سی‌وسه پل شاهکار معماری در ایران

سی‌وسه‌پل، یکی از سازه‌های زیبا و منحصربه‎ فرد بر روی رودخانه زاینده رود است که به نام بانی ساخت آن، یعنی «الله وردی خان»، یکی از سپهسالاران صفویان هم شناخته می‎شود.

هنرمند سازنده سی و سه پل، استاد «حسین بناء اصفهانی» است. شاهکار این هنرمند زمانی نمایان می‌شود که بدانیم بر خلاف روال معمول که پل‌ها در قسمت‎های کم‎عرض رودخانه‎ها ساخته می‎شوند، استاد حسین برای ساخت این پل، عریض‎ترین قسمت رودخانه را انتخاب کرد. دلیل این انتخاب هم بستر کم عمق رودخانه و چشم‎انداز دیدنی آن بود.

در طول تاریخ، سیاحان و جهانگردان بسیاری لب به تحسین سی و سه پل گشوده‎اند که از جمله آن‎ها می‎توان به «پرسی سایکس»، نویسنده و جغرافی‎دان انگلیسی، «ژان شاردن»، سیاح فرانسوی و «دن گارسیا»، سفیر پادشاه اسپانیا اشاره کرد که در دست‌نوشته‎های خود از زیبایی این پل سخن‎های بسیار گفتند.

در گزارش‎های تاریخی آمده است که در دوران صفوی سی‌وسه‌پل یکی از محل‎های عمومی برای برگزاری جشن آبریزگان و آب‌پاشان در روز سیزدهم تیرماه هر سال بوده که مردم با پاشیدن آب و گلاب روی یکدیگر در این مراسم شرکت می‌کردند.

اهمیت سی‌وسه‌پل در میان سایر پل‎های زاینده‏‎رود در این است که خیابان مشهور چهارباغ را در دوسوی رودخانه به هم مرتبط می‎کند. گفته می‎شود طول پل در هنگام ساخت ۳۶۰ متر بوده و چهل طاق داشته است. اما امروزه طول آن ۲۹۵ متر است و سی‌وسه طاق دارد که همین امر دلیل اطلاق نام سی‌وسه‌پل به آن است. با این‎حال این پل همچنان طولانی‎ترین پل بر روی رودخانه زاینده رود لقب دارد.

با شیب کمی از سطح پیاده‎رو، می‎توان قدم بر روی سی و سه پل گذاشت. از میان ردیف بالایی طاق‎ها چشم‎انداز رودخانه و اطراف آن به خوبی پیداست. دو شیار به شکل موازی و در امتداد پل وجود دارد که در گذشته مسیر حرکت عابران پیاده و چهارپایان و گاری‎ها را از یکدیگر جدا می‎کرد.

مصالح به کار رفته در ساخت بنای سی‌وسه‌پل، سنگ، آجر، ملات ساروج و گچ است. این ترکیب مصالح، رطوبت، دوام و استحکام پایه‎های پل را افزایش می‌دهد. به همین دلیل است که در سال‎های اخیر با خشکسالی‎های پی‎درپی، نگرانی‎ها در خصوص آسیب به پایه‎ها افزایش یافته است.

در بازدید از اصفهان نورپردازی شبانه سی‌وسه‌پل و سایر پل‌های اصفهان را نباید از دست داد.