میراث جهانی یونسکو مجموعه ای از مکان‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی است که در سازمان جهانی یونسکو  به ثبت  رسیده است. جنگل ها، کوه ها، آبگیرها، صحراها، بقعه ها، بناها و شهرهای باستانی زیادی در سراسر دنیا وجود دارند که در فهرست کمیته میراث جهانی یونسکو ثبت شده اند. این سایت ها بر اساس کنوانسیون حفاظت از میراث جهانی، به تمام انسان‌های زمین تعلق دارند و هر دولتی فارغ از مذهب و نژادِ مردمش موظف به حفظ و نگهداری از  آن ها است.

کشورهای عضو یونسکو، هر سال فهرستی از آثار تاریخی، فرهنگی و طبیعی خود را برای ثبت به عنوان میراث جهانیبه سازمان یونسکو معرفی می کنند. حفاظت و نگهداری از سایت های ثبت شده در فهرست آثار جهانی یونسکو بر عهده تمامی کشورهای عضو خواهد بود.

ایران در سال های گذشته مورد توجه بازدیدکنندگان بسیاری از نقاط مختلف جهان قرار گرفته است. ایران به عنوان یکی از قدیمی ترین تمدن های جهان جاذبه های فراوانی برای عرضه به گردشگران دارد. وقتی سخن از میراث جهانی یونسکو به میان می آید، ناخودآگاه ارزش حفاظت از میراث تاریخی، فرهنگی و طبیعی که از نیاکان ما در این سرزمین بر جای مانده اهمیت پیدا می کند. در حال حاضر ۲۲ اثر فرهنگی و دو اثر طبیعی  (بیابان لوت و جنگلهای هیرکانی) از کشورمان ایران، در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. در این مقاله قصد داریم تا ۲۴ میراثِ جهانی ثبت شده در فهرست  یونسکو را به شما معرفی کنیم. باشد که لزوم  حفاظت از این سایتها بیش از پیش  اهمیت یافته و در جهت حفظ و معرفی میراث جهانی کشور عزیزمان کوشا باشیم.

 

 

۲۴- جنگلهای هیرکانی (۲۰۱۹ – دومین اثر طبیعی ایران در فهرست یونسکو، بعد از بیابان لوت)

جنگل های هیرکانی

جنگلهای هیرکانی که در حاشیه جنوبی دریای خزر واقع شده، دومین اثر طبیعی کشورمان است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. در حال حاضر ۲۹۶ گونه پرنده و ۹۸ گونه پستاندار در این اکوسیستم غنی زندگی می کنند. همچنین ۱۵۰ گونه گیاهانِ بومی (درختی و بوته ای) تاکنون در این جنگل ها شناسایی شده اند. این جنگلها که بازمانده دوران سوم زمین شناسی هستند جزو میراث باستانی طبیعی در جهان به شمار می روند.

جنگل های هیرکانی در پنج استان خراسان شمالی، سمنان، گلستان، مازندران و گیلان و در حاشیه جنوبی دریای خزر گسترش یافته و از نوع جنگل های پهن برگ و خزان کننده هستند. بخش هایی از نواحی جنگلی کشورمان شامل: پارک ملی گلستان، جنگل ابر، جهان نما، بولا، جنگل الیمستان، جنگل واز، حوزه کجور نوشهر، چهارباغ چالوس، جنگل خشک داران، گشت رودخان، سیاه رودبار گیلان، و منطقه حفاظت شده لیسار، نواحی جنگلی هستند که به عنوان میراث جهانی در فهرست یونسکو به ثبتِ جهانی رسیده اند.

 

۲۳- مجموعه باستانی ساسانی- فارس (۲۰۱۸)

یونسکو ؛ سایت باستان شناسی ساسانی

مجموعه هفت سایت باستان شناسی در سه شهرستان در جنوب شرقی استان فارس: فیروزآباد، بیشاپور و سروستان که این مجموعه شامل کاخ ها و ساختارهای شهری است و قدمت آن به دوره امپراطوری ساسانی باز می گردد. در میان این سایت ها آثاری است که ساخت آن به دستور اردشیر بابکان و شاپور اول صورت گرفته است. این مجموعه باستانی نمونه بسیار ارزشمندی از بهره برداری درست از توپوگرافی طبیعی و تاثیر فرهنگ هخامنشی و پارتی و هنر رومی است که تاثیر قابل توجهی بر معماری ایران داشته است. این مجموعه در سال ۲۰۱۸ به عنوان ۲۳ امین اثر جهانی ایران به ثبت رسید.

