قطعات غول پیکر سنگی که مصریان باستان آنها را جابجا کردهاند
به هر بخشی از تاریخ پیشینیان که نگاه کنیم، ساختارهای عظیمی را میبینیم که هزاران سال پیش توسط تمدنهای باستانی ساخته شدهاند. برخی از برجستهترین دستاوردهای معماری جهان هزاران سال پیش اتفاق افتادهاند، هنگامی که فرهنگهای باستانی در سراسر جهان حکومت میکردند و بلوکهای سنگی فوق العاده سنگینی را به وزن چندین تن حرکت میدادند تا سازههایی را بسازند که در زمان حال نیز بسیاری را انگشت به دهان میگذارند.
اینکه مردم در دوران باستان موفق به جابجایی سنگهایی با وزن بیش از ۱۰۰۰ تن شده اند، واقعا متحیر کننده است. معماران دنیای باستان بدون استفاده از ابزارها، ماشین آلات و فناوریهای مدرن کارهایی را انجام دادهاند که ما در دنیای امروزه انجام این کارها را بدون تکنولوژی و ماشین آلات مدرن تقریباً غیرممکن میدانیم.
سؤال اساسی این است که گذشتگان چگونه این کارها را انجام دادهاند؟ آیا تمام این کارها توسط نیروی انسانی انجام شده است؟ تعداد بیشماری مکان باستانی در سراسر جهان وجود دارد که نشانگر ابتکار، نبوغ و توانایی بشر آن زمان در انتقال وسایل سنگین میباشد. شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه بشر در زمانهای مختلف بلوکهای سنگی فوقالعاده سنگین را به حرکت در میآورده، حتی در دورانی که چرخ و فناوریهای مربوط به آن ابداع نشده بود!
یکی از این نمونهها گوبکلی تپه (Göbekli Tepe)، یک مکان باستانی در ترکیه امروزی است. در این مکان، حدود ۱۳۰۰۰ سال پیش و در آخرین عصر یخبندان، مردم باستان سنگهای چند تنی را برای ساختن یکی از جذابترین بناهای باستانی جهان جابجا کرده اند. گوبکلی تپه به عنوان قدیمیترین معبد روی زمین شناخته میشود و سازندگان آن از سنگهایی استفاده کردهاند که وزن برخی از آنها به ۵۰ تن میرسیده است.
عقل سلیم به ما میگوید که بدون نوعی فناوری نوین و پیشرفته، حرکت سنگهایی با این وزن بالا غیر ممکن است، اما ظاهراً این طور نیست.
برای مثال در مصر میتوان سنگهای عظیمی را پیدا کرد که هزاران سال پیش و توسط مردم آن زمان جابجا شدهاند و ساخت هرم بزرگ جیزه یک نمونه از این کارها است. اگرچه بسیاری از سنگهای به کار رفته برای ساخت این هرمها از معادن نزدیک آورده شده بودند، با این حال عظیمترین و سنگینترین سنگها از معادنی تا فاصله ۸۰۰ کیلومتری به مکان اصلی منتقل شده بودند. اتاق پادشاه در داخل این هرم بزرگ دارای چندین بلوک سنگی است که وزن هر کدام از آنها به بیش از ۱۵ تن میرسد و حتی در اطراف این بلوکهای سنگی، سنگهای بزرگتری نیز وجود دارند.
با این تفاسیر، چگونه مردم باستان بلوکهای چندین تنی سنگ را از معادنی با چنین فاصلههای دور به محل ساخت هرم جیزه منتقل میکردند؟ آیا آنها به کمک کشتیهای مخصوص حمل و نقل آن زمان، این بلوکهای عظیم و سنگین را حمل میکردند و یا اینکه این بلوکهای سنگی را از صحرا عبور دادهاند؟ از این سوالات که بگذریم، سؤال بزرگتر این است که چگونه آنها موفق شدند سنگهای به این بزرگی را برای ساخت هرم جیزه به ارتفاعات بالاتر منتقل کنند؟
جالب اینجا است که هرم بزرگ جیزه تنها یک نمونه از این هرمها است که محققان بسیاری به دنبال راز ساخت آن هستند. معبد رامسیوم نمونه دیگری از این شاهکارهای جهان باستان است. این سازه باستانی نه تنها به دلیل اهمیت فرهنگی بلکه به دلیل وسعت آن یکی از جذابترین سازههای باستانی است. اگرچه در حال حاضر فقط قطعاتی از آن باقی مانده است، اما کارشناسان محاسبه کردهاند که معبد رامسیوم وزن تقریبی حدود ۱۰۰۰ تن داشته است و چند بلوک سنگی استفاده شده در آن از فاصله ۲۰۰ کیلومتری به محل ساخت آورده شده بودند.
