جاذبه‌ای منحصر به فرد در نزدیکی مشهد: دهکده چوبی نیشابور؛ آدرس دقیق، فاصله و راهنمای بازدید

چرا دهکده چوبی نیشابور؟

دهکده چوبی با سازه های منحصر به فرد و بناهایی سراسر ساخته از چوب، دیدنی جذاب در سفر به نیشابور است.

دهکده چوبی می تواند شما را از هیاهوی شهری دور کند و سکوت و آرامش را به شما هدیه دهد.

مسجد چوبی این دهکده نخستین مسجد چوبی ایران محسوب می شود که با جزییات و هنرمندی تمام ساخته شده است.

آشنایی با دهکده چوبین نیشابور | هنر و صنعت در یک قاب

استان خراسان رضوی همواره مشهور و مفتخر به نام امام رضا (ع) است و به میزبانی از امام خوبی ها بر خود می بالد؛ اما در کنار این حُسن همجواری، خراسان سربلند، مهد تاریخ و انسان های بزرگ نیز بوده است. یکی از این انسان ها، مهندس حمید مجتهدی (متولد ۱۳۱۹ و متوفی در پاییز ۱۳۹۲) نام دارد. این مرد بزرگ یکی از مهمترین دیدنی ها و تفرجگاه های نیشابور را در میان روستای محمدآباد آقازاده بنا کرد و نام خود را برای همیشه جاودان ساخت؛ دهکده ای که تمام سازه های آن از چوب هستند.

مکانی که مهندس مجتهدی برای ایجاد آن ده ها تُن چوب را به خدمت گرفت تا روستای آبا و اجدادی‌اش را احیا کرده و شکل آن را تغییر دهد. دهکده چوبی، نخستین دهکده اکولوژیکی ایران، بخش های مختلف دارد و شامل مسجد، رستوران، خانه، موزه و کتابخانه چوبی می شود. این سازه ها، تنها با هدف جذب گردشگر ایجاد نشده اند بلکه روح زندگی در آنها جریان دارد و مردم هر روزه از آنها استفاده می کنند. مسوول رسیدگی به روستا تا سال ۱۳۹۲، مهندس مجتهدی بود و بعد از فوت ایشان، همسر او خانم حشمت سررشته دار عمرانی، فارغ التحصیل رشته هنر (نقاشی) از دانشگاهی در آمریکا، مدیریت دهکده چوبی را بر عهده گرفت.

توصیف فضای کلی دهکده چوبی

انواع گل ها و درختان، فضای سبز و محوطه باز دهکده چوبی را غرق در زیبایی کرده و درختانی مانند کاج و سرو، اشن، سپیدار و انواع درختان میوه سرسبزی و طراوت را برای روستا به ارمغان آورده است. شمعدانی های پیچی، انواع گل های رز، باغچه ها و دهکده را معطر ساخته اند و نشاط تازه ای به آن بخشیده اند. در بیشتر جاها از چمن برای زیباسازی فضا استفاده می شود؛ اما در دهکده چوبی قضیه فرق می کند. اینجا برای تامین سرسبزی قسمت های مختلف یونجه به کار رفته است که هم به مراقبت و آبیاری کمتری نیاز دارد و هم بعد از برداشت برای خوراک دام مورد استفاده قرار می گیرد.

علاوه بر باغچه ها و فضاهای سبز، دو برکه و استخر نیز زیبایی دهکده را چند برابر می کند. آب برکه از طریق دو چاه عمیق تامین می شود و محل پرورش ماهی کپور نیز هست. در کنار آن درختان بید سایه ساری را برای رهگذران و اهالی ایجاد کرده اند و نیزار کنار آن بر زیبایی برکه می افزاید. نکته جالبی که در مورد نگهداری ماهی در برکه وجود دارد این است که مراحل تولید مثل بدون دخالت و تحریک انسان صورت می پذیرد و غذا به صورت دستی داده می شود.

