مدرسه ای با ۸ قرن قدمت در یزد

مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر، یکی از آثار ملی به ثبت رسیده در ایران است که در بافت تاریخی محله‌ی فهادان در نخستین شهر خشت خام جهان یعنی یزد قرار دارد. وجود معماری کم نظیر و هنر بسیار زیبایی که در بخش‌های متفاوت این بنا به چشم می‌خورد، هر بیننده‌ای رو به خود جذب می‌کند. زندان اسکندر، در زمان اسکندر مقدونی و توسط ضیاﺀ‌الدین حسین رضی ساخته شده و پس از ۷ دهه توسط پسران او به شکل کامل در دسترس قرار گرفته است. این بنا قدمتی بالغ بر هشت قرن دارد و همین امر سبب شده تا آن در میان باستان شناسان سرتاسر دنیا شناخته شده باشد. 

معماری مدرسه ضیائیه 
این بنا با معماری بی‌نظیر و مسحورکننده، بسیار ساده و منحصر به فرد است و به زیبایی، هنر استادکاران آن دوران را به نمایش می‌گذارد. آنچه در ساخت این بنا به کار رفته تنها خشت خام است، مصالح مناسبی که در اقلیم گرم و خشک و شهر کویری یزد کاربرد بسیاری داشته است و همین همساز بودن معماری این بنا با اقلیمی که در آن قرار دارد، مهم‌ترین دلیل ماندگاری آن در طی قرون گذشته است. زندان اسکندر با معماری شکوهمند خود از شهرت زیادی برخوردار و بخش‌هایی نظیر گنبد، شبستان، بادگیر و چاه در آن دیدنی و جذاب است. 

گنبد 
با ارتفاع حدود ۱۸ متر، مانند دیگر بخش‌های بنای زندان اسکندر یا مدرسه ضیائیه از خشت خام ساخته شده است و با طراحی درست توانسته فضای زیادی را پوشش دهد. گویا نقش و نگارهایی که به رنگ طلایی و لاجوردی بر روی آن دیده می‌شود، در سالهای ابتدایی وجود نداشته و گنبد به طور کامل ساده بوده است. 
شبستان 
وجود شبستان بزرگ و محراب آن و نیز رواق‌های کوچک و بزرگ که در فضاهای مختلف زندان ایجاد شده‌اند، جالب توجه است و نشان از معماری خاص و خارق‌العاده این بنا دارد. 
بادگیر 
عنصر و سمبولی که در معماری ایرانی شناخته می‌شود و  به زیبایی در کنار بنای مدرسه ضیائیه، قرار دارد. بادگیر این مجموعه در اتاقی به عنوان اتاق بادگیر وجود دارد که توسط آن تهویه هوا به خوبی صورت می‌پذیرد. 

با توجه به قرارگیری زندان اسکندر یا مدرسه ضیائیه در بافت مهم و معروف فهادان، می‌توانید پس از بازدید از این جاذبه جذاب و تاریخی از دیگر جاذبه های گردشگری شهر نیز که در نزدیکی این مجموعه واقع شده‌اند، دیدن کنید. جاذبه‌هایی چون خانه لاری‌ها، موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده و خانه عرب زاده از دیدنی‌های اطراف این بنا محسوب می‌شوند. 
برای کامل کردن لذت بازدید و گشت و گذارتان، سری به رستوران‌های سنتی و متنوعی که در نزدیکی مدرسه هستند بزنید و غذاهای ایرانی را در فضایی کاملا سنتی در رستوران سنتی ابوالمعالی، رستوران ترمه و ترنج  که از رستوران‌های خوب در منطقه فهادان به شمار می‌آیند، امتحان کنید. 
برای اقامت در حوالی مدرسه ضیائیه، گزینه‌های زیادی را پیش روی خود دارید، از هتل سنتی فهادان که درست مقابل این بنا قرار دارد و یکی از عمارت‌های آن مربوط به دوره قاجار هست، گرفته تا هتل کهن کاشانه یزد، خانه مسافر نخل مهر یزد و هتل فاضلی که بین گردشگران، محبوب هستند.