با ساخت پل‌ها مراکز محلات همدان را دریده‌ایم

دکتر محمدرضا عراقچیان ، در تشریح کارکرد پل‌های سواره شهر همدان مطرح کرد: احداث پل‌ها چه به صورت زیرگذر و چه به صورت روگذر حاصل دوران شهرسازی مدرن و سلطه خودرو بر شهرهاست. وقتی صحبت از پل‌سازی می شود باید بدانیم در چه دوره ای از شهرسازی زندگی می کنیم، معمولاً کشورهای اروپایی ۱۵ تا ۳۰ سال از ما در حوزه مکاتب شهرسازی جلو هستند به طوریکه آنها اینک در دوره انسانی گرایی به سر می برند.

وی با بیان اینکه در مجموع کشورهای توسعه یافته دوره های مدرن و پست مدرن را تمام کرده و کنار گذاشته اند و وارد دوره شهرسازی انسان محور شده اند بنابراین هر تصمیمی می گیرند انسان محور است، تصریح کرد: ما هنوز وارد دوره انسان محوری و پیاده محوری نشده ایم و در اواسط دوران مدرن و پست مدرن قرار داریم و طبق آن تصمیمات گرفته می شود؛ به عنوان مثال ما هنوز عطش پل‌سازی، بزرگراه‎‌سازی، بلوارسازی، زیرگذر و روگذرسازی، کنارگذر، چپ‌گرد، راست‌گرد و شبدری را داریم.

عراقچیان ادامه داد: امروز اگر در ایران حرف از تخریب پل و ایجاد پیاده راه بزنیم به ما می خندند چراکه شهرداری های ما هنوز دارند روگذر، زیرگذر و خیابان دوطبقه می زنند و روزانه چندین طرح در این زمینه در جلسات متعدد به تصویب می رسد در حالیکه این موضوع در کشورهای توسعه یافته تمام شده است، به طور مثال در کره جنوبی خیابان دو طبقه را تخریب می کنند و به جای آن پیاده راه می سازند.

وی با اذعان اینکه خیلی دیر ترکش‌های تغییر و گذر از دوران ها به ما می رسد و مدیریت ما دیر این موضوع را می پذیرد، یادآور شد: البته نمی توان پل‌سازی را خیلی هم منع کرد اما اینکه پل کجا و چگونه ساخته شود داستان مفصلی دارد که معمولاً در ایران تصمیمات عجولانه، سیاسی یا غیرکارشناسی است.

این استاد معماری و شهرسازی افزود: همیشه وقتی در نقطه ای مشکل ترافیکی وجود دارد با پل سازی حل نمی شود بلکه ممکن است ترافیک به جای دیگری انتقال یابد به طوریکه در همدان با پل سازی فقط انتقال ترافیک را شاهد هستیم نه حل مشکل را؛ به عنوان مثال دو پل چهارراه شریعتی و تختی به جای روانسازی ترافیک، فقط آن را به آرامگاه بوعلی انتقال دادند، اگر در گذشته خودروها در این چهارراه ها و پشت چراغ قرمز معطل می ماندند و با تأخیر به آرامگاه می رسیدند الان با ترافیک آزاد این منطقه همیشه شلوغ است.

وی با اشاره به اینکه شاید پل سازی در رینگ نخست سرعت را بالا برده باشد اما ورود و خروج از بافت مرکزی شهر را بالا نبرده است، ادامه داد: شاید می شد بسیاری از پل های موجود در شهر همدان نظیر پل رسالت، غدیر و بهشت را نزنیم یا حداقل جهتشان معکوس بود.

عراقچیان با بیان اینکه باید با مطالعه نسبت به جانمایی، جهت، عرض و تعداد پل ها اقدام شود، خاطرنشان کرد: البته نمی خواهم بگویم جانمایی پل های همدان صددرصد غلط بوده اما یک مقدار شاید مطالعات ضعیف بوده است؛ به عنوان مثال زمان احداث زیرگذر پژوهش به علت بسته بودن مسیر، خودروها از جلوی دانشگاه بوعلی و استخر آبیاران دور می زدند و ترافیکی نبود.

وی ادامه داد: همچنین ترافیک موجود در جلوی چهارراه سعیدیه بدون احداث پل حل شد و جلوی بیمارستان بعثت با دو دوربرگردان استاندارد و خوب مشکل را برطرف کردند، در واقع با اقدامات ارزان تر و ساده تر کار را به سرانجام رساندند.

