حداکثر فاصله ستون گذاری چقدر باید باشد؟

ستون ها وظیفه انتقال بار به زمین را دارند و به همین دلیل یکی از اجزای مهم سازه ها هستند. ستون گذاری پلان معماری یکی از اساسی ترین کارهایی است که معمار باید قبل از ارائه طراحی به مهندس محاسب انجام داده باشد. در آیین نامه هیچ محدودیتی برای حداکثر فاصله ستون گذاری وجود ندارد و این پارامتر توسط معماران و با توجه به نوع سازه تعیین می شود. این فاصله باید به گونه ای انتخاب شود که در نهایت به لحاظ تعداد ستون ها صرفه اقتصادی حاصل شود و سازه از ایمنی لازم برخوردار باشد. به طور کلی می توان گفت که اگر دهانه ستون ها ۴ الی ۵ متر باشد، به صرفه و معقول است و حداکثر فاصله ستون گذاری در مقاوم سازی ساختمان های بتنی مسکونی عموما ۷ متر است. اما حداکثر فاصله ستون گذاری بیشتر از ۷ متر هم می تواند باشد که شرایط آن را در این مقاله از آرتان پرس بررسی می کنیم.

 اصول کلی در تعیین حداکثر فاصله ستون گذاری

برای تهیه نقشه های سازه، اولین قدم ستون گذاری در اتوکد است که این امر مستلزم توجه ویژه ای به پلان معماری ساختمان است. محل ستون ها و حداکثر فاصله ستون گذاری بر اساس نوع سازه و بارهای وارد بر آن مشخص می شود. در ادامه به نکات کلیدی اشاره می کنیم تا بتوانید حداکثر فاصله ستون گذاری را به درستی تشخیص دهید:

• فاصله ستون ها از هم تا حد امکان یکسان باشد.
• محل قرارگیری ستون ها به گونه ای باشد تا ظاهر و زیبایی سازه تحت تاثیر قرار نگیرد و پرتی فضا کم باشد.
• ستون های فضاهایی مانند پارکینگ در محل هایی قرار گیرد که در تردد ماشین ها خللی ایجاد نشود.
• ستون ها حدالمقدور در فضاهایی مانند درون دیوار، جرزها و کمدهای دیواری مخفی شوند.
• در تعیین محل قرارگیری ستون ها به بخش هایی مانند دستگاه پله، آسانسور، نورگیر، داکت و … توجه شود.
• حداکثر فاصله ستون گذاری طوری تعیین شود که با حداقل تعداد ستون، کل بارهای وارد شده به سازه به زمین منتقل شود.
• ستون گذاری پلان معماری را منظم و در یک راستا انجام دهید.
• موقعیت ستون طبقات را در پلان پارکینگ و زیرزمین هم بررسی کنید.
• ستون ها در همه طبقات باید با چیدمان یکسانی اجرا شوند.
• توصیه می شود در چهار طرف اتاق پله و آسانسور ستون اجرا شود.
• ستون های متقارن اجرای ساده تر و ظاهر زیباتری دارند.
• ستون ها باید تا حد ممکن بر روی محورهای افقی و عمودی مشترک قرار داشته باشند.
• پراکندگی ستون ها طراحی و اجرای آن ها را پیچیده می کند.

 رابطه حداکثر فاصله ستون گذاری با سیستم سقف سازه

اندازه دهانه ها در سیستم های مختلف سقف متفاوت است و همین امر باعث می شود تا بسته به نوع سیستم سقف، حداکثر فاصله ستون گذاری متفاوت باشد. به عنوان مثال حداکثر فاصله ستون گذاری در سقف عرشه فولادی ۱۲ متر است. حداکثر فاصله ستون گذاری در دال یک طرفه و دو طرفه ۱۰ متر است. حداکثر فاصله ستون گذاری در سقف کوبیاکس و یوبوت ۱۲ متر است. این فاصله در سقف تیرچه تک ۶ متر و در سقف تیرچه دوبل ۷٫۵ متر است.

 دیتیل ستون گذاری در پلان یک پروژه

این شما و این اجرای یک پروژه! در ادامه پروژه ای را شرح می دهیم تا راحت تر بتوانید نکات گفته شده را به خاطر بسپارید. فرض کنید یک زمین وجود دارد و قصد دارید یک ساختمان مسکونی سه طبقه را در آن بسازید. طبقه همکف پارکینگ است و پلان های سه طبقه باهم متفاوت هستند. همچنین اسکلت سازه فلزی است. اصل اولی که باید رعایت کنید این است که همیشه به خاطر داشته باشید که در ابتدا ستون هایی را در پلان قرار دهید که محل آن ها در پلان حتمی است؛ بنابراین در ابتدا باید چهار ستون در گوشه های اتاق پله قرار دهید. سپس دو ستون دیگر در راستای همین ستون ها و در دیوار بیرونی قرار دهید. در قدم دوم باید در چهار گوشه زمین ستون قرار دهید. این ستون ها اجتناب ناپذیر هستند و همیشه جای ثابتی دارند. سپس سعی کنید با توجه به جانمایی ستون های موجود، محدودیت های پلان پارکینگ، موقعیت رمپ، موقعیت دیوارها، خاموت گذاری ستون، پلان معماری طبقات و … باقی ستون ها را به صورت منظم قرار دهید. در نهایت چون پلان های هر طبقه باهم متفاوت است، باید جانمایی ستون ها را در همه طبقات چک کنید تا ستون گذاری انجام شده به پلان طبقات دیگر صدمه ای وارد نکند.

پلان ستون گذاری طبقات متفاوت

در ساختمان هایی که پلان طبقات آن ها باهم یکی نیست، روش ستون گذاری مانند روشی است که در بالا گفته شد. اما باید دقت کنید که بعد از جانمایی هر ستون، موقعیت آن را در پلان پارکینگ، زیرزمین و دیگر طبقات بررسی کنید تا در صورت لزوم تغییراتی ایجاد کنید.

ستون گذاری پلان های منحنی

با این که بیشتر ساختمان ها با پلان مستطیل یا مربع شکل طراحی و اجرا می شوند؛ اما سازه های منحنی شکل نیز امروزه با گسترش طراحی های مدرن رواج یافته اند. برای ستون گذاری در پلان منحنی که به روش ستون گذاری شعاعی هم معروف است، ابتدا یک دایره روی محیط ساختمان رسم می کنید. سپس با توجه به محدوده مجاز دهانه، چند دایره متحدالمرکز داخل دایره اول رسم کنید. با رسم قطر دایره ها در فواصل مشخص، شبکه ای مانند تصویر زیر به دست می آید. محل برخورد اقطار و دایره ها، موقعیت ستون ها است.

نحوه ستون گذاری مثلثی

در این ستون گذاری، یک ستون در هر گوشه سازه در نظر گرفته می شود؛ همچنین ستون های روی اضلاع مثلث مطابق با راستای افقی ستون های دیگر جانمایی می شوند.

 آرتان فولاد ایرانیان