 

۲۲-  شهر تاریخی یزد (۲۰۱۷)

میراث جهانی یونسکو

شهر تاریخی یزد در مرکز فلات ایران و در فاصله ۲۷۰ کیلومتری جنوب شرقی اصفهان و نزدیک به جاده ابریشم و ادویه واقع شده است. این شهر نمونه کاملی از سازگاری انسان با طبیعت خشنِ کویر و کنار آمدن با منابع محدود آن است. سیستم انتقال آب در این شهر، قنات است که برای انتقال آب های زیرزمینی طراحی شده است. معماری منحصر بفرد شهری در یزد جزو معدود نمونه هایی است که از تهاجم بی رحم مدرنیسم در امان مانده.  بخش تاریخی شهر یزد، سیستم قنات، خانه های سنتی، بازارها، حمام ها، مساجد، معبد زرتشتیان و باغ  دولت آباد، مجموعه شهر تاریخی یزد را تشکیل می دهد که جزو میراث جهانی در فهرست یونسکو به ثبت رسیده است.

 

۲۱- کویر لوت (۲۰۱۶) –  اثر طبیعی

میراث جهانی یونسکو

بیابان لوت که همه ما به اسم “دشت لوت” آن را می شناسیم، در جنوب شرقی ایران واقع شده است. حد فاصل ماه های اردیبهشت تا مهر این ناحیه گرمسیری و خشک، تحت تاثیر بادهای خشنی قرار می گیرد که باعث جا به جایی ماسه ها شده و فرسایش خاک در مقیاس بسیار بالا را موجب می گردد. در نتیجه ی  این فرسایش، عوارض و چشم اندازهای طبیعی ارزشمند و زیبایی در بیابان لوت به وجود می آید. بخش اعظمی از این بیابان را نواحی سنگی و زمین های بایر تشکیل می دهد. این بیابان نمونه مشخصی از فرایندهای زمین شناسی است. کویر لوت اولین اثر طبیعی در ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.

 

۲۰- قنات ایرانی (۲۰۱۶)

میراث جهانی یونسکو

در مناطق خشک ایران، تاسیسات کشاورزی و دائمی به وسیله سیستم باستانی قنات آبیاری می شوند. این سیستم با حفاری در بالا دست دره ها و با استفاده از سفره های آبرفتی، آب را در امتداد تونل های زیرزمینی هدایت می کنند. سیستم  قنات ها، شامل مناطقی برای استراحت کارگران، مخازن آب و میل ها هستند. این سیستم که به شکل سنتی توزیع آب را مدیریت می کند، بهترین روش برای به اشتراک گذاری و توزیع عادلانه و پایدار آب در نواحی خشک و بیابانی به شمار می رود. قنات ها سندهای معتبری بر معرفی سنت های فرهنگی و تمدن غنی در مناطق بیابانی با آب و هوای و خشک هستند.

 

۱۹- مجموعه فرهنگی میمند (۲۰۱۵)

میراث جهانی یونسکو

میمند منطقه ای نیمه خشک در حاشیه دره ای در جنوبی ترین بخش کوه های مرکزی ایران است. اقتصاد این روستا از کشاورزی نیمه عشایری تامین می گردد و اهالی آن دام های خود را در مراتع کوهستانی پرورش می دهند و خود بهار و پاییز را در سکونتگاه های موقت به سر می برند. در ماه های زمستانی، عشایر میمند در بخش های فرو دست دره و درغارهای دستکند موسوم به “کمر” روزگار را سپری می کنند. اقامتگاه هایی که هیچ شباهتی با خانه های مناطق خشک و بیابانی ندارد. به نظر می رسد این چشم انداز فرهنگی تنها نمونه ای کوچک از نوعی سبک زندگی در گذشته های نه چندان دورِ ایرانِ بزرگمان باشد. سبکی از زندگی که در آن ساکنان روستا نیز همراه با دام های خود جا به جا می شدند.