علاوه بر اینها، برجی آجری در روستا وجود دارد که در ابتدا به عنوان منبع آب و ایجاد فضای سردخانه ساخته شده بود؛ اما اکنون کبوتران آن را به محل زندگی خود تبدیل کرده اند. کشاورزی و دامداری هنوز در دهکده چوبی رونق دارد و اهالی در کار پرورش اسب، گوسفند، گاو، شتر، مرغ، غاز، شترمرغ و … هستند و درآمد اکثر آنها از این راه تامین می شود.

علت ساخت و تاریخچه دهکده چوبی

ملامحمد آقازاده خراسانی، که روستا پیش از این به نام او خوانده می شد، فردی خیر و عالم و فرزند آخوند خراسانی مرجع تقلید بودند. تعلیمات و همجواری با این پدر گرانقدر در دل و جان فرزند بزرگوار ایشان اثر کرد و باعث کارهای خیر فراوانی در خراسان بزرگ شد. ایشان (ملامحمد آقازاده خراسانی) علاوه بر کسب علوم و معارف اسلامی، به امور سیاسی، اجتماعی و رفاهی مردم و سرزمین مادری خود مانند پدر عالم شان رسیدگی می کردند. به همین دلیل، برای تامین امنیت و آسایش زایرانِ امام رضا (ع) اقامتگاه هایی را در سبزوار و نیشابور بنا کردند که به نام خودشان مشهور شدند. از جمله این اقامتگاه ها، روستایی بود که دهکده چوبین فعلی در همان محل قرار دارد. ایشان دستور دادند تا برای راحتی زایران حرم رضوی در زمین های آب و اجدادی شان چندین اقامتگاه، یک باب مسجد، قنات، حمام و دیگر امکانات رفاهی ایجاد شود. این ساختمان ها کم کم به شکل روستایی درآمدند و به نام روستای ملامحمد آقازاده مشهور شدند. اما گذر روزگار و احداث جاده های جدید در راه سفر به مشهد از رونق روستا کم و آن را به مکانی خالی از سکنه تبدیل کرد.

بعد از مدتی مهندس حمید مجتهدی، نوه ملامحمد آقازاده از آمریکا به ایران بازگشت و در روستا سکونت کرد. مهندس مجتهدی به سختی و با دانشی که از تحصیل در رشته مهندسی عمران و ساخت بناهای ضد زلزله آموخته بود کمر همت به ساخت و آبادانی مجدد روستا بست. او با میراث مجموعه املاکی که از پدربزرگ خود در اختیار داشت، دهکده چوبین را برپا ساخت. این مجموعه املاک که شامل ۲۰۰ هکتار زمین کشاورزی، سه حلقه چاه و یک قنات می شد، در کنار مسجدی که روبه ویرانی گذاشته و خانه هایی که خالی از سکنه شده بودند، به کمک ذهن خلاق مهندس مجتهدی تبدیل به دهکده چوبی شدند. در زمان ساکن شدن خانواده مجتهدی در روستا، تنها ۱۲ درخت در تمام روستا وجود داشت. مهندس مجتهدی اما با دوراندیشی، شروع به کاشت درختان صنعتی کرد که ۹۰ درصد سازه های چوبی روستا با چوب این درختان ساخته شد؛ اما ساخت این مجموعه به آسانی انجام نگرفت. ۲۰ سال کشاورزی، اقامت در تنها دو اتاق، امکانات بسیار کم سال های اوایل انقلاب، باد و خاک بیابان، گوشه ای از زندگی بسیار سخت مهندس در زمان ساخت دهکده را نشان می دهد.

بنای دهکده چوبی چگونه متولد شد؟

شاید برای تان جالب باشد بدانید که جرقه ساخت دهکده چوبی از ایجاد آلاچیقی برای بازی فرزند آقای مجتهدی زده شد. همسر حمید مجتهدی، خانم حشمت، سررشته دار عمران، در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا این گونه تعریف می کند:

اولین چیزی که مهندس ساخت، یک آلاچیق برای بازی پسرمان بود. یادم می آید که یک روز پدرم در منزل ما بود و همانجا باد آمد و آلاچیق را تکان داد، پدر من خندید و گفت این آلاچیق می افتد و همسرم در جواب گفت من این را تبدیل به خانه می کنم و چیزی نگذشت که با امکانات بسیار کم، آن آلاچیق کوچک تبدیل به خانه شد.