سنگلج زیر سایه فراموشی
تراکم بالا، بافت فرسوده، کمبود سرانهها
امانی با اشاره به وضعیت فرسوده بافت شهری گفت: بیش از ۸۰ درصد مساحت منطقه ۱۲ را بافت ناپایدار و فرسوده تشکیل میدهد. شاهد ساختمانهای قدیمی، معابر باریک، کمبود شدید سرانههای خدماتی و نبود استانداردهای ایمنی در برابر خطراتی چون آتشسوزی و زلزله هستیم. این عضو شورای شهر افزود: ترافیک سنگین در خیابانهای اصلی مانند ۱۵ خرداد، مولوی و سیروس، یکی دیگر از معضلات جدی این منطقه است. به دلیل حضور انبارها و مغازهها، تردد موتورسیکلتها و خودروها، حجم آلودگی صوتی و آلودگی هوا بسیار بالاست. به گفته امانی، تمرکز اصلی این گزارش بر محله سنگلج در ناحیه ۳ منطقه ۱۲ بود. این ناحیه شامل سه محله بازار بزرگ تهران، سنگلج و سیروس است که ویژگیهای بحرانزده منطقه ۱۲ بهطور خاص در آن ظهور و بروز دارد. او اعلام کرد: از جمعیت حدود ۳۳ هزار نفری ناحیه ۳، بیش از ۲۵ هزار نفر معادل ۸۰ درصد، در محله سنگلج ساکناند. این در حالی است که جمعیت روزانه محله به ۸۰۰ هزار نفر و در ایام خاص مانند عید نوروز تا ۴ میلیون نفر هم میرسد.
وضعیت نگرانکننده آثار تاریخی
یکی از اصلیترین دغدغههای گزارش، وضعیت نابسامان آثار تاریخی محله سنگلج بود. امانی در این باره گفت: مردم و معتمدین محله بیش از آنکه نگران کمبود خدمات باشند، نگران حفظ و نگهداری آثار تاریخی هستند. بسیاری از خانههای ارزشمند، کاروانسراها و تکیهها تبدیل به انبار یا کارگاه شدهاند. او از جمله آثار در خطر را چنین برشمرد: تکیه درخونگاه با بیش از ۴۰۰ سال قدمت در معرض صدور پروانه تخریب و نوسازی قرار گرفته است، مسجد قناتآباد (موسی بن جعفر): از سال ۱۳۸۲ نیمهکاره رها شده است.این عضو شورای شهر ادامه داد: بازارچه قناتآباد: سقف آن در حال ریزش است، مسجد جامع رجبعلی: شبستان غربی و صحن آن تخریب شدهاند، خانه مستوفیالممالک: با قدمت ۲۰۰ ساله در اختیار اداره پست، اما متروک و آسیبدیده، همچنین مسجد معیرالممالک: با بزرگترین گنبد آجری بدون ستون ایران، اما درهای آن به روی مردم بسته است. به گفته این عضو شورای شهر، کلیسای گئورک مقدس: بخشی از آن به نگهداری سالمندان اختصاص یافته، اما نیازمند مرمت است. امانی در ادامه به مشکلات اجتماعی محله نیز پرداخت و گفت: یکی از مشکلات جدی این محله، حضور معتادان متجاهر و کارتنخوابهاست. طی هفتههای اخیر این افراد به منطقه بازگشتهاند و بهویژه در ساعات عصر و شب، ناامنی زیادی ایجاد کردهاند. او همچنین افزود: قاچاق کالا توسط شوتیها، تخلیه بار بدون محدودیت توسط وانتها و کامیونتها، حضور موتورهای بیانضباط و انبوه مشاغل مزاحم، منطقه را از نظر نظم شهری با چالشهای زیادی مواجه کرده است.