مصر از این گونه ساخت و سازهای عجیب کم ندارد. یک نمونه دیگر از اینگونه بناها دو مجسمه ممنون است. این دو مجسمه فوق العاده که از یک بلوک سنگی یکپارچه و عظیم تراشیده شدهاند، هر بینندهای را متحیر و متعجب میکنند. سنگ بنای این مجسمهها از معدنی با فاصله ۶۰۰ کیلومتری منتقل شده و تخمین زده میشود که وزن کل مجسمهها بیش از ۱۲۰۰ تن باشد.
از معبد رامسیوم به فلات جیزه برمیگردیم و نگاهی به هرم خفرع، دومین هرم بزرگ جیزه و معابد اطراف آن میاندازیم. معابد خفرع از نظر شکل ظاهری بسیار بهتر از نمونههای مشابه خود مانند خوفو سر پا ماندهاند و در شرق هرم خفرع بقایای مزار مردگان خفرع قرار دارد. اگرچه این بنای تاریخی اکنون به صورت کامل برجای نمانده است، اما دادههای کافی وجود دارند که به متخصصان این امکان را میدهند تا شکل اصلی این بنا را شبیهسازی کنند.
کارشناسان میگویند این معبد با سایر معابد مصر باستان متفاوت و بسیار بزرگتر بوده است. همچنین این معبد اولین معبدی بوده که شامل یک سالن ورودی، یک صحن ستوندار، یک بخش برای مجسمههای فرعون، پنج سیلوی ذخیرهسازی و یک پناهگاه داخلی بوده است و این المانها در ساختمان معابد بعدی مصر به یک استاندارد تبدیل شدند.
اما مهمترین ویژگی این معبد این است که کل سازه با استفاده از بلوکهای سنگی فوق العاده سنگین ساخته شده و بزرگترین آنها وزنی بالغ بر ۴۰۰ تن داشته است، همچنین نمای بیرونی این معبد نیز از سنگهایی عظیم با وزن بیش از ۱۰۰ تن ساخته شده است.
باید بدانید که بسیاری از برجستهترین دستاوردهای معماری مصر باستان اهرام نیستند بلکه معابد اطراف آنها هستند.
از هرم خفرع به سمت هرم منکورع میرویم. منکورع یکی از فرعونهای دودمان چهارم از پادشاهی کهن مصر بوده که سازنده هرم منکورع، سومین و کوچکترین هرم در مجموعه اهرام جیزه میباشد. او همچنین یک معبد پر جزئیات و پیچیده در نزدیکی هرم منکورع ساخته است. پایه و اساس داخلی معبد از سنگ آهک ساخته شده است و به گفته مصر شناسان، برخی از بلوکهای موجود در دیوارههای معبد حدود ۲۲۰ تن وزن دارند.
برخی از سنگ نوشتهها و نگارههای موجود بر دیوارها نشان میدهد که بیشتر این بلوکهای سنگی به کمک نیروی انسانی حمل شدهاند. برخی از کارشناسان معتقدند که برای جابجایی برخی از سنگهای چندین تنی، مصریان باستان از شن و ماسه مرطوب و سورتمههای چوبی استفاده میکردند و با کمک این وسایل آنها امکان انتقال بلوکهای سنگی چند تنی را در بیابان پیدا میکردند.
اما در مورد بلوکهای سنگی چند صد تنی مانند مجسمههای ممنون این موضوع به چه شکل بوده است؟ تخمین زده میشود که این دو مجسمه بیش از ۱۲۰۰ تن وزن داشته باشند و مصریان باستان بلوک سنگی آن را از صحرا و بیابان به مکان مورد نظر منتقل کرده باشند. حال سؤال این است که آیا این گونه سنگهای فوق العاده سنگین و عظیم نیز با استفاده از شن و ماسه مرطوب و سورتمههای چوبی منتقل شدهاند؟
در هر صورت رازها و نکات پنهان بسیاری از مصر باستان همچنان برای ما نا شناخته باقی ماندهاند. در این بین علافهمندان و محققان زیادی نیز در حال تحقیق و بررسی در زمینه تاریخچه مصر و بناهای عظیم آن هستند تا بتوانند رازهای سر به مهر تاریخ مصر را بازگشایی کنند.
ملیت
درباره نویسنده
نویسنده