شاهکار معماری در عمارت سرهنگ‌آباد زواره
زواره، جاهای دیدنی و آثار تاریخی بسیاری دارد و محل مناسبی برای گردشگران نیز محسوب می‌شود. یکی از این آثار دیدنی عمارت سرهنگ‌آباد است که به قلم محمد‌علی عظیمیان زواره، نویسنده به رشته تحریر درآمده است:
زواره، جاهای دیدنی و آثار تاریخی بسیاری دارد و محل مناسبی برای گردشگران نیز محسوب می‌شود. یکی از این آثار دیدنی عمارت سرهنگ‌آباد است که به قلم محمد‌علی عظیمیان زواره، نویسنده به رشته تحریر درآمده است:
در جنوب شرقی شهر زواره، سلسله جبالی از کوه‌های نواحی مرکزی ایران چون نوار آبی در ارتفاعاتی هم‌سطح دامن دیرین خود را افکنده‌اند و به سمت شرقی زواره افقی گسترده است.
در دامنه این پدیده‌های طبیعی، منطقه کوهستانی سفلی زواره با وسعت ۵۷/۱۰۲۲ کیلومتر مربع متشکل: از ۹۰ روستا و مزرعه متشکل شده است.
در مرکز دهستان سفلی زواره، روستای قدیمی شهراب است که در فاصله ۲۸ کیلومتری شرق زواره بر سر راه زواره به خور و بیابانک و انارک قرارگرفته است.
مراتع گسترده این منطقه از گیاهانی چون: درمنه، گون، لقدر، شکر شور، سرخه، کاراک، جفنه، تنگس، پرشن، کلاتور، اردلو، زگل، بنه، سبد، خار، یوشن، اِشنان، نسی و درختان تاغ پوشیده شده است.
روستا و عمارتی زیبا به نام سرهنگ‌آباد
یکی از روستاهای خوش آب و هوای این منطقه کوهستانی، سرهنگ‌آباد است که در فاصله ۳۰ کیلومتری شهر زواره و در دامنه کوه‌های برافراشته نواحی مرکزی و مشرف بر کویر مرکزی آرمیده است.
موقعیت جغرافیایی این روستا در طول ۵۲ درجه و ۴۰ دقیقه و عرض ۳۳ درجه و ۱۵ دقیقه واقع و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۷۶۰ متر است.
بدون اغراق باید گفت؛ زیباترین هنر معماری ایران تحت عنوان کاخ چهل‌ستون سرهنگ‌آباد است که سبک هنر معماری آن گویی از کاخ چهل‌ستون اصفهان تقلید شده و در فضای دلنواز این روستا، چشم هر بیننده را به تماشا و تعجب می‌نشاند.
این عمارت زیبا در انتهای روستای مزبوردر زمان ناصرالدین شاه قاجار(۱۲۶۴-۱۳۱۳ هجری قمری) توسط مصطفی قلی‌خان عرب عامری، مشهور به سهام‌السلطنه(اول)، فرزند محمد‌تقی خان فرزند حاج ابوطالب، فرزند محمدکریم عرب عامری مزدآبادی زواره‌ای بنا نهاده شده است.
لازم به ذکراست که عصاران زواره تا اواخر دوران قاجاریه، گردش چرخه عصارخانه‌های زواره را در دست داشته‌اند.
به احتمال زیاد عصاران زحمتکش دیار ما، در ساخت و ساز عمارت سرهنگ‌آباد به‌خصوص در حمل ستون‌های چوبی(که در عمارت سرهنگ‌آباد در زیر سقف عمارت چون میله‌های استوانه‌ای نقش داده) به همت والای چنین مردانی از نطنز توسط شتر به مکان مزبور حمل شده است.
در مسیر روستای سرهنگ‌آباد
راه اصلی، برای حرکت به سوی روستای سرهنگ‌آباد، از مسیر راه آسفالت زواره به شهراب مرکز(دهستان سفلی) می‌گذرد.
