عزم همگانی در دامغان برای ثبت جهانی مسجد تاریخانه + فیلم

 مسجد «تاریخانه» دامغان به عنوان یکی از چهار مسجد گنبدی دنیا، از قدیمی‌ترین بناهای پس از اسلام در ایران محسوب می‌شود.

فرآیند ثبت جهانی این اثر در فهرست آثار جهان اسلام، اکنون با موانع و چالش‌هایی به ویژه در حریم این بنا مواجه است.

مسجد «تاریخانه» یا چهلستون در جنوب شرقی دامغان در استان سمنان، یکی از نخستین مساجد ایران و جزو قدیمی‌ترین بناهای پس از اسلام است که قدمت ساخت آن را بین سال ۱۳۰ تا ۱۷۰ هجری قمری دانسته‌اند.

ثبت جهانی این بنای تاریخی بی‌نظیر و کهن، طی چند سال اخیر در دست پیگیری بود و تاکنون چندین خبر ضد و نقیض از تایید مجموعه برای ثبت پس از رفع موانع موجود منتشر شده است و شرایط باید هر چه زودتر برای ثبت آن فراهم شود.

نشست کمیسیون میراث‌فرهنگی و گردشگری شورای اسلامی شهر دامغان روز جمعه با هدف پیگیری و تسریع روند رفع موانع ثبت جهانی تاریخانه، برگزار و در این زمینه بحث و تبادل نظر شد.

ثبت جهانی تاریخانه، نقطه عطف معرفی دامغان به جهانیان است

رییس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دامغان در این نشست، گفت: ثبت مسجد تاریخانه گامی بسیار بزرگ برای معرفی بهتر تاریخ منطقه است که با این اقدام، بدون شک دستاورد بزرگی برای ایران، استان سمنان و شهرستان محسوب شود و می‌تواند به عنوان یک نقطه عطف در معرفی این اثر تاریخی به جهانیان تلقی شود.

مجتبی اکبرپور بیان کرد: کلیه مدارک مربوط به ثبت این اثر سال گذشته، تشکیل، تکمیل و پرونده ها ارسال شد. بهمن ۱۴۰۳ مسئول پیگیری زنجیره‌ای مساجد ایرانی ثبت یونسکو جهت بازدید به دامغان مراجعه کرد و طی این بازدید سه مانع مربوط به حریم، برای ثبت جهانی تاریخانه دامغان عنوان شد.

وی تصریح کرد: پس از بازدید اقدام برای حذف مجموعه‌های غیرمرتبط و نامانوس با فضای تاریخی ابنیه‌های تاریخی آغاز شد.

اکبرپور گفت: تعیین حریم جدید «درجه ۲» مسجد تاریخانه توسط کارشناسان اداره میراث فرهنگی سمنان پیشنهاد و در اداره کل تصویب و به وزارت ارسال شد. با این تعیین حریم جدید، ساختمان نیمه‌کاره در حریم قرار دارد.

وی خاطرنشان کرد: سازه ساختمان نمازخانه در مجاورت حریم مسجد تاریخانه نیز موردی است که باید همگون با این بنای تاریخی ساماندهی شود.

اکبرپور تصریح کرد: این مسجد به عنوان یکی از اولین مراکز اسلامی در ایران، نقش مهمی در گسترش اسلام و فرهنگ اسلامی در منطقه داشته است و در سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای ثبت جهانی آن و مکاتبات و رایزنی‌های مختلف انجام شد.

رییس میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دامغان گفت: امیدواریم با فرصت کم، رفع موانع دنبال شود و به لطف خدا همه مسئولان، فرماندار، نماینده، شورای اسلامی و شهرداری پای کار هستند که تاریخانه، به عنوان نماد تمدن و تدین دامغان هر چه زودتر ثبت شود.

تاریخانه، میراث گرانبها و نماد معنویت دامغان است

امام جمعه دامغان گفت: مسجد کهن تاریخانه، میراث گرانبها و نماد معنویت دامغان از گذشته‌های دور است.

حجت الاسلام محمدحسن رستمیان افزود: باید واکاوی های لازم در ساختمان مجاور انجام شود و بنای تاریخی مسجد، احیا و طبق مصالح مورد تایید میراث فرهنگی بازسازی و حفظ شود.

وحدت، حمایت و پشتیبانی نیازمند رسیدن به هدف ثبت جهانی تاریخانه

مسئول بنیاد بین المللی غدیر در این نشست، بیان کرد: مسجد تاریخانه برای رسیدن به هدف خود، یعنی ثبت جهانی نیازمند وحدت، حمایت و پشتیبانی همگانی است.

حجت الاسلام حسن ملک محمدی، بیان کرد: ثبت جهانی این بنای تاریخی، موجب تحول همگانی در همه زمینه ها خواهد شد و این تحول، ارزشمند و چشمگیر خواهد بود.

وی اضافه کرد: با توجه به فرصت اندک باقیمانده، باید تقسیم کار انجام شود و کار اداری به مسوولان اجرایی شهر واگذار و اقدام شرعی پس از تنظیم نامه‌ توسط میراث فرهنگی، با رونوشت امام جمعه، به دفتر رهبر معظم انقلاب ارسال خواهد شد.

حجت‌الاسلام ملک محمدی افزود: بدون شک، باید از ظرفیت نماینده فعلی دامغان در کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی استفاده شود و تقسیم کار در شهرستان با حفظ وحدت، تمرکز مدیریت و جلوگیری از تشدد آرا دنبال شود.

ضرورت ساماندهی نمازخانه کنار تاریخانه

رییس شورای اسلامی شهر دامغان هم در این نشست به اهمیت ثبت جهانی تاریخانه اشاره کرد و گفت: حفظ این اثر مهم است و باید همه در کنار هم باشیم تا این میراث معنوی تاریخی شهر ثبت شود.

حسین اقبالیه اضافه کرد: بنای تاریخی مذهبی مسجد تاریخانه با معماری بی‌نظیر، بدون شک هویت و نشان کهن شهر دامغان است که با ثبت جهانی می‌توان این اثر را به عنوان گنجینه ای باارزش برای نسل‌های آینده حفظ کرد.

مسئول کمیسیون میراث فرهنگی شورای اسلامی شهر دامغان گفت: طبق گفته گذشتگان، محل نمازخانه جنب مسجد تاریخانه، بر روی مسجد اصلی بنا شده است و در حقیقت، مسجد زیربنای فعلی قرار دارد.

محی الدین تقوی ادامه داد: مکان فعلی جنب تاریخانه به دلیل سازه غیرهمگون با مسجد تاریخانه، یکی از موانع ثبت جهانی این بنا است که باید اقدامات لازم در خصوص رفع موانع دنبال شود.