نقد فضاهای به‌هم ریخته و بی‌روایت امروزی

تشخیص چهره را مبنایی برای آشناسازی جهان می‌بینند و بر اساس آن نماها و فرم‌ها ساختمانی را قضاوت می‌کنند. بر اساس وزن ادراکی اشکال، تقارن، تعادل و ترتیب عناصر را مشمول قاعده‌هایی عام می‌دانند. داستان‌پردازی ما در فضاها را دریچه‌ای برای ارتباط و کنترل فضا نشان می‌دهند و بر همین اساس، فضاهای به‌هم‌ریخته و بی‌روایت امروزی را نقد می‌کنند.

در آخر نیز با تأکید بر طبیعت و اینکه امتداد بقای ما منوط به رعایت این اصول زیست‌طبیعی است، تلنگری به رویکردهای لاقید امروزی می‌زنند و اصولی برای عمل درست معماری عرضه می‌کنند. اینجا دو اصل برای محک الگوهای ساخت انسانی قرار داده می‌شود، یکی اینکه راز بقای ما منوط به تبعیت از اصولی است که الگوی زیستی ما را شکل می‌دهد و دیگر اینکه ردپای آن را باید در کارکرد شناختی مغز انسان جست. بر این اساس است که چارچوبی برای درک و دریافت و از آن‌سو الگوهای درست معماری پیشنهاد می‌شود.

هرچند ممکن است محافظه‌کاری پنهان در گفتمان این معماری به مذاق همه خوش نیاید، چراکه اغلب در پس این نقدهای علمی، نوعی ارجاع به معماری‌های گذشته و نقد کلی رویکردهای معاصر نهفته است. بااین‌حال دغدغه معیار عمل معماری هنوز به جای خود باقی است و فارغ از جواب‌های خاص این کتاب، روش این کتاب در جستن پشتوانه‌ای ادراکی و زیستی برای معماری قابل تأمل است. بیش از نتیجه، این کتاب ما را با پرسش‌هایی اصیل از ماهیت عمل درست معماری روبه‌رو می‌کند.

این کتاب در شش فصل با عناوین «فصل اول: بنیانی نو، داروین، زیست‌شناسی و علوم شناختی»، «اصل جداره‌ها: تیگموتاکسی»، «اصل الگوها: چهره‌ها و فضاها»، «اشکال دارای وزن هستند»، «داستان‌سرایی کلید است» و «طبیعت، زمینه ما است» منتشر شده است.

کتاب «معماری شناختی» با زیرعنوان طراحی مطابق با واکنش‌های ما به محیط مصنوع نوشته «آن‌ساسمن و جاستین هولاندر با ترجمه جمال اسمعیل‌زاده وفایی و سعید خاقانی در ۱۳۵ صفحه با قیمت ۸۰ هزار تومان در انتشارات فکر نو منتشر شده است.

ایمنا