حال اگر قصد ورود به این منطقه را داشته باشیم، پس از گذشت مسافتی از این جاد،ه به نیروگاه سیکل ترکیبی زواره می‌رسیم.
در کنار نیروگاه سیکل ترکیبی، جاده‌ای در سمت راست به طرف مزد‌آباد واقع شده است، از این مسیر مستقیم راه را ادامه می‌دهیم و بعد از گذشت پنج کیلومتر به جاده‌ای دو راهی می‌رسیم، جاده فرعی سمت راست جاده اصلی سرهنگ‌آباد است.
در مسیر راه، از روستای درقه و امامزاده نوح می‌گذریم، سپس به تدریج این روستا از پشت تپه‌های ماهوره‌ای کوهستانی در سرسبزی و خرمی نمایان می‌شود.
منازل مسکونی سرهنگ‌آباد برفراز تپه‌ای مشرف بر باغ‌های سرسبز و خرم آن حاکی از فضای دلنوازی است که به انسان آرامش می‌بخشد.
در عمارت سرهنگ‌آباد
اما، بنای عمارت سرهنگ‌آباد با همت معماران هنرمند اصفهانی و کاشانی در روند علوم ریاضی و هندسی در زمینی به مساحت حدود ۶۰۰ متر مربع در سه طبقه احداث شده است که در مجموع ۱۵۰۰ متر زیر بنا تخمین زده می‌شود.
جدار خارجی و داخلی این بنا، بسیار زیبا و جالب است
در واقع عمارت سرهنگ‌آباد، تالار کاملی به سبک و شیوه هنر معماری ایرانی‌ها تزئین شده است، به‌طوری‌که دیوارها و سقف آن تمام آئینه‌کاری بوده و در فواصل آئینه‌کاری‌ها هم نقاشی‌هایی از گل و بوته بکار رفته است.
نزدیک سقف و بالای دیوارهای آن پنجره با شیشه‌های رنگارنگ داشته که جلوه و زیبایی خاصی به عمارت می‌بخشیده و در اطراف این عمارت و یا کاخ سرهنگ‌آباد منظره‌های زیبا و باشکوه همراه درختان چنار است که در فواصل معین کاشته شده و سر به فلک کشیده‌اند.
از طرفی پوشش سقف ایوان‌های چهار طرف آن از چوب با نقاشی‌های جالب با کلمات(یا قانع) یا (وهاب) تزئین شده است. در حاشیه اطراف ایوان بزرگ، آیاتی از قرآن مجید به رنگ طلایی و خط بسیار عالی جلوه معنوی به عمارت داده است.
در اطراف فضای خارجی عمارت نیز نرده‌های چوبی کوتاه قرار دارد، فضای اطراف چهل ستون را دیوارهای سنگی در برداشته که به تدریج فرو ریخته است.
در انتهای ضلع شرقی این بنا، دو برج دیده‌بانی جهت مراقبت از عمارت به‌کار رفته است. درب و پنجره‌های این عمارت با کنده‌کاری و نیز خاتم‌کاری شکل گرفته و اطاق‌ها و ایوان‌های آن آیینه‌کاری بوده است.
کتیبه در تمام تالار گچ‌بری، نقاشی و مقرنس‌کاری‌‌های آن نقش هنرآفرینی داشته است که حسن سلیقه و ظرافت‌کاری را می‌رساند.
عمارتی با نیاز مبرم برای مرمت
به هر حال این عمارت، روزگاری مظهر شکوفایی معماری اصیل ایرانی بوده که بر اثر عدم توجه مسئولین و مردم فرو ریخته است. گفتنی است؛ کاخ چهل‌ستون سرهنگ‌آباد در سال ۱۳۵۵ هجری شمسی به شماره ۱۲۷۸ از طرف وزارت فرهنگ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
امید است مسئولین امر نسبت به بازسازی و مرمت این بنای عظیم و زیبا توجه خاصی داشته باشند.
اصفهان زیبا
درباره نویسنده
نویسنده