طاق‌های ادب و ارادت

نتیجه کار کردن یک ماهه او و همکارانش با آهن و کاشی، نماد زیبایی شده که حال و هوایی معنوی در خود دارد. این نماد نوروزی متولد ذهن خلاقی است که سال‌ها حوالی حرم مطهر و معماری آن کنکاش کرده و حالا بخشی از این فضا را با ترسیم بسیاری از جزئیات در قاب یک طاق‌ زیبا به تصویر کشیده است.

«گذر القاب امام رضا(ع)» نمادی نوروزی‌ است که با آغاز بهار در سطح شهر مشهد به نمایش درآمده و توجه زائران و مجاوران حضرت(ع) را به خود جلب کرده است. این اثر هنری را مهدی صحراگرد طراحی و اجرا کرده که بخشی از هویت معنوی و هنری بارگاه منوری رضوی را نمایش می‌دهد.

بازگشت به جشنواره نوروزی

پس از غیبتی هشت ساله دوباره در برنامه‌های استقبال از بهار نقش ایفا می‌کند. مهدی صحراگرد روزهای پرکاری را در نوروزهای گذشته سپری کرده است که درباره آن چنین تعریف می‌کند: «از دومین دوره جشنواره استقبال از بهار در این برنامه هنری حضور داشتم، سال ۸۸ بود. پس از آن چهار سال مداوم در این فضا حاضر بودم و طرح‌ها و کارهای زیادی ارائه ‌دادم. فضای مناسبی برای نمایش هنر و معماری بود و به همین خاطر جذبش شدم».

پس از نوروز ۹۲ طرح فرستادن آقامهدی برای جشنواره استقبال از بهار یک‌خط‌ در میان شد و جسته‌گریخته هنرش را در گوشه‌وکنار شهر به نمایش گذاشته است. خودش می‌گوید: «آخرین حضورم در استقبال از بهار ۱۳۹۶ بود که المانی طراحی کردم و پس از آن فرصت ارائه طرح و ساخت المان پیش نیامده بود که امسال فرصت مناسبی شد تا دوباره با هنری که دوستش دارم در فضای شهر، نمادسازی داشته باشم».

ماندگاری کارهای امام رضایی

روح و ذهن مهدی صحراگرد با فضای حرم مطهر امام رضا(ع) و معماری بارگاه منور رضوی گره خورده است، به همین خاطر است که در کارهای او می‌توان ردپای حرم مطهر و ویژگی‌های امام رضا(ع) را یافت. آثاری که با گذشت یک دهه هنوز هم در فضای شهر جلوه‌گری می‌کنند و نمادهای کوچکی هستند از فضای وسیع حرم مطهر رضوی. یکی از این آثار، نماد «حدیث سلسله‌الذهب» است که در بولوار فردوسی نصب شده است. این نماد سال ۹۱ و همزمان با تولد امام رضا(ع) نصب شده و با گذشت بیش از ۱۲ سال در فضای شهر باقی مانده و توجه مردم را جلب کرده است.

دیگر کار امام رضایی مهدی صحراگرد، نماد زیبای «۱۲ رواق» است که در میدان ابوطالب نصب شده است. این هنرمند شهر مشهد برای ساخت این المان به معماری غنی بارگاه منور رضوی رجوع کرده و نمادی را ساخته که حدود ۱۱ سال است برای مردم شهر و مسافران به نمایش درمی‌آید.

ترسیمی زیبا از فضای حرم مطهر

دست به کار شدن برای ساخت المان نوروزی، آن هم پس از هشت سال، باز هم به برکت امام رضا(ع) برای مهدی صحراگرد رقم خورده است. او امسال پیشنهاد یک کار هویتی و معنوی را از سوی خانه هنرمندان شهرداری مشهد پذیرفته است تا با هنرش و توانمندی‌ای که در این زمینه دارد، ظرفیت و هویت دیگری از بارگاه منور رضوی را برای زائران و مجاوران حضرت(ع) نمایش دهد. او به‌تازگی المان «گذر القاب امام رضا(ع)» را به انتهای خیابان امام رضا(ع) آورده است. اثری که در مقابل پایانه مسافربری نصب شده و توجه هر مخاطبی را جلب می‌کند. نمادی زیبا که رنگ طلایی و براقش ذهن را به سوی گنبد و گلدسته پرواز می‌دهد و کاشی‌های زیبایش تصویر کاشی دیوارهای صحن انقلاب اسلامی و آزادی را پیش چشم می‌آورد.

