ش٫ اردیبهشت ۱ام, ۱۴۰۳

مدرسه عمادیه تاریخی در دل گرگان

مدرسه عمادیه تاریخی در دل گرگان از گذشته مهد علم، هنر و فرهنگ بوده پس در این دیار کهن می‌توان مدارس تاریخی زیادی را پیدا کرد که هر کدام از آن‌ها قدمت علم و دانش را در سرزمین پهناور ایران نشان می‌دهند. با بازدید از این مدارس نه فقط با سیر تاریخی شکل گیری آن‌ها آشنا می‌شوید بلکه معماری جالب توجه آن‌ها را هم ستایش می‌کنید. 

مدرسه عمادیه گرگان از دیگر بناهای تاریخی این شهر است که در دوره شاه سلیمان صفوی ساخته شده است. این مدرسه پلانی مستطیل شکل داشته و دارای چهار ایوان در دو طبقه و حجره‌هایی در یک طبقه است. مرمت‌هایی روی این مدرسه در طول زمان انجام گرفته است.

بنای مدرسه عمادیه

بخش ورودی مدرسه درب چوبی بزرگی دارد که شما را یه یک سرسرای نسبتا بزرگ می‌رساند. ساختمان اصلی مدرسه دارای ۱۵۵۰ متر زیربنا بوده و بخش‌های مختلفی دارد. این مدرسه یک بنای کامل است. مدرسه عمادیه علاوه‌بر وجود حجره‌هایی به‌منظور برگزاری کلاس‌های درس، بخش‌هایی نظیر آب انبار، حمام، مسجد، تکیه، گورستان و حتی چندین باب دکان هم دارد.

این مدرسه یک حیاط بزرگ دارد که مانند بسیاری از بناهای قدیمی ایرانی، حوضی بزرگ و مستطیل شکل در وسط آن قرار گرفته است. دورتادور بنایی که امروزه باقی مانده حجره‌هایی قرار دارند که محل علم آموزی بودند. یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد این بنا معماری فوق‌العاده زیبای آن است.

مدرسه عمادیه تاریخی در دل گرگان

معماری بنا کاملا متقارن، ساده و بسیار زیبا است. بنا در دو طبقه ساخته شده و در هر چهار طرف حیاط ایوان‌‌های بزرگی قرار دارند. همچنین، در بخش ورودی حیاط نیز دو سکوی کوچک ساخته شده‌اند که محلی برای نشستن و رفع خستگی رهگذران بودند. بر فراز طبقه دوم مدرسه نیز یک مناره کوچک چوبی ساخته شده است که محلی برای ایستادن موذن و گفتن اذان بود.

سقف مدرسه عمادیه، همچون سایر بناهای قدیمی در مناطق شمالی کشور، به صورت شیب دار و از سفال ساخته شده است. سایر بخش‌های بنا نیز از خشت، سفال، سنگ و چوب ساخته شده‌اند. حیاط مدرسه هم سنگفرش است و در بخش مرکزی آن جوی آبی قرار دارد.

کاربری امروزه مدرسه عمادیه

این روزها مدرسه عمادیه به عنوان حوزه علمیه کاربرد دارد. مدرسه از ۸ صبح تا ۱ بعدازظهر محلی برای تجمع طلاب است. اگر گذرتان به این مدرسه افتاد خواهید دید که همچون روزگاران گذشته طلاب در گوشه‌وکنار مدرسه و روی ایوان‌های کوچک جلو حجره‌ها نشسته و به گفتگو مشغول هستند. در تک‌تک حجره‌ها هم استادان و شاگردان به سبک روزگاران قدیم روی زمین نشسته و مشغول علم‌آموزی هستند.

حوضی بزرگ در وسط حیاط جذابیت حیاط را دوچندان کرده و درختان بومی هم طراوت خاصی را به فضا بخشیده اند. در چهار گوشه حیاط حجره هایی تماشایی را می بینید که روزگاری افراد زیادی در آنجا مشغول کسب علم و دانش بودند. 

ویژگی های معماری مدرسه عمادیه

مدرسه عمادیه چهار ایوان در چهار طرف شرق، غرب، شمال و جنوب دارد و بر روی هر یک این ایوان‌ ها طبقه دومی به چشم می خورد که از درون حیاط مدرسه، پیشخوان تخته ‌ای با نرده‌های زیبا دارند و جلوه ای زیبا به مجموعه داده اند. ایوان غربی که مهمترین و بزرگ ترین ایوان است در واقع همان ورودی مدرسه می باشد و دربی بزرگ و چوبی دارد. بر روی طبقه دوم گلدسته ای چوبی می بینید که محلی برای گفتن اذان است. حجره‌ ها با شکل های یکسان و زیبا با ترتیبی منظم در اطراف بنا ساخته شده اند و به وسیله ایوان ها از هم متمایز شده اند.

فاطمه نصرتی

درباره نویسنده