به یاد پدر معماری معاصر ایران و طراح مجموعه شاهچراغ شیراز

استاد اعتصام در سال ۱۳۳۹ به‌­عنوان نخستین دانشجوی ایرانی، دکترای خود را در رشته معماری از دانشگاه فلورانس اخذ کرد. او عضو انجمن مفاخر معماری ایران، انجمن معماران وشهرسازان آمریکا، انجمن بین‌المللی مطالعات محیط‌های سنتی، فدراسیون بین‌المللی مسکن و طرح‌ریزی بوده و از سال ۱۳۵۰ به عنوان کارشناس ارشد طرح‌ریزی منطقه‌ای سازمان ملل متحد فعالیت داشت.

از جمله مسئولیت‌های دکتر اعتصام می‌توان به دانشیاری دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی (ملی)، رئیس دفتر فنی دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران، مدرس دانشگاه برکلی آمریکا، محقق مرکز مطالعات شهری دانشگاه کالیفرنیا و استاد مدعو در دانشگاه واشینگتن در سیاتل اشاره کرد.

پروفسور اعتصام کتاب‌های فراوانی را تالیف یا ترجمه کرده است که از جمله این کتاب‌ها می‌توان به تالیف کتاب معماری معاصر ایران و جهان، ترجمه کتاب عقاب دو سر، از گذشته تا آینده اسکان بشر اثر کنستانتین دکسپادیس، ترجمه کتاب معماری اسلامی، فرم، عملکرد و معنی اثر رابرت هیلن براند و نگارش و ترجمه مقالات متعدد در مجلات داخلی و خارجی اشاره کرد.

عمده‌ترین نظریات دکتر اعتصام درباره معماری اصیل عبارتند از: حفظ هویت، مصرف معقول انرژی و به­‌کارگیری تکنولوژی پیشرفته سه عامل اصلی و کلیدی در معماری امروزی جهان هستند. بحران هویت و بحران انرژی در سه دهه آخر قرن بیستم، جهان شمولی سبک بین‌المللی معماری را زیر سوال برد و همراه با آن انقلابات الکترونیکی و فن­‌آوری اطلاعات و ارتباطات، تمام مسائل جهانی را دگرگون ساخت.

استقلال کشورهای مستعمره و عرضه دیدگاه‌های اجتماعی و فلسفی پنهان مانده‌ آن‌ها نیز به این دگرگونی کمک کرد. عصر حاضر از این جهت نیز منقلب شده است و امروز راج‌راوال هندی، زاها حدید عراقی الاصل، فرشید موسوی ایرانی و صدها معمار دیگر آسیایی و آفریقایی به شخصه و با کمک تکنولوژی فیبر نوری و word wide web  جهان معماری را فتح می‌کنند.

در کشور ما که معماری معاصر از دوره‌ قاجاریه تا کنون تحت تاثیر جریانات معماری غرب بود و است، معماران خوب و توانمندی وجود داشته و دارند که هم به فرهنگ غنی معماری گذشته ایران واقف‌اند و به خصوصیات کالبدی و اقلیمی آن آشنایی دارند و هم تکنولوژی پیشرفته غرب را به­‌خوبی می‌شناسند و تاکنون آثار خوب و ارزشمندی را ارائه داده‌اند.

اما این آثار متاسفانه در هیاهوی بسازبفروشی‌ها، تراکم فروشی‌ها و مصرف گرایی اغراق‌­آمیز تازه­‌ به‌ه­دوران رسیده‌ها که ملغمه‌هایی از تقلیدهای مبتذل و معماری به اصطلاح غربی را در سطح وسیعی از شهرهای کشور ما عرضه کرده‌­اند، گم می‌شوند.

در نهایت باید آثار خوب معماری را بیابیم و خصوصیات معماری آن را به جامعه معرفی کنیم. کاری که توسط استاد در طول حیات پربارشان به‌خوبی انجام شد.

میراث آریا