 

۱۸- شوش (۲۰۱۵)

میراث جهانی یونسکو

مجموعه تاریخی شوش که در جنوب غربی ایران و در حاشیه کوهستان زاگرس واقع شده، شامل گروهی از قبرستان های باستانی در بخش شرقی رودخانه شاوور و قصر اردشیر در سمت مقابل رودخانه است. کاوش های باستان شناسی که در منطقه شوش صورت گرفته،  نشان از ساختارهای اداری و مسکونی فوق العاده ای دارد. این مجموعه شامل چندین لایه از تاسیسات شهری فوق پیشرفته است که از اواخر هزاره پنج قبل از میلاد تا قرن سیزدهم را در بر می گیرد. سایت باستان شناسی شوش یک نمونه ویژه از فرهنگ فارس ها و پارت ها است که متاسفانه بخش اعظم آن از میان رفته است.

 

۱۷- شهر سوخته (۲۰۱۴)

میراث جهانی یونسکو

شهر سوخته در چهارراه مواصلاتی مسیرهای تجاری عصر برنز با فلات ایران واقع شده است. بقایای خشتی شهر سوخته، گواه وجود اولین مجموعه شهری در شرق ایران است. این شهر که در حدود ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد ساخته شده، در طول چهار دوره اصلی تا ۱۸۰۰ قبل از میلاد جمعیت بسیار بالایی داشته و در آن دوران نواحی متعددی در این شهر ساخته شده است: بناهای تاریخی، خانه های مجزا، قبرستان ها و ساخت و سازهای متعدد از بخش های اصلی این شهر به شمار می رود. به نظر می رسد که انحرافات جریان های آب و تغییرات آب و هوایی دلایل احتمالی ترک کردن این شهر توسط ساکنان آن در ابتدای هزاره دوم باشد.  بقایای ساخت و سازهای مدفون در خاک و اشیاء متعددی که در این شهر کشف شده به خاطر اقلیم خشک این ناحیه، سالم باقی مانده و به همین دلیل شهر سوخته مدرک مستندی با اطلاعات غنی از جوامع شهری و ارتباطات شهری در هزاره سوم به شمار می رود.

نخستین جراحی مغز موفق جهان، ساخت نخستین چشم مصنوعی جهان، قدیمی ترین تخته نردِ جهان و ساخت نخستین انیمیشن جهان مربوط به شهر سوخته است.

 

۱۶- کاخ گلستان (۲۰۱۳)

میراث جهانی یونسکو

کاخ باشکوه گلستان شاهکار دوره قاجار است. تجسم عینی یکپارچگی هنر و معماری فارسی که تحت تاثیر هنرمندان اروپایی قرار گرفته است. این کاخ که دور تا دور آن را دیواری از خیابان های مجاور جدا ساخته، یکی از قدیمی ترین ساختمان های تهران است که کاخ خانوادگی دولت قاجار نیز بوده است. پیرامون کاخ گلستان باغ باشکوهی  ساخته شده که  درختان بسیار زیبا و استخر بزرگی را شامل می شود. قدمت مشخصه های ارزشمند معماری این کاخ و اشیائی که برای تزئین آن به کار رفته به قرن ۱۹ میلادی باز می گردد.

کاخ گلستان مرکز هنر و معماری قاجاریه و  الهام بخش هنرمندان و معماران  امروز در ایران است. این کاخ  سبک جدیدی از  هنر فارسی را در تلفیق با معماری قرن ۱۸ ام  ارائه می کند.

 

۱۵- گنبد کاووس (۲۰۱۲)

میراث جهانی ایران

گنبد قابوس که به گنبد کاووس هم آن را می شناسیم، برجی به بلندای ۵۳ متر است که در سال ۱۰۰۶ توسط قابوس بن وشمگیر، حاکم و ادیب زیاری، و در مجاورت خرابه های شهر باستانی جورجان (گرگان) در شمال شرق ایران ساخته شده است. این برج گواه تبادلات فرهنگی میان کوچ نشینان آسیای میانه و  تمدن باستانی ایران زمین بوده است. گنبد کاووس تنها بنای بازمانده از حملات مغول ها در قرن ۱۴ ام و ۱۵ ام است. این شهر که روزگاری مرکز هنر و علم به شمار می رفته بارها مورد هجوم این اقوام قرار گرفته و از اسناد عینی تاریخی آن جز گنبد قابوس چیزی بر جای نمانده است.

