بزرگترین شاهکارهای معماری جهان باستان
دوران باستان به دوره‌ای از توسعه اولیه تمدن‌های بشری تا پایان دوران باستان کلاسیک یعنی حدود ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد تا ۵۰۰ سال پس از میلاد گفته می‌شود. این دوره شاهد ظهور امپراتوری‌های قدرتمند، جوامع پیچیده و پیشرفت‌های چشمگیر در هنر، معماری و مهندسی بود. مردم در جوامع ساختاریافته زندگی می‌کردند، سیستم‌های نوشتاری را توسعه دادند و شهرهای ماندگار ساختند. این تمدن‌ها برای قدرت‌نمایی، احترام به الهه‌ها یا تجلیل از فرمانروایان خود، بناهای تاریخی عظیمی ساختند که آزمون زمان را به موفقیت گذراندند و در برابر تغییرات گوناگون مقاومت کرده‌اند. در ادامه به معرفی تعدادی از بزرگترین شاهکارهای معماری جهان باستان می‌پردازیم.
هرم بزرگ جیزه The Great Pyramid of Giza، مصر
استون هنج Stonehenge، انگلستان
تحقیقات اخیر بینش‌های جالبی را در مورد منشأ و هدف ساخت استون‌هنج آشکار کرده است. یک مطالعه نشان می‌دهد که این بنای تاریخی برای متحد کردن جوامع کشاورزی اولیه بریتانیا در یک دوره انتقال فرهنگی در حدود ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد ساخته شده است. کشف اینکه سنگ محراب مرکزی از اسکاتلند منتقل شده، نشان‌دهنده تلاش مشترک جوامع دوردست برای بنا کردن این سازه است. به‌طور معمول قدم گذاشتن در دایره داخلی سنگ‌ها ممنوع است و تنها تورهای اختصاصی صبح زود فرصتی منحصربه‌فرد برای این تجربه را فراهم می‌کنند. این تورها دیدگاهی صمیمی از مقیاس این بنای تاریخی و تلاش عظیمی ارائه می‌دهند که در ساخت آن به کار رفته است. در سال‌های اخیر تلاش‌های قابل‌توجهی برای حفظ استون‌هنج و محوطه اطراف آن صورت گرفته است که از جمله آن‌ها بسته شدن جاده A344 و حذف پارکینگ مجاورش، همچنین ایجاد یک مرکز بازدیدکننده در دو کیلومتری سنگ‌ها و برپایی نمایشگاه‌ها و امکانات رفاهی است که ضمن حفظ یکپارچگی بنا، تجربه کلی بازدیدکنندگان را بهبود می‌بخشد.
کولوسئوم Colosseum، ایتالیا
کولوسئوم که در ابتدا به نام آمفی‌تئاتر فلاویوم (Amphitheatrum Flavium) شناخته می‌شد، بین سال‌های ۷۲ و ۸۰ پس از میلاد و تحت فرمان امپراتورهای فلاویان ساخته شد و گواهی بر مهندسی و معماری روم باستان است. طول این آمفی‌تئاتر بیضوی حدود ۱۸۹ متر و عرض آن ۱۵۶ متر است که آن را به بزرگترین آمفی‌تئاتر ساخته‌شده در جهان تبدیل می‌کند. طراحی نوآورانه این بنا دارای سیستم پیچیده‌ای از طاق‌ها بود و می‌توانست بین ۵۰ تا ۸۰ هزار تماشاگر را در خود جای دهد. کولوسئوم میزبان انواع نمایش‌های عمومی از جمله نبردهای گلادیاتوری، شکار حیوانات، نبردهای دریایی ساختگی و نمایش‌های تئاتری بود که نه‌تنها منبع سرگرمی، بلکه نمایشی از ثروت و قدرت امپراتوری بودند. کف سالن که هم‌اکنون و با گذر زمان در معرض دید قرار گرفته است، یک ساختار زیرزمینی پیچیده به نام هیپوژئوم را پوشانده است که حیوانات و هنرمندان در آن منتظر نوبت خود برای نمایش می‌شدند. امروزه کولوسئوم که نمادی از میراث ماندگار رم است، سالانه میلیون‌ها بازدیدکننده را به خود جذب و به‌عنوان مکانی برای رویدادهای فرهنگی مختلف عمل می‌کند. تلاش‌های مرمتی اخیر با هدف حفظ عظمت آن برای نسل‌های آینده انجام شده است.
