عدم تمایل معماران به نماسازی با مصالح سنتی ایرانی‌ اسلامی

سجاد سعیدی، کارشناس حوزه معماری در گفتگو با خبرنگاران،با بیان اینکه معماری ایرانی اسلامی همواره در تلاش برای رفع نیازهای انسان است؛ اظهار کرد: این نوع معماری سعی می‌کند در جزییات نیز خود را با انسان هماهنگ کند پس می‌توان گفت معماری ایرانی اسلامی انسان محور است.

وی با بیان اینکه در مقابل نگرش انسان محور بودن معماری ایرانی اسلامی، معماری مدرن قرار می‌گیرد؛ تصریح کرد: در معماری مدرن هر معمار با توجه به ایده‌های خاص خود شروع به طراحی می‌کند و هیچگونه مبنای فکری عمیق در پس زمینه آن وجود ندارد.سعیدی در پاسخ به اینکه آیا معماری ایرانی اسلامی بر روح انسان تاثیر دارد یا خیر، گفت: چون این معماری تمام زاویه‌های روح و جسم انسان، مخصوصا فرد مسلمان را به خوبی می‌شناسد، می‌تواند به تمامی نیازهای او پاسخ دهد و همه شرایط برای آرامش روح و روان و حتی جسم کاربر خود را فراهم کند.

 

این کارشناس معماری بیان کرد: با روندی که در دهه‌های قبل در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور شکل گرفته است، می‌توان گفت که اکنون معماری نمی‌کنیم و فقط خانه می‌سازیم که در این زمینه دو مسئله اساسی وجود دارد، اولین موضوع در مورد محدودیت‌های مکانی و فضایی و مسئله دیگر محدودیت‌های اقتصادی است.

وی در مورد محدودیت‌های مکانی و فضایی تصریح کرد: این مسئله اجازه ساخت خانه‌ای که در آن با محدودیت وسعت روبه‌رو باشیم را به ما نمی‌دهد؛ در واقع معماری ایرانی اسلامی برای شکل گیری صحیح خود نیاز به وسعت مکانی دارد تا بتواند تمامی اصول خود را به درستی حفظ کند.

سعیدی ادامه داد: البته در محدودیت فضا هم می‌توان به بعضی از ویژگی‌های اندک معماری ایرانی اسلامی رسید اما مبحث بعدی محدودیت اقتصادی است، زیرا هر چه از قدرت اقتصادی مردم کم شود، از قدرت و اثرگذاری معماری ایرانی اسلامی هم کاسته خواهد شد.

 

این کارشناس معماری در پاسخ به این سوال که چرا بیشتر مردم به سمت نماهایی مثل نماهای رومی می‌روند؛ گفت: همان مسائل فرهنگی و اجتماعی که مطرح شد باعث این نوع تغییر نگرش در نماسازی خانه‌ها شده و متاسفانه بیشتر افرادی که خانه خود را مجدد می‌سازنند یا بازسازی می‌کنند به این نوع نماسازی که حتی واژه معماری را هم به خود نمی‌گیرد؛ روی آورده‌اند.

وی عنوان کرد: مردم نماسازی رومی را یک نمای لوکس می‌شناسند و همه به صورت فطری علاقه دارند خانه‌ای لوکس داشته باشند اما به چه قیمتی؟ وقتی به پیشینه معماری رومی نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که دشمن اصلی معماری ایرانی اسلامی بوده و در آن از سادگی خاک و آجر که پایه اصلی معماری ایرانی اسلامی است و در تمامی ابنیه‌های ایرانی اسلام به ‌صورت واضح مشاهده می‌شود، خبری نیست.

 

سعیدی تصریح کرد: بدتر از آنکه معماری رومی در مقابل سادگی خاک و آجر و خشت قرار می‌گیرد این است که در نگاه اول خوی اشرافی‌گری خود را به بیننده و کاربر القا می‌کند و این مسئله دقیقا در تضاد با رکن اصلی فرهنگ ایرانی اسلامی که سادگی و انسان محور بودن آن است قرار دارد.

این کارشناس معماری یکی از دلایل عدم علاقه اکثر مردم به نماهای مشابه معماری و نماسازی گذشته خود را عدم تمایل معماران به نماسازی با مصالح سنتی معماری ایرانی اسلامی دانست و گفت: ما معماران نتوانسته‌ایم به یک مدل و نمونه از نماسازی با مصالح گذشته معماری سنتی خود برسیم که درعین لوکس بودن بتواند تمام ویژگی‌های گذشته را در خود داشته باشد و موفق شود نظر مالکان و سازندگان و کاربران را به خود جلب کند که امیدواریم با تلاش همه در این حوزه به این هدف برسیم.ضرورت دارد اساتید اهل فن برای متناسب‌سازی معماری‌ها و ساختمان سازی‌ها در سطح کلان شهری به فرهنگ بومی ایرانی اسلامی توجه ویژه داشته باشند تا با الگوهای معماری رومی و الگوهای شهرسازی غربی که هیچ سنخیتی با فرهنگ و احساسات اقوام ایرانی ندارد مقابله کند.

توسعه شهری و ساختمان سازی‌ها بدون شک بر زندگی ما و روح و روان ما تاثیرگذار است و این موضوع در تحقیقات علمی و دانشگاهی به کرات بیان شده است بنابراین اساتید دانشگاهی، شهرسازان، معماران و روانشناسان باید طرح جامع و بومی متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی برای شهرسازی در نظر داشته باشند.

 

صبح قزوین