به گفته این استاد معماری و شهرسازی، وقتی پل می زنیم باید به تنهایی و بدون نیاز به راست گرد، چپ گرد و شبدری کامل باشد و ایجاد ترافیک نکند اما پل ها عمدتاً ناقص هستند و تعداد آنهایی که مسیرها را بدون ترافیک سازماندهی کند، کم است.

وی با طرح این سوال که پل های ما چند مسیر را روانسازی کرده است؟ پاسخ داد: به عنوان مثال پل های تختی و شریعتی شاید خیلی مؤثر نبوده اند و اگر عمود بر وضعیت فعلی بودند مؤثرتر واقع می شدند بنابراین این امر نشان می دهد مطالعات خیلی دقیق نبوده و شاید بر اثر فشارهای سیاسی پیچیده شده و مشاور باید آن را انجام می داده و شاید به علت نبود طرح جامع ترافیک این موضوعات رقم خورده است.

همدان طرح جامع ترافیک ندارد

عراقچیان با تأکید بر اینکه در حال حاضر همدان طرح جامع ترافیک ندارد و موضعی برای شهر تصمیم سازی می شود در حالیکه باید با مطالعه کافی این کار انجام گیرد، تصریح کرد: اصولاً در شهرهای تاریخی، فرهنگی و گردشگری توجه به جنبه های تاریخی و دید و منظر خیلی مهم است به طوریکه اگر در چهارراه شریعتی زیرگذر می زدیم دید به منظر الوند را نمی بستیم اما در حال حاضر دید به کوهستان الوند بسته شده است.

وی اضافه کرد: از لازمه های احداث پل برای شهرهای تاریخی تهیه گزارش توجیحی تاریخی، فرهنگی است، اگر این گزارش برای پل های همدان وجود دارد چرا منتشر نشده؟ اگر وجود ندارد چرا کار به سرانجام نرسیده است.

عراقچیان با تأیید این موضوع که وقتی پل احداث می شود به منظور روانسازی ترافیک است و وجود چراغ قرمز دیگر موضوعیت ندارد، مطرح کرد: در چهارراه شریعتی چراغ قرمز نداریم اما عملاً مشکلات فراوانی برای عبور داریم چراکه یکسری مسیرها بسته شده و مجبور هستیم کوچه، پس کوچه ها را دور بزنیم در واقع کوچه های محلی را به خیابان های شهری تبدیل و مسیرها را به علت نبود مطالعه کافی پیچیده کرده ایم.

وی در ادامه گفت: وقتی پلی در یک منطقه شهری ساخته می شود اتفاقات جدیدی به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و دیدگاه محیطی در آن منطقه به وجود می آید و باید مطالعه شود با ساخت پل رفتارهای اجتماعی و اقتصادی مردم چه تغییری می کند؟

این استاد معماری و شهرسازی افزود: در پی ساخت پل در منطقه ای قیمت مغازه‌های اطراف کم می‌شود و فروششان کاهش می یابد، چقدر نسبت به این قضایا مطالعه کرده ایم؟ در کشورهای اروپایی مقوله ای تحت عنوان “پل- فضا” وجود دارد که وقتی فضای جدید شهری در نقطه ای ایجاد می شود، باید آن منطقه توسعه یابد به طوریکه ایجاد فضاهای فرهنگی، تفریحی و اجتماعی یکی از مهمترین کارهایی است که می توان زیر پل ها انجام داد.

عمدتاً زیر پل های شهر همدان به پارکینگ تبدیل شده است

وی تصریح کرد: عمدتاً زیر پل های شهر همدان یا به پارکینگ تبدیل یا با خاک پر شده است در حالیکه در زیر پل های تهران پاساژ و مغازه ساخته اند و یا زمین مینی فوتبال ایجاد کرده اند.

عراقچیان اذعان کرد: با ساخت پل ها مراکز محلات همدان را دریده ایم و پاره کرده ایم بنابراین باید برگردیم و محلات تجمعی، قرار و ملاقات اجتماعی زیر پل ها ایجاد کنیم اما وقتی دوباره پارگینگ می زنیم سیطره زندگی ماشینی بر زندگی انسان است در حالیکه برای پل ها باید موضوعات انسانی فکر شود.

ایسنا