آسیب‌شناسی اجرای بسته‌های تشویقی در بافت‌های ناکارآمد شهرهای کشور

در متن بیانیه پنجمین اجلاس رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شوراهای اسلامی کلانشهرها و مراکز استان‌ها و اولین اجلاس مشترک با معاونین شهرسازی و معماری شهرداری‌ها که در روزهای بیست‌وهشتم و بیست‌ونهم اردیبهشت‌ماه سال‌جاری به میزبانی اصفهان برگزار شد، آمده است: «ما رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری شوراهای اسلامی و معاونین شهرسازی و معماری شهرداری‌های کلانشهرها و مراکز استان‌ها با حضور مسئولین عالی رتبه گردهم آمدیم تا با تبادل‌نظر، هم‌اندیشی و هم‌افزایی در خصوص مسائل و چالش‌های اصلی حوزه شهرسازی و معماری و بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد (بافت‌های فرسوده، تاریخی و اسکان غیررسمی) شهرهای کشور چاره‌جویی کنیم.

اهمیت و ضرورت توجه به بازآفرینی، نوسازی و احیای بافت‌های ناکارآمد و سرعت بالای زایش فرسودگی ما را بر آن داشت تا چهار اجلاس از پنج اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری در دوره ششم را بدان اختصاص داده و ابعاد مختلف آن را مورد مداقه قرار دهیم.

در این اجلاس که برای اولین بار به صورت مشترک و با حضور معاونین شهرسازی و معماری شهرهای مراکز استان‌ها برگزار شد، اتفاق میمونی رقم زده شده و در حوزه سیاست‌گذاری و اجرا، مسائل مدیریت شهری عینی‌تر عیان و بیان شده و مسائل اساسی ذیل را به عنوان مطالبه اصلی مجمع در این اجلاس از دستگاه‌های ذیربط مد نظر قرار داده و بیانیه پایانی را صادر و از مسئولان مربوطه می‌خواهیم تا علاج فاجعه را قبل از وقوع آن اندیشیده و به فکر چاره باشند:

۱- ضمن قدردانی از حضور مقام عالی وزارت راه و شهرسازی، جناب آقای دکتر بذرپاش و معاونین ایشان سرکار خانم دکتر صادق مالواجرد، معاون شهرسازی و معماری و جناب آقای دکتر محمد آئینی مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری (به صورت ویدئو کنفرانس) در این نشست مقرر شد پیشنهاد مقام عالی وزارت مبنی بر تشکیل کمیته مشترک وزارت راه و شهرسازی با مجمع به منظور پیگیری مسائل فی‌مابین توسط هیأت رئیسه مجمع دنبال و نتایج آن به مجمع گزارش شود.

۲- تکالیف وزارت راه و شهرسازی موضوع ماده ۱۲ قانون جهش تولید مسکن در بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی شهری توسط هیأت رئیسه مورد پیگیری قرار گرفته و نتایج آن به اطلاع اعضای مجمع رسانده شود.

۳- مقرر شد اعضای مجمع نسبت به آسیب شناسی اجرای بسته‌های تشویقی ابلاغی شورای عالی شهرسازی و معماری در سطح بافت‌های ناکارآمد شهرهای کشور اقدام و نتایج آن را جهت اصلاح ضوابط و ارتقای اثربخشی بسته‌ها در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار دهد.

۴- مجمع با تاکید بر تشکیل سطوح مختلف ملی، استانی و محلی ستاد بازآفرینی شهری در شهرهای کشور از سوی وزارت راه و شهرسازی و استانداری و شهرداری‌ها، خواستار تعیین تکلیف ساختار سازمانی عمران و بازآفرینی شهری شهرداری‌ها می‌باشد

۵- با توجه به الزام قانونی شهرداری‌ها در قوانین متعدد متناظر به بازآفرینی شهری اعم از قانون ساماندهی مسکن، سند بازآفرینی شهری و قوانین برنامه پنج ساله توسعه کشور جهت پرداخت معوض تسهیلات اعمال شده، مجمع مجدانه نسبت به پرداخت مطالبات شهرداری‌ها از سوی دولت و هزینه کرد آن برای بازآفرینی شهرها تاکید می‌کند.

۶- مجمع با تصویب قوانین و ضوابط یکسان شهرسازی و معماری و تک نسخه‌ای برای همه شهرها با توجه به شرایط و موقعیت متنوع طبیعی و اجتماعی کشور را منطقی ندانسته و نسبت به بررسی‌های کارشناسی و ارائه نسخه‌های متناسب با نیاز، ظرفیت و شرایط هر استان و یا منطقه تاکید می‌کند.

۷- با توجه به اینکه اسناد مالکیت پهنه گسترده‌ای از اراضی واقع در بافت‌های مشمول بازآفرینی اسناد قولنامه‌ای است، لذا مجمع بر ضرورت تدوین ضوابط و دستورالعمل‌های قانونی برای امکان صدور مجوز برای املاک قولنامه‌ای تاکید می‌کند.

۸- با توجه به وجود ایرادت متعدد و ضرورت اصلاح و بازنگری در قانون درآمدهای پایدار شهرداری‌ها به‌ویژه در مواد و بندهای مربوط به کاهش عوارض تغییر کاربری‌ها، قانونی نمودن فروش تراکم و …، مجمع نسبت به اصلاح دستورالعمل اجرایی این قانون و کاهش اثرات سو آنها بر شهرها تاکید می‌کند.

