اولویت اصلی احیاء بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی است

 حمید ضمیری در نطق پیش از دستور بیست و نهمین جلسه علنی ششمین دوره شورای اسلامی شهر مشهد که در تالار شهر برگزار شد، اظهار کرد: مهمترین طرح شهرسازی در کشور طرح تفصیلی بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی است. طرحی که توسط شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تصویب و توسط دستگاه‌های اجرایی از جمله شهرداری اجرا شد. طرحی که باید در راستای احیای معنویت، اخلاق، ارزش‌های اسلامی، حفاظت و صیانت از مضجع شریف مولایمان تهیه و تصویب شده باشد.

وی افزود: امروز اولویت اصلی شورای ششم احیاء و باز زنده‌سازی بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی است. اولین طرح تفصیلی خاص بافت پیرامونی حرم مطهر در سال ۱۳۷۴ تصویب و طی چندین نوبت بازنگری شد. طرحی که در نهایت رویکرد آن نوسازی و حذف بافت قدیمی و جایگزینی مجتمع‌های بزرگ اقامتی و تجاری بود. اکثر علماء، بزرگان، اندیشمندان، صاحب‌نظران و مجاوران از رویکرد اصلی این طرح ناراضی بودند. طرحی که منجر به تخریب تعداد زیادی از اماکن مذهبی واقع در بافت پیرامونی شد و به همین واسطه طرح جدیدی تهیه و در سال ۱۳۹۹ تصویب و در سال ۱۴۰۰ ابلاغ شد.

ضمیری ادامه داد: این طرح به دنبال ارتقاء منزلت و جایگاه حریم قدسی و در راستای هم‌پیوندی معنوی و از بین بردن گسست فرهنگی بافت پیرامونی و حریم قدسی است. طرح جدید با محوریت امر زیارت تهیه شده است و افزایش قابل توجه سرانه‌های خدماتی مورد نیاز مجاوران و زائران در آن به وضوح دیده شده است.
حرم مطهر نباید مرکزیت خود را از دست بدهد و به حاشیه رانده شود 

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر مشهد با اشاره به اینکه جانمایی کاربری‌های خدماتی در اراضی متعلق به دولت و متولیان عمومی بافت است، گفت: در این پروژه تغییر رویکرد تجاری‌سازی پیش‌بینی شده است؛ یعنی مجتمع‌های تجاری و مال‌ها به تجاری خطی زیارت‌محور تبدیل می‌شود و همچنین  ۵۰ درصد از سطح زیربناء تجاری کاهش می‌یابد. حفظ کلیه ابنیه مذهبی از جمله مساجد و حوزه‌های علمیه باقیمانده در بافت پیرامونی از رویکردهای مهم این طرح محسوب می‌شود. 

ضمیری اضافه کرد: حداکثر ارتفاع ۵ یا ۶ طبقه جهت حفظ حریم منظری حرم مطهر رضوی پیش‌بینی شده است، زیرا به هیچ‌عنوان نباید حرم مطهر مرکزیت خود را از دست بدهد و به حاشیه رانده شود. همچنین سهم فضای سبز درخت‌محور در این طرح افزایش خواهد یافت و اجازه برهم خوردن نظام محلات و مداخله حداقلی را نخواهیم داد. البته این طرح نیز همانند هر طرحی ممکن است ایراداتی داشته باشد که در فرآیند اجرا باید اصلاح شود. 

اگر برای بافت پیرامونی حرم ارزش قائلیم باید یکسری ضوابط حداقلی را رعایت کنیم 

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر مشهد گفت: ممکن است سوال شود آیا برخی از این ضوابط سختگیرانه نیست؟ چرا باید ارتفاع ساختمان‌ها کاسته شود؟ به عنوان مثال تاج محل در هندوستان تا فاصله ۵۰۰ متری از بنا، هیچگونه ساخت‌وسازی مجاز نیست، فاصله ۵۰۰ تا ۷۵۰ متری احداث یک طبقه بنا، فاصله ۷۵۰ متری تا یک کیلومتری احداث ۲ طبقه بنا و برج‌سازی که نمای پیش‌زمینه تاج محل را مختل کند، ممنوع است. این موارد تنها برخی از محدودیت‌های وضع شده برای تاج محل است. 

وی ادامه داد: در بافت تاریخی رم ارتفاع حداکثری مجاز ساختمان‌ها ۲۴ متر است به منظور پایین بودن از مجموعه مذهبی شهر حفظ ۳۰۰ ساله سیما و منظر شهری عدم صدور مجوز تخریب و ساخت ساختمان‌های جدید به مدت ۳۰۰ سال، استفاده از ماشین‌های تک‌نفره و استفاده از تکنولوژی‌های جدید ایمنی و امداد، متناسب با عرض کوچه‌ها و اولویت با پیاده‌راه‌ها برخی از محدودیت‌ها در بافت تاریخی رم است. 

ضمیری تصریح کرد: در منطقه گردشگری بالی اندونزی حداکثر ارتفاع مجاز ساخت و ساز ۱۵ متر است تا در تناسب با ارتفاع درخت نارگیل باشد. شرایط را به نحوی تنظیم کرده‌اند که اگر از بالا به شهر نگاه کنیم، درختان دیده می‌شوند.اگر ما هم برای بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی ارزش قائلیم باید یکسری ضوابط حداقلی را رعایت کنیم.

وی با اشاره به اینکه تلاش خواهیم کرد در طرح جدید حق کسی پایمال نشود، خاطرنشان کرد: از حدود ۱۴۳ پروژه‌ سرمایه‌گذاری منجر به ایجاد حقوق مکستبه در بافت پیرامونی حدود ۹۰ پروژه متعلق به شهرداری، آستان قدس رضوی، بانک‌ها، نهادها و موارد مشابه است که قطعا در راستای اجرای طرح جدید همراهی خواهند کرد. در باقی پروژه‌های متعلق به اشخاص حقیقی و خصوصی با اعطاء امتیازات پیش‌بینی شده در طرح جدید و در صورت لزوم اعطای امتیازات دیگر از طرف دولت انتفاع و حقوق آنها باید حفظ خواهد شد. 

این عضو شورای اسلامی شهر مشهد اضافه کرد: حدود ۲۶ سال از آغاز طرح‌های تهیه شده برای بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی می‌گذرد ولی شرایط، همچنان نامطلوب، غیرقابل توجیه و بعضا بلاتکلیف است. انتظار اعضای شورای اسلامی شهر مشهد این است، حال که مجلس، دولت، استاندار و تولیت معزز امام‌رضا(ع) و همه مسئولان و شهردار، هم‌نظر و از دلسوختگان و عاشقان علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) هستند به فوریت و با هم‌افزایی و مشارکت در جهت اجرای طرح و احقاق حقوق برآیند. 

وی ادامه داد: همچنین استاندار کمیته راهبری بافت پیرامونی را احیاء نموده و توانسته تمام توان و امکانات دولت به ویژه شرکت بازآفرینی شهری ایران و سایر دستگاه‌ها را در جهت اجرای کامل طرح طی یک برنامه میان‌مدت ۴ ساله بسیج کند. شهردار مشهد نیز که خود فردی ولایی و ارزشی است حداکثر توان و ظرفیت شهرداری را در جهت اجرای طرح بافت پیرامونی به کار خواهد گرفت. شورای اسلامی شهر نیز با تمام توان در جهت همراهی با متولیان اجرای طرح بافت پیرامونی آماده است.