خانه‌هایی که حتی گَرد روی طاقچه‌هاشان ارزشمندند

 خانه‌های تاریخی در ایران، تلفیقی از تاریخ، هنر، معماری و حتی معنویت هستند؛ حفظ این خانه‌ها، حفظ اصالت ایرانی است طوری که طراحی و ساخت آن می‌تواند الگویی برای خانه‌های امروزی هم باشد که در ادامه به معرفی تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم.

خانه بروجردی‌ها

این خانه در نیمه‌ی قرن سیزدهم هجری برای خانواده‌ای بازرگان ساخته شد و یکی از نمونه‌های برجسته‌ی معماری مسکونی ایران است؛ سقف‌های گنبدی‌شکل، بادگیرهای مرتفع با عملکرد هوارسانی هوشمند، و تالار مرکزی با نقاشی‌های استاد کمال‌الملک فضای آن را بسیار شاخص کرده‌اند؛ نمای بیرونی ساده ولی فضای داخلی پر از ظرافت و هنرمندی است؛ ترکیب معماری بومی و تزئینات درون‌گرا، فضای آرامش‌بخشی پدید آورده که با اقلیم گرم و خشک کاشان هماهنگ است.

خانه طباطبایی‌ها

‌خانه‌ای چهار حیاطه با ساختاری پیچیده و زیبا که به سفارش یکی از تاجران فرش در قرن نوزدهم ساخته شده است؛ اتاق‌ها با پنجره‌های ارسی و شیشه‌های رنگی طوری طراحی شده‌اند که نور در طول روز به‌صورت فیلترشده وارد فضا شود. گچ‌بری‌های دیوارها و سقف‌ها با طرح‌های اسلیمی و گل و مرغ، ظرافت خاصی به خانه داده‌اند؛ این خانه هم مانند بسیاری از خانه‌های سنتی ایران دارای فضاهای تابستان‌نشین و زمستان‌نشین و سیستم خنک‌کننده‌ی طبیعی است.

خانه زینت‌الملک

در دل بافت قدیمی شیراز، این خانه با آینه‌کاری‌های خیره‌کننده و اتاق‌هایی با سقف‌های نقاشی‌شده قرار دارد؛ وجود پنجره‌های ارسی با شیشه‌های رنگی باعث بازی نور و رنگ در فضا شده است؛ حیاط خانه با درختان نارنج، حوض وسط و ایوان‌های ستون‌دار، فضایی شاعرانه و دلپذیر پدید آورده. زیرزمین گسترده و خنک این خانه، امروز به موزه مشاهیر فارس تبدیل شده که تندیس‌هایی از مفاخر فرهنگی و ادبی استان در آن نگهداری می‌شود.

خانه عباسیان

‌ یکی از پیچیده‌ترین و هنرمندانه‌ترین خانه‌های سنتی کاشان که توسط یک تاجر سرشناس ساخته شده و بیش از پنج هزار متر مربع مساحت دارد؛ ترکیب فضاهای عمومی و خصوصی، تنوع حیاط‌ها، و سیرکولاسیون خاص آن، نشانی از فهم عمیق معمار نسبت به سبک زندگی ایرانی-اسلامی است؛ اتاق‌های شاه‌نشین، نورگیرهای شیشه‌ای، طاقچه‌های تزئینی و بادگیرهای کاربردی، هویت خاصی به این خانه داده‌اند. معماری آن نه فقط عملکردی بلکه فلسفی و انسانی است.

‌ایمنا