گنبد کاووس نمونه برجسته ای از تلفیق تکنولوژی در معماری اسلامی است که بناهای متعددی را در ایران، آناتولی و آسیای میانه تحت تاثیر خود قرار داده است. بنای این برج از خشت ساخته شده و در ساخت آن اشکال هندسی پیچیده ای به کار رفته و سقف خشتی مخروط شکل آن، خود شاهکار معماری  اسلامی است. به نظر می رسد گنبد کاووس نشان توسعه ریاضیات و علوم در جهان اسلام باشد.

 

۱۴- مسجد جامع اصفهان (۲۰۱۲)

میراث جهانی ایران

مسجد جامع اصفهان که در مرکز تاریخی این شهر واقع شده را می توان نمونه ای منحصر بفرد و خیره کننده از تحول در معماری مساجد در طول ۱۲ قرن به شمار آورد. این مسجد  در واقع،  قدیمی ترین ساختمان حفاظت شده در نوع خود در ایران و یک نمونه عالی برای طراحی و ساخت مساجد بعدی در آسیای میانه به شمار می رود. این مجموعه بیش از ۲۰ هزار متر مربع مساحت دارد و همچنین اولین بنای اسلامی است که با الهام از معماری کاخ های ساسانی، چهار شبستان در ساخت آن تعبیه شده است. ساخت گنبدهای دوپوش یک نوآوری در معماری به شمار می رود که بعدها الهام بخش معماران بسیاری از سراسر کشورهای اسلامی نیز بوده است. در ساخت آن از جزئیات ویژه ای به منظور تزئین بنا استفاده شده که توسعه هنر اسلامی را در بیش از هزار سال در معرض نمایش عموم قرار می دهد.

 

۱۳- باغ ایرانی (۲۰۱۱)

میراث جهانی ایران

۹ باغ ایرانی در استان های مختلف در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این باغ ها تنوع طراحی در ایجاد باغ های ایرانی را متناسب با اقلیم نواحی مختلف ایران نمایان می سازد که اصول ساخت آن به زمان کوروش کبیر یعنی قرن ششم قبل از میلاد مسیح باز می گردد. همه این باغ ها در طراحی به چهار بخش اصلی تقسیم می شوند و “آب” نقش اصلی را هم در طراحی و تزئین باغ های ایرانی و هم در آبیاری درختان ایفا می کند.

باغ ایرانی نماد بهشت و چهار عنصر آسمان، زمین، آب و گیاه در آیین زرتشت است. این باغ ها که ساخت هر یک از آن ها به ادوار مختلف باز می گردد، همچنین دارای عمارت ها، راهروها، دالان ها و سیستم آبیاری پیچیده ای هستند و هنر طراحی باغ را حتی در هندوستان و اسپانیا نیز تحت تاثیر خود قرار داده اند.

باغ پاسارگاد، باغ فین کاشان، باغ ارم شیراز، باغ شازده کرمان، باغ عباس آباد مازندران، باغ دولت آباد یزد، باغ اکبریه بیرجند، باغ چهلستون اصفهان و باغ پهلوان پور مهریز در فهرست یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت شده اند.

 

۱۲- خانقاه شیخ صفی الدین اردبیلی (۲۰۱۰)

میراث جهانی ایران

خانقاه شیخ صفی الدین اردبیلی  بنایی که است که  با الهام از معماری سنتی ایرانی به منظور نهایت استفاده از فضای موجود ساخته شده است. در ساخت این بنا کتابخانه، مسجد، مدرسه، مصلا، یک مخزن، بیمارستان، مطبخ خانه، نانوایی و تعدادی دفاتر کاری در فضایی محدود و به بهترین شکل ممکن تعبیه شده است. دسترسی به حرم شیخ صفی از هفت بخش میسر است که نشان دهنده هفت مرحله عرفانِ صوفی است و به واسطه هشت دروازه از یکدیگر مجزا می شوند که  اشاره به  هشت نگرش صوفی دارد. این مجموعه شامل نمای داخلی و خارجی است که کاملا حفظ شده و مجموعه ای غنی از عناصر و اشیاء تزئینی و عتیقه جات در داخل بنا استفاده می شود. خانقاه شیخ صفی، نمونه ای کامل از معماری اسلامی مصادف با قرون وسطی است.

