رمزگشایی از معماری آکوستیک دیزنی کنسرت هال
شاهکار فرانک گری با مساحت حدود ۱۸٬۶۰۰ مترمربع، آفرینشی از فولاد و نور، در قلب شهر لسآنجلس میدرخشد. جایی که معماری و موسیقی به زبانی مشترک میرسند. سالن کنسرت والت دیزنی، اثر معمار صاحبنام قرن بیستویکم، بیش از آنکه صرفا یک فضای اجرای موسیقی باشد، بیانی هنری از آکوستیک، حرکت و پویایی است. این بنا که در ۲۳ اکتبر ۲۰۰۳ گشایش یافت، بهسرعت به یکی از نمادهای معماری معاصر و خانهای برای ارکستر فیلارمونیک لسآنجلس بدل شد.
سرآغاز یک رویا
در سال ۱۹۸۷، لیلیان دیزنی، همسر والت دیزنی، با اهدای ۵۰ میلیون دلار، پایههای ساخت یک سالن کنسرت را به یاد همسرش بنیان گذاشت. سال بعد یک مسابقه طراحی برگزار و طرح فرانک گری، با محوریت فضاهای عمومی باز و باغهای قابل دسترسی برای عموم، برگزیده شد. با این حال، در سال ۱۹۹۴، به دلیل موانع مدیریتی و سیاسی، پروژه در میانه راه متوقف گردید تا اینکه دو سال بعد، با یک کمپین رسانهای و جذب سرمایه، روند ساخت از سر گرفته شد.
تجربهای نوین از فضای کنسرت
گری با نگاهی نو، سالن را بهصورت حجمی یکپارچه طراحی کرد؛ جایی که نوازندگان و تماشاگران در فضایی مشترک قرار میگیرند. صندلیها در پیرامون صحنه و حتی پشت آن قرار دارند، بهگونهای که برخی از مخاطبان میتوانند پارتیتور نوازندگان را ببینند. در طراحی این فضا، خبری از بالکنها یا جایگاههای طبقاتی نیست؛ چراکه مدیر وقت ارکستر فیلارمونیک لسآنجلس، این اجزا را نماد طبقهبندی اجتماعی میدانست. تنها تقسیمات فضایی با سطوح منحنی از چوب صنوبر داگلاس انجام شده است که مرزبندی را بدون ایجاد انسداد بصری ممکن میسازد.
سمفونی در فولاد، سازه و آکوستیک در خدمت موسیقی
سقف فولادی گسترده بنا بدون هیچ ستونی، کل سالن را پوشش داده و آزادی بصری و آکوستیکی را تضمین میکند. در جلوی صحنه، ارگ باشکوهی با ۶۱۳۴ لوله منحنی، همچون دستهگلی از فولاد، تا نزدیکی سقف امتداد مییابد که حاصل همکاری فرانک گری و طراح ارگ لسآنجلسی، مانوئل جی. روزالس است.
برای دستیابی به کیفیتی بینظیر در صدا، گری با یاسوهیسا تویوتا، مشاور آکوستیک، همکاری نزدیکی داشت. آنها با ساخت ماکت یکدهم مقیاس از سالن، به همراه ماکتهای انسانی در هر صندلی، رفتار صوتی را بررسی کردند. حتی بسامد صدا نیز برای تطبیق با مقیاس کاهش داده شد. سقف مواج و دیوارهای خمیده، علاوه بر جلوههای بصری، بخشی از سیستم آکوستیکی سالن را تشکیل میدهند.
فرمی از حرکت: معماری بیرونی سالن
نمای بیرونی، ترکیبی از صفحات موجدار و زاویهدار فولاد ضدزنگ است که حرکت موسیقی و پویایی شهر لسآنجلس را تداعی میکند. روند طراحی با ماکتسازیهای دستی و طرحهای کاغذی، مطابق سبک شخصی فرانک گری پیش رفت. شکلهای پیچیده، نیازمند سازهای خاص با ستونهای جعبهای بودند که در ضلع شمالی ساختمان با زاویه ۱۷ درجه به جلو خم شدهاند. نورگیرهای سقفی و پلکان منتهی به باغ، به بازدیدکنندگان امکان مشاهده سازه فلزی داخلی را میدهند. سطح براق فولادی نما، نور را بهعنوان عنصری معمارانه بهکار میگیرد. در روز، منحنیها و صفحات فلزی با تابش خورشید نمایان میشوند و در شب، با نورهای شهر رنگ میگیرند. در ابتدا قرار بود نما با سنگ پوشانده شود، اما پس از تجربه موفق موزه گوگنهایم بیلبائو، استفاده از فلز نازک که آزادی بیشتری در فرمدهی داشت، جایگزین شد.
شفافیت در دل توده
پایه ساختمان با نواری نامتقارن از شیشه احاطه شده که حجم فلزی بنا را بهصورت معلق و سبک به تصویر میکشد. شکافهای شیشهای در نما، نور طبیعی را به لابی و فضای پیش از اجرا وارد کرده و نوعی ورودی بزرگ و درخشان را ایجاد میسازند.
چالشهای تاثیرات شهری و آینده در حال ساخت
هدف از ساخت این سالن، فراتر از یک فضای اجرای موسیقی، ایجاد محرکی برای احیای مرکز شهر لسآنجلس بود. هرچند علیرغم افزایش ارزش زمینهای اطراف، برخی منتقدان معتقد بودند این پروژه نتوانسته هسته فرهنگی شهر را جابهجا کند. در مقابل امیدوار بودند با احداث موزه برود در مجاورت سالن، این هدف بیش از پیش محقق شود.
با این حال، اجرای خط جدید مترو در عمق ۳۸ متری زیر سطح سالن، نگرانیهایی درباره تاثیر ارتعاشات آن بر کیفیت آکوستیکی این فضای بینالمللی ایجاد کرد؛ چالشی که میتوانست ترکیب ظریف میان سازه، صدا و فرم را تهدید کند. شبیهسازیهای انجامشده، نشان میدادند که ارتعاشات ناشی از حرکت قطارها ممکن است در فضای سالن قابل شنیدن باشند. در پروژههای مشابه در توکیو و شانگهای، از ویژگیهای خاصی برای کاهش ارتعاشات زمینی استفاده شده بود که چنین تدابیری در سالن دیزنی لحاظ نشده بودند. بنابراین، اداره حملونقل لسآنجلس متعهد شد از پیشرفتهترین روشهای کاهش نویز برای ساخت خط مترو در نزدیکی سالن استفاده کند تا از تاثیرات منفی بر کیفیت صدا در سالن جلوگیری شود. مترو در سال ۲۰۲۳ افتتاح شد. تاکنون اطلاعات دقیقی درباره تاثیرات نهایی عبور قطارها بر کیفیت آکوستیکی سالن منتشر نشده است.
درباره نویسنده
نویسنده