معماری اسلامی با لحاظ کردن نیازهای روحی انسان تحقق مییابد
دانشیار دانشگاه علم و صنعت گفت: معماری مبتنی بر فرهنگ اسلامی با آبادکردن حکیمانه محیط زیست انسانها و در نظرگرفتن نیازهای روحی، تکاملی و اختیاری انسان تحقق مییابد.
عبدالحمید نقرهکار، دانشیار دانشگاه علم و صنعت در نشست علمی «تحقق معماری و شهرسازی با هویت اسلامی ـ ایرانی» که شامگاه، ۱۵ شهریور در ساختمان شورای شهر مشهد برگزار شد، گفت: تحقق معماری و شهرسازی مبتنی بر فرهنگ اسلامی با آباد کردن حکیمانه فضا و محیط زیست انسانها توسط عناصر طبیعی و مصنوعی، متناسب با نیازهای مادی انسانها و بسترسازی نیازهای روحی، تکاملی و اختیاری آنها امکانپذیر است.
مدیر قطب علمی معماری اسلامی در تعریفی اجمالی از رشته معماری و شهرسازی، آن را به ابعاد مهندسی و هنری تقسیم کرد و ادامه داد: ابعاد مهندسی، شامل حواس، آزمایشهای تکراری و استقراء عقلی است و در آن لزوم رعایت استانداردها و سرانهها مطرح میشود، اما ابعاد هنری از لطیفترین و عمیقترین مباحث علوم انسانی است و با ایدهها و ایدهآلهای هنرمندان، مخاطبان و زیباییشناسی آنها سر و کار دارد و به تعداد مکاتب بشری و ادیان نیز در آن اختلاف نظر وجود دارد. در واقع هنر، تجلی حسنها و زیباییها در پدیدهها و مبتنی بر نظریات انسانشناسی در مکاتب فلسفی و اعتقادی است.
مدیر قطب علمی معماری اسلامی تصریح کرد: ساختار و مراحل پنجگانه در فرآیندهای انسانی، نظیر خلق آثار هنری، معماری و شهرسازی، شامل مجموع ادراک انسان، انگیزه اختیاری و تخیلی انسان و تأثیرات معماری بر مخاطبان است.
دانشیار دانشگاه علم و صنعت ادامه داد: مکتب اسلام، نسبت اسلام با ساختار و مراحل پنجگانه در خلق آثار انسانی را مطرح کرده است؛ مرحله اول اعتقادات اسلامی (جهانبینی) یا حکمت نظری در تبیین عالم و آدم است، مرحله دوم، ایدئولوژی یا حکمت عملی است که بایدها و نبایدها را تبیین میکند و در احکام پنجگانه اسلامی متبلور است، مرحله سوم، راه حلهای اجرایی یا اصول اجتهادی است که مبتنی بر مجموع شرایط است و اخلاق و سلوک اسلامی را میسازد.
نقرهکار دو مرحله بعدی را فرآیند نسبی انسان دانست و گفت: آثار عملی انسان مبتنی بر استعداد و تجربه معمار و مجموع شرایط زمانی و مکانی است و عکسالعمل آثار انسانی (جزا و پاداش الهی) موجب عبرت یا ادب معمار میشود.
مدیر قطب علمی معماری اسلامی افزود: مفهوم ایرانی، متضمن مجموع شرایط زمانی و مکانی در معماری است. نظیر شخص معمار، مخاطبین معماری، مجموع عوامل محیط طبیعی، فرهنگی و تاریخی که همه این موارد نسبی، متکثر و متغیر بوده و وابسته به مجموع شرایط هستند.
وی تصریح کرد: اصول اجتهادهای تخصصی در مکتب تشیع شامل اصل جامعیت همهجانبهنگری، اصل بقای اصول نظری، عملی و اجتهادی، اصل ملازمه عقل و دین اسلام، اصل نسبیت در آثار خلق شده، اصل احکام پنجگانه در مجموع موضوعات عملی، اصل رعایت اولویتها (عدالت در عمل)، اصل حوزههای آزاد (سلیقههای مخاطبان)، اصل احکام ثانویه (احکام حکومتی) و اصل احکام اضطرای است.
نقرهکار با بررسی رویکرد کلی اسلام در تمدنسازی اظهار کرد: از بُعد نظری، مکتب اسلام، کاملاً آرمانگرا، تعالیجو و حقگراست و هیچگونه خلل و ضعف فرهنگی و اخلاقی را نمیپذیرد. از بُعد عملی نیز مکتب اسلام کاملاً واقعگرا، موقعیتشناس و مخاطبشناس است و مبتنی بر نیت انسانها تلاش میکند واقعیتهای موجود را در حد توان اصلاح نموده و به شرایط مطلوب تغییر دهد.
ایکنا
درباره نویسنده
نویسنده