روایت خانه‌ای که هنرمندانه ساخته شده/نمایشی از اوج هنر معماری قاجار در یزد

خانه‌های تاریخی شهر جهانی یزد از جمله زیبایی‌ها و خلاقیت‌های معماری معماران ایرانی است که آوازهایشان نه تنها در ایران بلکه در جهان پیچیده است.

معمارانی که با دست خالی و از مواد اولیه موجود یعنی آب و خاک و کاه، گنج‌هایی وصف ناشدنی را آفریدند، خانه‌هایی‌ که وقتی به دورن آنها پا می‌گذاری قطعه‌ای از بهشت را به یاد تو می‌آورد.

در خنکای بادگیرهایش خستگی‌ات بیرون می‌رود و در آب حوض‌هایش روحت جلا می‌یابد و در باغچه های زیبایش جانی تازه می‌کنی.

یکی از این خانه‌ها خانه «حاج محمد ابراهیم لاری»  از تجار و مهاجران معروف لار استان فارس  است که به یزد مهاجرت کرده بود و در تاریخ ۱۲۸۶ هجری خانه‌ای زیبا ساخته است.

خانه‌ای بس زیبا در میانه کوچه‌ای باریک در ۱۰۰متری زندان اسکندر در قلب بافت تاریخی محله فهادان شهر میراث جهانی یزد.

از کوچه باریک و کاه گلی خانه لاریها که می‌گذری ناگهان سر در گاهی زیبا به همراه دو نشیمن گاه و درب یک تکه ساخته شده از چوب گردو همراه کوبنده‌هایی خاص نظرت را جلب می‌کند.

از هشتی خاص بنا با تزئینات و ازاره کشی‌های خاص سقفش که می‌گذری راه رویی کوتاه را پشت سر می‌گذاری و دو پله پایین می‌آیی و اینجااست که زیبایی خاص خانه لاریها تو را متحیر می‌کند.

در نگاهی کلی یک حوض بزرگ در وسط، اتاقهایی در اطراف، تالاری بزرگ در انتها و بادگیری بلند بر گوشه سمت چپ تالار و درختهایی زیبا در باغچه‌های اطراف حوض را مبینی.

اما اینها کلیات زیبایی‌ها است که می بینی، کمی حواست را جمع می‌کنی و متوجه می شوی که این سازه تنها یک ساختمان نیست و متشکل از شش ساختمان است.

تعداد اتاقها را که می شماری به عدد ۲۲ می رسید و همین طور حیاط‌ها را که انگشت شمار می‌کنی عدد سه را به تو نشان می‌دهد و کمی به سمت حوض می‌روید و عمق آن و پاکنه آن را که قلمداد می‌کنید متوجه می‌شوید که کار هرکسی نبوده پر کردن آب این حوض بسیار بزرگ.

 روبروی حوض تالار بزرگ با تزئینات خاص و نوع معماری‌ای عجیب را می بینید و تالاری با تاقچه‌های فراوان و تاکید شده بر اصل قرینگی بنا با دو ورودی در دو گوشه سمت راست و چپ فرصت کشف زیبایی از معماری تحسین برانگیز را به شما می‌دهد.

تالاری با دهانه‌ای بسیار باز و سقفی خفته و بدون ستون که این نوع معماری سقف تو را متحیر می‌کند، این خانه اعیانی قرن ۱۳ زیبایی‌های دیگری هم برای تحیر شما دارد و ارسی‌ها و گره چینی‌های ریز و شیشه های رنگی درون آن روح از کالبدت بیرون می‌برد.

به درون اتاق آیینه می روی، اتاقی با نقاشی‌های زیبا و آیینه کاریهای خاص و پنج دری‌های گره چینی شده که نور رنگی شیش هایش و بازتاب آنها در آیینه ها جز ایجاد آرامش هدیه دیگری ندارد.

به سقف اتاق که می‌نگری، نقاشی هایش برایت عجیب می آید که چگونه این نقاشی ها با این میزان ظرافت بر سقف انجام شده‌اند.

از این اتاق و زیبایی‌هایش در جستجوی زیباهای دیگر این خانه می روی، باغچه زیبا و درختهای متنوعش در بهار دل اگیز و آرامش بخش هستند و در تابستان پر از میوه های متونع و در پاییز پر از رنگ و در زمستان پر از امید برای بهاری دل انگیز.

بادگیر بلند و پر از گچ بریهای زیبا دیگر سوژه تو می شود، بادگیری که باد اصفهان را به درون خانه یزدی هدایت می‌کند و باعث خنکای این خانه می شود.

بروی حوض تختی بزرگی با سه پله را می بینید، تختی که در شب تابستان وقتی باد به آب حوض می‌خورد و بعد از خنک شدن به صورتت ، قشنگ درون بهشت بودن و لذت آن را احساس می کنید و لحظه ای به این حس زیبا فکر کن.

با همین فکر از درون پله های پایاب خانه پایین بیا، تقریبا ۳۷ پله، صدای آب رکن آباد را می شنوی، در پایاب می نشینی و خنکای فضا و آرامش درونی این خانه خشتی تو را فقط به یاد یک چیز می اندازد و آن خدای بزرگ و نعمات وصف ناشدنی اش می باشد. نعماتی که معمار یزدی با بخش کوچکی از آن این همه زیبایی را ساخت تا تنها تو به پرودگار بی اندیشی.

فارس