بر این، موقعیت مکانی آن که از هر نقطه قسطنطنیه قابل مشاهده است، طرح‌های معماری آن چه در فضای داخلی و چه در فضای خارجی بی نظیر است.

فضای داخلی مسجد می‌تواند تقریباً ۱۹ هزار  نمازگزار را در خود جای می‌دهد و علاوه بر آنف حیاط بیرونی مسجد می‌تواند هزاران نفر دیگر را در خود جای دهد.

این مسجد دارای پنج در است که به فضای داخلی آن منتهی می‌شود و دارای معماری نفیس شرقی و مراکشی است. ستون‌های آن از سنگ مرمر مرغوب و چوب مرغوب ساخته شده و با سنگ‌های قیمتی مزین شده‌اند. طاق‌ها نور خورشید را از طریق پنجره‌های شیشه‌ای که رنگ‌های طیف را با هم ترکیب می‌کنند، وارد مسجد می‌کنند.

منبر این مسجد، توسط حسن دوم، پادشاه فقید مراکش، به عنوان هدیه‌ای به الجزایر قبل از افتتاح مسجد اهدا شده است، همچنین دارای یک مدرسه قرآنی متشکل از هفت بخش است که سالانه صدها حافظ و مفسر قرآن از آن فارغ‌التحصیل می‌شوند.

حاج ابراهیم، ‌رئیس کمیته مسجد امیر عبدالقادر در مورد خدمات بشردوستانه‌ در این مسجد، گفت:  این مسجد نقش بشردوستانه مهمی ایفا می‌کند. این کمیته در طول سال به طور فعال کمک‌های مالی جمع‌آوری می‌کند و در مناسبت‌های مذهبی، صدها خانواده نیازمند و فقیر از طریق کمک‌های مالی خود تحت مراقبت قرار می‌دهد.

وی افزود: همچنین کودکان یتیم و نیازمندان، به ویژه در ایام تعطیلات با تهیه مسجد، لباس نو می‌پوشند.

حاج ابراهیم افزود: مسجد امیر عبدالقادر به ویژه در مناسبت‌های دینی، به عنوان یک چراغ دانش و دین، به طور بی‌نظیری عمل می‌کند که توجه مردم از سراسر جهان را به خود جلب می‌کند.

علاوه بر نقشی که مسجد ایفا می‌کند، دانشگاه اسلامی وابسته به آن که در سال ۱۹۸۴ افتتاح شد نیز جایگاه ممتازی دارد. سالانه هزاران دانشجوی الجزایری و دیگر دانشجویان از کشورهای مختلف عربی و آفریقایی از آن فارغ‌التحصیل می‌شوند و در رشته‌های مختلف مرتبط با دین و شریعت اسلامی از آن تخصص می‌گیرند.

شبستان