دیوار بزرگ چین The Great Wall of China
دیوار بزرگ چین هزاران کیلومتر را در بر می‌گیرد و شاهدی بر میراث ماندگار این کشور در طول قرن‌هاست. ریشه آن به دوره بهار و پاییز (۷۷۱-۴۷۶ پیش از میلاد) و دوره کشورهای متخاصم (۴۷۵-۲۲۱ پیش از میلاد) بازمی‌گردد که دولت‌های مختلف برای دفاع از قلمرو خود استحکاماتی ساختند. این دیوارهای تکه‌تکه بعدها تحت سلسله کین (۲۲۱ تا ۲۰۶ پیش از میلاد) توسط امپراتور «کین شیء هوانگ» متحد و سرآغاز دیوار بزرگ چین به‌عنوان یک ساختار پیوسته شدند. سلسله‌های بعدی به‌ویژه سلسله مینگ (۱۳۶۸-۱۶۴۴ پس از میلاد)، دیوار را برای محافظت در برابر تهاجمات شمالی تقویت کردند و گسترش دادند. بخش‌های دوران مینگ از جمله قسمت‌هایی است که امروزه به‌خوبی حفظ شده‌اند و با سازه‌های آجری و سنگی مستحکم در زمین‌های متنوع چین مشخص می‌شوند. پیشرفت‌های باستان‌شناسی همچنان اهداف چندوجهی دیوار را روشن می‌کند. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که دیوار بزرگ چین فراتر از نقش دفاعی خود، به‌عنوان وسیله‌ای برای تنظیم تجارت و مهاجرت عمل می‌کند که این امر نشان‌دهنده اهمیت آن در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی کشور چین است. این دیوار مناظر و تجربیات متنوعی را ارائه و هر بخش آن داستان خود را روایت می‌کند که در طول قرن‌ها شکل گرفته است.
جزیره ایستر موآی Easter Island Moai، شیلی
جزیره راپا نویی (Rapa Nui) معروف به جزیره ایستر، در گستره وسیع جنوب شرقی اقیانوس آرام قرار دارد و امواج بی‌امان آن به‌طور مداوم به سواحل آن ضربه می‌زنند. این جزیره به‌واسطه حضور پراکنده موآی‌ها ایستاده معروف است؛ پیکره‌های سنگی عظیم با نگاه‌های مرموز که به افق‌های ناشناخته خیره شده‌اند. قرن‌ها پیش، مردم راپا نویی دست به تلاشی بلندپروازانه زدند و بین سال‌های ۱۲۵۰ تا ۱۵۰۰ میلادی، نزدیک به ۹۰۰ مجسمه یکپارچه را از سنگ توف آتشفشانی ساختند. هر یک از این مجسمه‌ها نشان‌دهنده اجداد الهه‌هایی بود که هدف‌شان با بافت معنوی و اجتماعی جزیره‌نشینان در هم تنیده بود و بلندترین آن‌ها معروف به پارو (Paro)، حدود ۱۰ متر ارتفاع و ۸۲ تن وزن داشت که نشانی از نبوغ و فداکاری سازندگان آن بود.
مجسمه‌ها در اواخر قرن نوزدهم، به دلیل درگیری‌های داخلی یا تأثیرات خارجی سقوط کردند و امروزه این نگهبانان خاموش با چالش‌های جدیدی روبه‌رو هستند؛ تغییرات آب‌وهوایی با افزایش سطح آب دریاها و افزایش فعالیت طوفانی که با تسریع فرسایش همراه است، وجود آن‌ها را تهدید می‌کند. این گنجینه‌های فرهنگی در صورت نادیده گرفته شدن، در دهه‌های آینده به‌طور قابل‌توجهی تخریب خواهند شد. راپا نویی مکان‌هایی همچون رانو راراکو را نیز در خود جای داده که معدن آتشفشانی است که بسیاری از موآی‌ها در مراحل مختلف ساخت در آن باقی مانده‌اند. آهو تونگاریکی نیز خانه ۱۵ مجسمه بازسازی‌شده است و بینشی از تاریخ غنی جزیره ارائه می‌کند.
درباره نویسنده
نویسنده