۹- اصلاح فرایند و تسهیل و تسریع تصویب طرح‌های تهیه شده توسط مدیریت شهری در نهادهای استصوابی مانند کمیسیون ماده ۵، کارگروه زیربنایی و حذف بروکراسی‌های اداری و ضرورت انجام مدیریت تهیه و بررسی طرح‌های توسعه شهری طبق قوانین موضوعه تاکید می‌کند.

۱۰- مجمع نسبت به تعیین تکلیف پروژه‌های رها شده ملی و دولتی وزارت راه و شهرسازی و سایر وزارتخانه‌ها در شهرها و ضرورت تحویل آن به شهرداری‌ها و بخش خصوصی جهت اتمام آنها در راستای ارتقای کیفیت زندگی و فضاهای شهری تاکید می‌کند.

۱۱- توجه به موضوع صیانت، احیا و بهره‌برداری فعال از بافت‌های تاریخی شهرها و ضرورت اعمال ضوابط و سیاست‌های شفاف در جهت حفاظت از آثار با ارزش و ثبت شده ملی مجمع نسبت به اعمال سیاست‌های حمایتی برای سکونت و فعالیت در این محدوده‌ها برای جلوگیری از شب مردگی و احیای زندگی در آنها تاکید می‌کند.

۱۲- ضرورت تدوین سیاست‌های تأمین مسکن برای گروه‌ها و دهک‌های پایین درآمدی ساکن در حاشیه شهرها و بافت‌های مشمول جابه‌جایی و آسیب پذیر در برابر مخاطرات طبیعی از سوی وزارت راه و شهرسازی مورد تاکید مجمع بوده و تمام دستگاه‌ها از جمله شهرداری‌ها ملزم به انجام آن طبق قوانین موضوعه و وظایف خود هستند.

۱۳- ضرورت تعیین تکلیف تداخلات حریم شهرها با تقسیمات سیاسی و تفرق‌های سیاسی و مدیریتی ناشی از آن موضوع برای صیانت از حریم و اعمال مدیریت یکپارچه مورد تاکید اعضای مجمع است.

۱۴- توجه به بهینه شدن خدمات مهندسی ارائه شده از طرف سازمان‌های نظام مهندسی و خروج از عملکردهای صوری در حوزه‌های مهندسان ناظر و مجری و اعمال سیاست‌های واقع‌بینانه در حوزه نظام مهندسی از طرف وزارت راه و شهرسازی

۱۵- با توجه به تحویل کاربری‌های عمومی مانند ورزشی، آموزشی و درمانی از طرف راه و شهرسازی به ادارات مرتبط و عدم احداث ابنیه به دلیل نبود اعتبار از طرف آنها و تبدیل اراضی به فضاهای نامناسب شهری مطالبه اعضای مجمع واگذاری و انتقال این اراضی به شهرداری‌ها جهت احداث فضاهای ورزشی، تفریحی و سبز است.

۱۶- با توجه به سیاست‌های دولت در مولدسازی اراضی دولتی و ایجاد ارزش افزوده و تغییر کاربری این اراضی موضوع تعیین تکلیف اراضی با کاربری‌های عمومی تحت مالکیت اشخاص حقیقی نیز می‌بایستی مد نظر قرار گرفته و از حقوق قانونی خود در بهره برداری برای حداقل سکونت با تراکم مصوب شهری بدون محدودیت برخوردار شوند.

۱۷- با توجه به امکانات و نیروهای تخصصی موجود در شهرداری‌ها، موضوع بررسی کارشناسی انتقال دبیرخانه کمیسیون‌های ماده ۵ و کمیته‌های سیما و منظر از ادارت کل راه و شهرسازی به شهرداری‌ها مطالبه شرکت‌کنندگان است.

۱۸- با عنایت به اینکه سازمان ملی زمین و مسکن در بافت‌های هدف بازآفرینی دارای زمین و یا قدرالسهم املاک بوده از وزارت راه و شهرسازی خواستاریم تا این منابع به بازآفرینی شهری اختصاص یافته تا در اجرای طرح‌های بازآفرینی در شهرهای کشور مورد استفاده قرار گیرد.

در نهایت مجمع ضمن قدردانی از حضور رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای عالی استان‌ها، دبیرخانه مجمع شهرداران کلانشهرهای کشور و معاونین خدوم شهرسازی و معماری شهرداری‌های کلانشهرها و مراکز استان‌ها مقرر می‌دارد در راستای ایجاد همدلی با مدیران اجرایی و همراهی و همگامی توأمان شوراهای اسلامی شهر و شهرداری‌ها، جلسات آتی مجمع با حضور و مشارکت دبیرخانه مجمع شهرداری‌ها و معاونین شهرسازی و معماری برگزار شود.

مجمع با تقدیر از میزبانی بسیار شایسته مدیریت شهری اصفهان در برگزاری پنجمین اجلاس و اعلام آمادگی شهر اردبیل برای میزبانی نشست آتی مجمع مقرر می‌دارد نشست ششم رؤسای کمیسیون‌های شهرسازی و معماری و دومین جلسه مشترک با معاونان شهرسازی و معماری شهرداری مراکز استان‌ها را در شهریورماه سال جاری با محوریت شهر پایدار، شهرهای همه شمول و ایمن در شهر اردبیل برگزار شود.»

ایمنا