بنای طاق گرا یا طاق شیرین در گردنه پاطاق بر سر راه کرمانشاه به سرپل ذهاب و در ۱۵ کیلومتری این شهرستان در کنار راه باستانی سنگفرشی بنا شده که فلات ایران را به بین النهرین ارتباط می داده است.

به علت تغییر مسیر، این راه و بنای طاق گرا اکنون در شیب های پائین جاده آسفالته قرار  دارد.

از نظر معماری، بنای طاق گرا، فضای ایوان مانندی است که تماماً از سنگ و به شکل مستطیلی در ابعاد ۸۶/۴*۷۰/۷ متر ساخته شده است.

ورودی این بنای تاریخی به طرف جنوب و مشرف بر جاده سنگفرش باستانی است که از لحاظ ساختاری، به وسیله بلوک های سنگی که به صورت مکعب مستطیل تراشیده شده اند، ساخته شده است و مصالح داخلی دیوارها نیز از لاشه سنگ و ملاط گچ است.

دیوار های جناحین این بنا تا حدودی بلندتر ساخته شده اند تا بتوانند سقف طاق را کاملاً مسطح کند. ارتفاع کف بنا از سطح زمین ۲۰/۱ متر و ارتفاع از کف تا لبه قوس ۹۲/۵ متر و از لبه قوس تا زیر گیلویی اول ۲۰/۱ متر است.

همچنین بلندی افریز اول ۶۰ سانتی متر است که بر روی آن یک ردیف بلوک سنگی ساده به بلندی ۴۵ سانتی متر قرار گرفته است و بر روی این بخش، سنگ های تزئینی افریز دوم بنا شده اند.

در بالاترین بخش بر روی لبه بام بنا، یک ردیف کنگره به ارتفاع ۹۲ سانتی متر قرار دارد؛ بنابراین ارتفاع بنا از سطح زمین تا بالاترین نقطه ۷/۱۱ متر است و عرض دهانه طاق نیز ۱۰/۴ متر و عمق آن ۱۰/۳ متر است و دیوارهای داخلی این بنا به وسیله نقوش هندسی حجاری شده است.

در مورد زمان ساخت این بنا اختلاف نظرهایی وجود دارد برخی آن را به دوره اشکانی و برخی دیگر آن را به دوره ساسانی نسبت می دهند.

اما آنطور که از مدارک باستان شناسی به دست آمده ظاهراً این بنا در اواخر دوره ساسانی و احتمالا زمان حکومت خسرو دوم (۶۲۸-۵۹۰ م) ساخته شده است.

اگر چه تاکنون کارکرد واقعی این بنا مشخص نشده، اما برای آن کارکردهای متفاوتی از جمله ” یادگار احداث راه کاروانرو ، ” توقف گاه موکب شاهی “، ” اریکه سلطنتی “،   ” پاسگاه مرزی ” و ” بنای یادبودی از پیروزی ” ذکر کرده اند.

برای دیدن این اثر تاریخی بسیار زیبا، حدود ۲۰۰ متر بعد از ایست بازرسی معروف پاطاق وارد جاده فرعی در سمت چپ جاده اصلی شده و پس از طی مسافتی حدود ۵۰۰ متر می توان به محل مورد نظر رسید.

شهرستان سرپل ذهاب با ۹۰ هزارتن جمعیت درغرب استان کرمانشاه دارای ۴۸ کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق است.

مرصادنیوز