فصل پنجم کاوش باستان‌شناسی در محوطه ویرانشهر/گام‌های اولیه برای تبدیل شدن به سایت‌موزه

به‌گزارش میراث‌آریا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، میثم لباف خانیکی با اعلام این خبر گفت: محوطه تاریخی ویرانشهر که در ۳ کیلومتری غرب شهر تیتکانلو و در جنوب شرق استان خراسان شمالی قرار گرفته است برای اولین بار در سال ۱۳۵۵ و در جریان بررسی باستان‌شناسی دره اترک به سرپرستی ربرتا ونکو ریچاردی از دانشگاه تورین ایتالیا شناسایی و معرفی شد.

او افزود: محوطه ویرانشهر به وسعت ۱۴ هکتار با دیواری دفاعی محصور می‌شده و در گوشه شمالی آن بخش محصور دیگری قرار داشته که احتمالاً به عنوان ارگ، مقر حاکمان این سکونتگاه را تشکیل می‌داده است.

این باستان‌شناس تصریح‌ کرد: بر اساس بررسی بقایای معماری و شواهد سطحی، برج‌هایی به فواصل متوالی در طول دیوار تعبیه شده بود و سازه‌های معماری خرد و کلان در داخل محوطه برپا بوده‌اند که امروزه به صورت تپه ماهورهای نامنظم در پهنه محوطه قابل مشاهده هستند.

سرپرت هیئت باستان‌شناسی اظهار کرد: در حالی‌که گمانه‌زنی سال‌های گذشته به شناسایی دقیق ساختار دروازه منجر شد، کاوش سال‌جاری به شناخت بنای مدفون در تپه‌ای اختصاص یافت که زمانی با دیوارهایی خشتی به پهنای ۳ متر در ناحیۀ جنوبی این محوطه بر پا بوده است.

لباف خانیکی گفت: کاوش‌های فصل پنجم نشان داد که بقایای معماری موجود در تپه ویرانشهر متشکل از بنایی با یک ایوان عریض به پهنای ۱۲ متر و فضای راست گوشه وسیعی در پشت آن است که توسط یک دالان در بر گرفته می‌شود.

او خاطرنشان کرد: این پلان که الگوی مشخصی را در معماری دوره سلوکی و اشکانی، از خوارزم و ماوراالنهر تا فلات ایران و بین النهرین نشان می‌دهد، پیش از این در مجموعه‌های معماری با کاربری مذهبی یا اشرافی شناسایی شده است.

این باستان‌شناس افزود: علاوه بر پلان شاخص بنای نویافته در ویرانشهر، مصالح و شیوه معماری و نیز ویژگی‌های قطعه سفال‌های یافت شده، حاکی از آن است که محوطه ویرانشهر احتمالاً در دوره اشکانی تأسیس شده و تا اواسط دوره ساسانی مسکون بوده است.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی اظهار کرد: همزمان با کاوش باستان‌شناسی، با حمایت اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خراسان شمالی، عملیات مرمت و خواناسازی دروازه غربی محوطه ویرانشهر آغاز شده و گام‌های اولیه برای تبدیل این محوطه مهم به یک سایت‌موزه برداشته شده است.

لباف خانیکی در پایان گفت: انتظار می‌رود با ادامه مطالعات باستان‌شناسی طی سال‌های آتی بنای مدفون در تپه ویرانشهر به طور کامل شناسایی و خاکبرداری شده و برای بازدید پژوهشگران و عموم گردشگران مهیا شود.