خدمات شهری؛ فقر زیرساخت و نابسامانی نظافت
از مهمترین موارد مطرحشده در این جلسه، فقدان زیرساختهای خدماتی بود. به گفته امانی، به دلیل عدم اجرای کامل سیستم فاضلاب، فاضلاب در جویها و معابر روان است و باعث بوی تعفن و جلب حیوانات موذی شده است. این عضو شورای شهر همچنین با اشاره به افزایش زباله در منطقه گفت: با توجه به حضور گسترده گاریهای دستی، موتورسیکلتها، کارگاهها و انبارها، تولید زباله بسیار بالاست و نگهداشت نظافت را برای شهرداری سخت کرده است.
فقر فضای سبز، فرهنگی و ورزشی
امانی با اشاره به کمبود سرانههای خدماتی گفت: در محله بازار، بازار میوه و ترهبار وجود ندارد. همچنین سرانه ورزشی صفر است و فقط زمین چمن پارک شهر وجود دارد. به جز پارک شهر، هیچ بوستانی برای محله وجود ندارد. او افزود: پاتوقهای محلی سبز هم که وجود دارند، به دلیل حضور معتادان، عملاً در اختیار شهروندان نیستند.
طرحهایی در دست اجراست
در ادامه جلسه، سید محمدرضا آیینی، شهردار منطقه ۱۲ به ارایه توضیحاتی درباره اقدامات در دست اجرا پرداخت. او گفت: پنجشنبه گذشته بیش از یک میلیون و ۳۶۵ هزار نفر از مترو وارد بازار شدند. روزانه بیش از ۲ میلیون تردد در سطح منطقه داریم. ۴۸ درصد منطقه تاریخی است و نیاز به نگاه ویژه دارد. او از اجرای اقدامات عمرانی خبر داد و افزود: در حال تملک زمینهایی برای ساخت یک بوستان با ظرفیت ۵ هزار نفر هستیم. سرانه فضای سبز منطقه اکنون ۶.۵ متر است و باید ارتقا یابد. همچنین پروژه ۲.۵ کیلومتر لولهکشی فاضلاب برای نخستینبار آغاز شده و در حال اجراست. آیینی همچنین اعلام کرد: بر اساس طرح بازنگری انجامشده، حدود ۵۰ درصد ساختمانها از شمول میراثی بودن خارج میشوند تا امکان نوسازی فراهم شود.
نیاز به همکاری فراسازمانی
مهدی چمران، رییس شورای اسلامی شهر تهران در واکنش به گزارش ارایهشده گفت: برای ساماندهی بازار باید با همکاری قوه قضاییه، فرمانداری و سایر دستگاهها برنامهریزی کنیم. منطقه ۱۲ نیاز به سختی کار دارد و شهرداری و شورا باید پاسخگو باشند. او افزود: در مورد ناترازی آب هم با وجود هشدارهای قبلی، کوتاهی شده است. امیدواریم لایحه آن به شورا برسد تا بتوانیم برنامهریزی مناسبی داشته باشیم.
درخواستهای شهروندان از شورا و شهرداری
در جمعبندی گزارش، امانی با اشاره به خواستههای مردم منطقه گفت: حفظ و نگهداری آثار تاریخی با هماهنگی میراث فرهنگی و شهرداری، احداث بازار میوه و ترهبار شهرداری در زمین پیشنهادی پشت بیمارستان سیدالشهدا، ارتقاء سرانه فضای سبز با تملک املاک متروکه، جمعآوری معتادان و تأمین امنیت شبانه، تکمیل فاضلاب شهری و جمعآوری انهار رها شده، رفع سد معبر موتورسیکلتها در خیابانهای خیام، مولوی و ۱۵ خرداد و … گزارش این جلسه شورای شهر تهران، تصویری شفاف از وضعیت بحرانی یکی از تاریخیترین مناطق پایتخت ارایه کرد. منطقهای با تاریخ غنی، اما با چالشهایی عمیق در حوزههای شهری، اجتماعی، میراثی و زیستمحیطی. حل این مشکلات نیازمند ارادهای جمعی، همکاری نهادهای فرادست، و عزم جدی مدیریت شهری است؛ پیش از آنکه بافت تاریخی تهران به خاطرهای از گذشته بدل شود.
درباره نویسنده
نویسنده