سازه فضاکار چیست؟

سازه فضایی یا سازه فضاکار، یک سازه خرپا مانند با ساختار سه بعدی است که از الگوهای تکرار شونده تشکیل می‌شود و کل فضا را پوشش می‌دهد. سازه فضایی یک ساختار شبکه‌ای دارد که از دو جز اصلی المان و گوی تشکیل شده است. گوی‌ها در واقع نقاط گره‌ی این ساختار شبکه‌‌ای و عامل ایجاد اتصال بین المان‌ها هستند. المان، شامل موارد زیر می‌شود:

  • لوله
  • مخروطی بشقابک
  • پیچ
  • اسلیو
  • پین

مزایای سازه فضایی

سازه فضایی مزایای فراوانی دارد و همین امر موجب شده است تا سقف بسیاری از مکان‌ها به روش سازه فضاکار مسقف شود. اولین و از مهم‌ترین مزایای سازه فضایی می‌توان به قیمت مقرون به صرفه این سازه برای ساخت سقف اشاره کرد که در ادامه این مقاله به طور مفصل در مورد آن صحبت خواهیم کرد.

 دومین مزیت استفاده از این روش ساخت سقف، استحکام بالا در عین سبکی است. هم استحکام بالا و هم سبکی سقف، از جمله مهم‌ترین استانداردهای ایمنی یک ساختمان محسوب می‌شود که سازه فضاکار هر دو این ویژگی‌ها را دارد.

به عنوان سومین مزیت سازه فضاکار، می‌توان به زیبایی و تنوع در فرم اشاره کرد. بر خلاف روش‌های قدیمی‌تر ساخت سقف، که اغلب سقف به صورت تخت ساخته می‌شود،‌ سقف سازه فضایی را می‌توان در انواع فرم‌های مختلف طراحی کرد. فرم تخت، گنبدی، قوسی، سینوسی، هرم و فرم آزاد از مهم‌ترین فرم‌های سازه فضایی هستند. همین عامل باعث شده تا سازه‌هایی که به این روش ساخته می‌شوند، زیبایی چشم‌نوازی داشته باشند.

سرعت بالا در نصب، یکی دیگر از مزیت‌های سازه فضاکار است. همین سرعت بالا در نصب، یکی از عواملی است که در مقرون به صرفه‌ بودن سازه فضایی موثر است.

یکی دیگر از مهم‌ترین مزیت‌های سازه فضایی برای ساخت سقف این است که مساحت‌های زیادی را می‌توان با کمترین ستون مسقف نمود. همین عامل باعث شده تا سازه فضاکار، یک روش ایده‌آل برای مکان‌هایی باشد که دهانه‌های بزرگ دارند.

سایه‌بان پایانه مرزی مهران با سازه فضاکار

سایه‌بان پایانه مرزی مهران با سازه فضاکار

سازه فضایی برای چه مکان‌هایی مناسب است؟

سقف آخر هر سازه‌ای را می‌توان با سازه فضاکار اجرا نمود. اما همان‌طور که در بخش قبل اشاره کردیم، سازه‌هایی که دهانه‌های بزرگ دارند و می‌خواهند آن را با کمترین تعداد ستون مسقف کنند، بیشترین استفاده را از سازه فضایی می‌کنند. البته لازم به ذکر است که در موارد خاص می‌توان از این نوع سازه برای کف هم استفاده کرد.

 مکان‌های زیر، مکان‌هایی هستند که استفاده از سازه فضایی، یک روش ایده‌آل برای مسقف کردن آن‌هاست:

  • هایپرسنترها و مراکز خرید
  • استخرها
  • سالن‌های انتظار در فرودگاه‌ها و ترمینال‌ها
  • صحن مساجد و حسینیه‌ها
  • سایه‌بان‌ها
  • سالن‌های ورزشی
  • سقف جایگاه تماشاگران در استادیوم‌های ورزشی
  • جایگاه‌های پمپ بنزین و پمپ گاز
  • آشیانه‌های هواپیما
  • سالن‌های کارخانه
  • نورگیر و وید
  • و …

نورگیر یک مجتمع  با سازه فضایی، در شهر کرکوک عراق

نورگیر یک مجتمع  با سازه فضایی، در شهر کرکوک عراق

چه عواملی در قیمت سازه فضایی موثر است؟

عوامل متعددی در قیمت سازه فضایی موثر است. قبل از آن که این عوامل را مورد بررسی قرار دهیم، همان‌طور که پیش از این نیز ذکر کردیم، تاکید می‌کنیم که قیمت تمام شده سازه فضاکار نسبت به دیگر روش‌های ساخت سقف کمتر است.

از مهم‌ترین عوامل موثر در تعیین قیمت سازه فضایی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • ابعاد سازه: منظور از ابعاد سازه ارتفاع ستون‌ها، طول و دهانه سازه است. بدیهی است هر چه ابعاد سازه بیشتر باشد، مصالح مورد نیاز و زمان ساخت و در مجموع هزینه کل ساخت سقف سازه فضاکار بیشتر می‌شود.
  • نوع متریال مصرفی: تولید سازه فضاکار هم با لوله با پوشش رنگ الکترواستاتیک و هم لوله گالوانیزه انجام می‌شود. این که از کدام یک از نوع متریال استفاده شود، در قیمت سازه موثر است.
  • منطقه اجرای سازه: هر منطقه، شرایط جغرافیایی خاص خود را دارد. گاهی نیاز است به دلیل بارش خیز بودن یا زلزله خیز بودن منطقه،‌ تدابیر خاصی برای طراحی سازه در نظر گرفته شود که همین امر می‌تواند در قیمت سازه موثر باشد.
  • نصب جرثقیل یا تجهیزات: جرثقیل می‌تواند بار اضافی به سازه وارد سازد و از همین رو باید در طراحی نیز مد نظر گرفته شود و می‌تواند قیمت سازه فضایی را تحت تاثیر قرار دهد.
  • فرم سازه: همان طور که پیش از این نیز اشاره کردیم،‌ سازه فضایی در فرم‌های مختلفی طراحی می‌شود. هر یک از فرم‌ها، نیازمند ملاحظات مهندسی مختص به خود است و قیمت اجرای فرم‌های مختلف متفاوت است.