 

۱۱- مجموعه تاریخی بازار تبریز (۲۰۱۰)

 

عکس از: سروش انگبینی

تبریز از همان گذشته های دور مهد تبادلات فرهنگی بوده و مجموعه بازار تاریخی تبریز یکی از مهم ترین مراکز تجاری در جاده ابریشم به شمار می رفته. بازار تاریخی تبریز شامل بناهای خشتی است که به یکدیگر متصل هستند و چندین فضای روباز که کاربری های گوناگونی دارند.

تبریز و بازار آن از قرن ها پیش شهرت جهانی داشته و قبل از اینکه این شهر به عنوان مرکز استان آذربایجان شرقی انتخاب شود، سال ها پایتخت کشور ایران در دوران صفویه بوده است. بعدها با انتقال پایتخت به تهران، تبریز همچنان اعتبار و شهرت خود را حفظ کرد. بازار تاریخی تبریز نمونه موفق و زنده ای از سیستم تبادلات کالا در ایران قدیم بوده و بازتاب فرهنگ اصیل ایرانی است.

 

۱۰- سازه های آبی شوشتر (۲۰۰۹)

میراث جهانی یونسکو

سیستم آبی شوشتر گواه نبوغ و هوش خلاقانه ایرانیان در طراحی سیستم های آبی در زمان داریوش بزرگ است.  این ساختار که قدمت آن به قرن پنجم پیش از میلاد مسیح باز می گردد، از اختراع دو کانال توزیع آب از رودخانه کارون در  آن زمان  خبر می دهد. کانال گرگر که یکی از آن دو کانال باستانی است، هنوز هم برای تامین آب شوشتر استفاده می شود. این سازه در ظاهر یک صخره بسیار زیبا است که از آبشارهای متعددی که به حوضچه ای در پایین دست فرو می ریزند، تشکیل شده و  آب را از آن حوضچه به  دشتی موسوم به “میان آب” در جنوب شهر شوشتر هدایت و آب مورد نیاز باغ ها و کشت و زرع مردم را تا مساحتی در حدود ۴۰ هزار هکتار تامین می کند. این مجموعه همچنین شامل قلعه، مرکز عملیات، کنترل و نظارت بر سیستم آبیاری، برجی که میزان سطح آب را به وسیله آن اندازه گیری می کردند، تعدای پل و حوض است که خود شاهدی بر نبوغ دانشمندان ایران باستان می باشد.

 

۹ – مجموعه کلیساهای ارامنه (۲۰۰۸)

میراث جهانی یونسکو

مجموعه کلیساهای ارامنه در شمال غربی ایران، شامل بر سه کلیسا است: سن تادائوس، سن استپانوس و معبد زور زور  که از میان آن ها سن تادائوس قدمت بیشتری دارد. این بناها نمونه هایی ارزشمند از معماری باشکوه و جهانی ارامنه هستند. این کلیساها مرکز تعاملات دینی و مذهبی ارامنه با سایر ادیان و مذاهب در دیگر مناطق بوده اند. مجموعه کلیساهای ارامنه که امروز به عنوان میراث جهانی تحت حفاظت و معرفی قرار دارند، آخرین بقایای بازمانده از فرهنگ و معماری ارامنه در شمال غربی ایران به شمار می روند و هنوز هم به عنوان مکان های زیارتی مورد استقبال مسیحیان ایرانی و کشورهای همجوار هستند.

 

۸ – بیستون (۲۰۰۶)

میراث جهانی یونسکو

بیستون در امتداد مسیر باستانی مبادلات شرق به غرب قرار دارد که فلات بزرگ ایران را به بین النهرین مرتبط می ساخته و این ویژگی از دوران ماقبل تاریخ تا دوره های مدیان، هخامنشی، ساسانی و ایلخانی وجود داشته است. مشخصه اصلی این سایت باستان شناسی کتیبه داریوش بزرگ است که یکی از مهمترین و معروف ترین اسناد تاریخی جهان به شمار می رود. این کتیبه که در ارتفاع ۱۰ متری زمین بر دامنه کوه پراو حک شده بعد از پیروزی و به اسارت گرفتن گئوماتا مغ توسط داریوش بزرگ، نوشته شده است و قدیمی ترین سند ایلامی است که به شورش علیه پادشاه اشاره دارد.