طراحی این اثر یک ماه زمان برده است و ساخت آن هم یک ماه، تا به این شکل مهیای استقبال از بهار ۱۴۰۴ شود.

سومین اثر امام رضایی

توصیف طرح «گذر القاب امام رضا(ع)» را از زبان هنرمند طراح و سازنده آن مرور می‌کنیم. مهدی صحراگرد می‌گوید: «این گذر از قرار گرفتن هشت طاق در کنار هم ایجاد شده است، به صورتی که از دید ناظر، یک سازه کامل به چشم می‌آید. گذر افراد از این مسیر هم مانند گذر از رواق است. جداره‌های طاق‌ها نقش هندسی مشبک دارد و روی بدنه یک ترنج قرار می‌گیرد که القاب حضرت رضا(ع) است. در نقطه بالایی که سرطاق است هم به صورت سرتاسر صلوات به چهارده‌معصوم(ع) حک شده است».

او تفکرات ذهنی‌اش در رسیدن به این طرح را این‌طور بیان می‌کند: «دلیل رسیدن به این فضا و طراحی، رجوع به فضا و فرم معماری مجموعه حرم مطهر امام رضا(ع) است».

مهدی صحراگرد که سومین اثر امام رضایی خود را در حوزه نمادهای شهری ساخته است، ادامه می‌دهد: «تخصصم به لحاظ پژوهشی، حوزه هنر و معماری جمهوری اسلامی است و پژوهش‌های مختلفی در حوزه هنر و معماری حرم مطهر داشته‌ام، به همین دلیل طبیعی است که این موضوع بر طراحی و ساخت این المان تأثیر گذاشته باشد».

القاب حضرت(ع) در مرکز کاشی‌های هفت‌رنگ

علاوه بر معماری حرم مطهر، هویت و فرهنگ زیارت هم در شکل‌گیری این المان دخیل بوده است. استفاده از القاب در ترنج میانی و صلوات چهارده‌معصوم(ع) در سردر طاق برگرفته از آداب سلام و زیارت است که صحراگرد توضیح می‌دهد: «از زمان‌های دور، سلام دادن به حضرت رضا(ع) در ورودی شهر انجام می‌گرفت. اکنون هم این فرهنگ زنده است که از ادب زیارت نشأت می‌گیرد. در این سلام دادن، زائران القاب مختلف حضرت را به زبان می‌آورند که بخشی از این القاب را در هشت ترنج المان جای داده‌ایم».

یا علی‌بن موسی‌الرضا(ع)، یا غریب‌الغربا(ع)، یا حجه‌الله(ع)، یا ثامن‌الائمه(ع)، یا امام رئوف(ع)، یا شمس‌الشموس(ع)، یا عالم‌آل‌محمد(ع) و یا انیس‌النفوس(ع)، هشت لقب زیبای حضرت(ع) است که در قاب‌های خوش‌رنگ کاشی‌های هفت‌رنگ در این فضا جای گرفته‌اند.

نقش بستن صلوات چهارده معصوم(ع) بر سردر طاق‌ها هم با حک شدن این صلوات بر بالای پنجره‌فولاد و گلدسته طلای صحن انقلاب اسلامی ارتباط پیدا می‌کند.

گروه‌ها و حرفه‌های گوناگونی برای شکل‌گیری این المان کنار هم قرار گرفته‌اند. از نقاش و کاشیکار گرفته تا سیمکش و جوشکار. همراهی این گروه که تا حدود ۱۰ نفر هستند، سبب شد «گذر القاب امام رضا(ع)» همزمان با نوروز ۱۴۰۴ زیبایی‌بخش انتهای خیابان امام رضا(ع) باشد.

این نماد، کاری است که به دل خود طراح هم نشسته است. مهدی صحراگرد که استاد دانشگاه آزاد اسلامی در رشته پژوهش هنر است، می‌گوید: «قضاوت در مورد کار و آثار هنری را باید مخاطب انجام دهد، اما خود در میان کارهایی که داشته‌ام «گذر القاب امام رضا(ع)» را ترجیح می‌دهم».