ج٫ فروردین ۱۰ام, ۱۴۰۳

ریتم در طراحی داخلی

رعایت ریتم در معماری و خصوصاً دکوراسیون داخلی، نقش و اهمیت یکسانی دارد. ریتم در طراحی کلی یک ساختمان یا فضا، اولین خصیصه‌ای است که هویت آنجا را به چشم و ذهن افراد منتقل می‌کند؛ اما معمولاً چنان در باقی عناصر حل شده و با آنها هماهنگ است که امکان دارد در وهلۀ اول تاثیر اساسی آن درک نشود. در حقیقت عاملی که لطافت، حس امنیت و آرامش را در فضای داخلی ایجاد می‌کند، رعایت ریتم است.

معماری تلفیق دانش و هنر است. قاعدتاً هر خط و حرکت در آن باید خلاقانه و هنرمندانه و البته مبتنی بر اصول و علم باشد. تقریبا ً هر جا که با ذهن و روان انسان سر و کار داشته باشیم، هر ابزار می‌تواند همان‌قدر که مفید است مضر هم باشد. به طور مثال استفاده از ریتم تند و خشن برای یک سالن انتظار، باعث ایجاد اضطراب و بی‌قراری در مراجعین می‌شود و اثری کاملا ً متضاد با هدف آن فضا خواهد داشت.
خیلی از متخصصین راز نهفته در چیدمان و طراحی داخلی موفق را در رعایت ریتم می‌دانند. ریتم همان فوت کوزه‌گری است که بسیاری از طراحان داخلی از آن غافل می‌شوند. اگر در یک فضا ( اداری، تجاری، مسکونی و…) ریتم رعایت نشود، بین قسمت‌های مختلف آن از هم گسیختگی و آشفتگی پیش می‌آید. در حقیقت، اگر تمام اصول دیگری که یاد گرفته‌اید برای طراحی یک فضا به کار برده‌اید اما همچنان از آن حس رضایت ندارید، احتمالاً ایراد کار از نادیده گرفتن ریتم است.

ریتم یکی از ارکان هفت‌گانۀ طراحی داخلی است و کمک می‌کند نگاه فرد در همان راستایی که می‌خواهید در فضا بچرخد. برداشت مخاطب از فضایی که طراحی کرده‌اید رابطۀ تنگاتنگی با ریتمی که در آن به کار برده یا حتی نبرده‌اید! دارد. البته توجه داشته باشید ریتم باید جوری اجرا شود که تاثیر خود را به صورت غیرمستقیم گذاشته و تبدیل به تنها هدف طراحی شما نشود. فراموش نکنید که رعایت ریتم هدف نهایی شما نیست؛ بلکه استفاده از آن ابزاری است برای رسیدن به هدف اصلی شما در طراحی یک فضا.

تکرار
تکرار یک الگو در فضا حس ثبات و امنیت ایجاد می‌کند.
اگر در مرحلۀ طراحی ساختمان هستید، می‌توانید از المان‌هایی مانند نرده‌ها برای ایجاد تکرار استفاده کنید. اما با بهره‌گیری از کاشی‌ها، کاغذ دیواری و حتی برخی تابلوها هم می‌شود این تکنیک را عملی کرد.
زمانی که یک الگو تکرار می‌شود، مغز فضا را قابل اطمینان‌تر می‌داند چون به نظر می‌رسد اوضاع تحت کنترل و قابل پیش‌بینی است. استفاده از تکرار برای فضاهایی که جلب اعتماد افراد در آن مهم است کاربرد مهمی دارد. مانند اداره‌ها و مطب پزشکان.
 
 
درجه‌بندی
در این روش از ارتقاء تدریجی یک کیفیت یا خصیصه استفاده می‌کنیم تا چشم افراد را از یک نقطۀ فضا به نقطۀ دیگری هدایت کنیم.
این افزایش تدریجی می‌تواند توسط تونالیتۀ رنگ‌ها اجرا شود.
به طور مثال زمانی که رنگ یک دیوار از آبی تیره شروع شده و هرچه به سقف نزدیک‌تر می‌شود کم‌رنگ‌تر شود، فضا را بازتر و سقف را بلندتر نشان می‌دهد. اما اگر جای تیرگی و روشنی رنگ‌ها عوض شود، تاثیر معکوس گذاشته و حس خفگی و اسارت ایجاد می‌کند.
 
حس حرکت
این ترفند با چیدمان وسایل یا استفاده از انواع خاصی از مبلمان قابل اجراست. به طور مثال یک کاناپۀ نیم‌دایره یا ردیفی از گلدان‌ها که مسیری را طی می‌کنند، نگاه را درون خود می‌چرخانند و حس پویایی و نشاط را در فضا القاء می‌کنند.
ماه، ستاره و باقی اشکال شب‌تاب برای ایجاد حس حرکت در اتاق کودک انتخاب جالبی است. آنها می‌توانند از سقف شروع شده و تا قسمتی از دیوارها را دربربگیرند.
 
 
 
تضاد
ایجاد تضاد یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین روش‌ها برای اجرای ریتم در دکوراسیون است. تضاد حسی از سرزندگی، رقابت و بیداری القاء می‌کند و برای محیط‌های اداری و تجاری و اتاق‌های کار بسیار مناسب است. ساده‌ترین و کارآمدترین راه برای اجرای این روش استفاده از تضاد در رنگ‌ها و جنس‌هاست. به طور مثال کاغذ دیواری‌هایی با رنگ‌های متضاد یا استفاده از چوب و فلز در دکوراسیون راه‌های تضمین‌شده‌ای برای ایجاد تضاد هستند.
 
 
اکبر لطفی نژاد
 
 

درباره نویسنده