پس از آن‌که حکومت هخامنشی به دست داریوش بزرگ سپرده شد،مدعیان حکومت در گوشه و کنار مرزهای هخامنشی سربه شورش برداشتهو داریوش را با مشکلات متعددی روبرو ساختند. دو سال اول حکومتداریوش به برقراری نظم و امنیت و دفع آشوب ها در سراسر مرزها گذشتو سرانجام پس از پیروزی‌های وی به سال ۵۲۱-۵۲۲ ق.م. داریوش تصمیم گرفتشرح جلوس خود برتخت سلطنت را ثبت کند. او به این منظور صخره بیستون را بر‌گزید.

نکات اصلی در نگارش کتیبه بیستون عبارتند از:  معرفی داریوش بزرگ از زبان خود او، معرفی دودمان هخامنشی، چگونگی دست یافتن هخامنشیان به پادشاهی، شیوه حکومت داریوش، مرگ کمبوجیه پسر کوروش بزرگ، طغیان گئوماتا و کشته شدن او در سال ۵۲۲ ق م، سرکوبی شورش ها در سرزمین های مختلف، پیروزی های داریوش در نوزده نبرد و از جمله پیروزی بزرگ داریوش بر سکاها، چگونگی برقراری آرامش و امنیت در امپراتوری پهناور ایران، ردِ ادعاهای یاغیان ضد حکومت، هشدار نسبت به دروغگویی، دفاع از راستی و راستگویی، دعای نیک در حق کشور و مردم، سپاسگزاری داریوش بزرگ از امداد اهورامزدا در غلبه بر دشمنان و دست یافتن به صلح، اندرز به شاهان آینده و کسانی که کتیبه بیستون را می خوانند، نام کسانی که در غلبه بر گئوماتا از داریوش بزرگ پشتیبانی کردند و اشاره به انتشار متن کتیبه در سراسر قلمرو هخامنشی به خط میخی و سه زبان پارسی باستان، بابلی و ایلامی.

 

۷- سلطانیه (۲۰۰۵)

 

شهر سلطانیه پایتخت حکومت ایلخانی است که توسط مغول هاتاسیس شده و اکنون در استان زنجان قرار دارد. گنبد خشتیموسوم به “گنبد سلطانیه” یکی از مهم ترین شاهکارهایمعماری فارسی است که در فاصله سال های ۷۰۴ تا ۷۱۲هجری قمری،  به دستور اولجایتو پادشاه مغول(معروف به سلطان محمد خدابنده) ساخته شده است.ساختمان هشت ضلعی این بنا با گنبدی فیروزه ای بهبلندای ۵۰ متر پوشیده شده  و معماری آن به سبک گنبدهایدو پوش است که همین ویژگی آن را متمایز از سایر بناهایدوران خود را ساخته. بدنه اصلی این بنا تماما از خشت ساخته شده  و خود گنبد با کاشی های فیروزه ای است که به شیوه معرق کاری تزئین شده است.

 

۶ – مجموعه فرهنگی ارگ بم (۲۰۰۴)

میراث جهانی

شهر بم در محیطی بیابانی در حاشیه جنوبی فلات ایران واقع شده است.قدمت این شهر به دوران هخامنشی (قرن چهارم تا ششم پیش از میلاد)باز می گردد و اهمیت آن به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده باستانی ابریشم است. وجود حیات در این واحه به دلیل نبوغایرانیان در احداث قنات و هدایت آب های زیرزمینی میسر بودهکه هنوز  هم شواهدی از آن در این شهر باقی مانده است.

ارگ بم نمونه کاملی از یک شهر باستانی است که در ساختآن تماما از عناصر بومی استفاده شده است. این ارگ بزرگترینسازهٔ خشتی در جهان بوده که در ۵ دی ماه ۱۳۸۲،  در اثر زلزلهمهیبی تقریباً به طور کامل از میان رفت. زلزله ای که تمام شهر بم و حومهٔ آن را به شدت ویران ساخت.

 

۵ – پاسارگاد (۲۰۰۴)

 

پاسارگاد اولین پایتخت سلطنتی امپراطوری هخامنشی بودهکه توسط کورش دوم، کوروش کبیر، در قرن ششم قبل از میلادایجاد شده است. کاخ ها، باغ ها و آرامگاه کوروش نمونه هایبرجسته ای از مرحله اول هنر و معماری سلطنتی در دروانهخامنشیان و گواه منحصربفرد بودن تمدن فارسی است.بقایای قابل توجهی در این سایت ۱۶۰ هکتاری وجود داردکه گواه بزرگی آن است. این بقایا وجود آرامگاه کوروش دوم؛دروازه سلطنتی؛ آمفی تئاتر؛ کاخ مسکونی و باغ را اثبات می کند.پاسارگاد پایتخت اولین امپراطوری چند فرهنگی در آسیایغربی بوده که مدیترانه شرقی و مصر را به رودخانه هندوستانمتصل می کرده. این اولین امپراطوری جهان بوده که بهتنوع فرهنگی مردم مختلف احترام می گذاشته.در سبک معماری هخامنشی این موضوع کاملا مشهود است.

 

۴ – تخت سلیمان (۲۰۰۳)

میراث جهانی یونسکو

سایت باستان شناسی تخت سلیمان در شمال غربی ایران درون دره ایدر منطقه کوه های آتشفشانی ایران واقع شده است.این سایت شامل پناهگاه اصلی زرتشتیان است کهدر دوران ایلخانی (مغول ها- قرن ۱۳ ام) بازسازی شده ومعبد  آناهیتا که متعلق  به دوران ساسانیان (قرن ۶ ام و ۷ ام) است.تخت سلیمان دارای اهمیت نمادین است.

طراح های آتشکده،کاخ و نمای کلی که کاملا تحت تاثیر معماری اسلامی قرار گرفتهگویای ارزش تاریخی این مجموعه است.

 

۳ – میدان امام- اصفهان (۱۹۷۹)

میراث جهانی

مجموعه  میدان امام در اصفهان از آثار بر جای مانده از زمان شاهعباس اول صفوی است. دور تا دور این میدان  را بناهاییدر دو طبقه  احاطه کرده اند. این سایت به خاطر وجود مسجدسلطنتی شهرت جهانی دارد. مسجد شیخ لطف الله،قیصریه و کاخ تیموریان از بناهای ارزشمنددر این مجموعه هستند که هر یک   گواه سبک زندگی اجتماعیو فرهنگی ایرانیان در طول دوران صفویه به شمار می روند.میدان امام و بناهای اطراف آن در سال ۱۹۷۹ میلادی جزو میراث جهانی یونسکو معرفی شد.

 

۲- پرسپولیس (۱۹۷۹)

میراث جهانی

این بنای عظیم و باشکوه در سال ۵۱۸ پیش از میلاد توسط کوروش اول بنا شده است.پرسپولیس پایتخت امپراطوری هخامنشی بوده.این عمارت باشکوه بر فراز یک سکوی طبیعی ساخته شده استو در آن پادشاه پادشاهان، کوروش بزرگ، مجموعه باشکوهیرا با الهام از معماری بین النهرین احداث کرده است.اهمیت ساخت آن و بقایای منحصربفرد بازمانده از آناست که پرسپولیس را امروز به عنوان یک میراث جهانی باشکوه می شناسیم.

 

۱- چغازنبیل (۱۹۷۹)

میراث جهانی

ویرانه های شهر مقدس پادشاهی ایلام که در احاطه سه دیوار بزرگ قرار گرفته اند،در چغازنبیل کشف شده است.بقایای کشف شده در این شهر نشان از پروژه ای ناتمام دارد.هزاران خشت استفاده نشده در سایت چغازنبیل گواه پروژه عظیمی استکه در چغازنبیل برای همیشه نیمه تمام باقی مانده است.این بقایا مربوط به ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد مسیح است.

منبع:mag.eravel.com