طراحی ساختمان سبز و صفر کربن!
روش های جدید طراحی و اجرایی در ساخت و ساز ، می توانند نقش مهمی در کاهش کربن داشته باشند. افزایش مصرف و همین طور هزینه بالای مصرف سوخت های فسیلی و از همه مهم تر ، تأثیر مخرب آن ها بر محیط زیست ، راهی جز روی آوردن به معماری و طراحی صفر کربن باقی نگذاشته اند.
اهمیت کاهش مصرف کربن در ساخت و ساز
با توجه به افزایش آلودگی های ناشی از سوخت های فسیلی ، امروزه استفاده از انرژی های تجدید پذیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. کاربرد مفاهیم پایداری و اهداف توسعه پایدار برای کاهش اتلاف انرژی و آلودگی محیط زیست در معماری ، مبحثی به نام معماری پایدار را به وجود آورده است.
معماری پایدار به معنای ایجاد شرایطی است که ساکنین ساختمان ، بتوانند در آرامش و امنیت زندگی کنند. ساختمان های صفر کربن که امروزه مطرح شده اند، یکی از مصادیق بارز همین معماری پایدار با رویکرد مصرف انرژی صفر و همین طور ایجاد آلاینده های کربنی صفر هستند.
این ساختمان ها عاری از گاز کربنیک هستند، چون از سوخت های فسیلی در آن ها استفاده نمی شود. از طرف دیگر سیستم های جامعی برای افزایش بازدهی انرژی و کاهش مصرف انرژی در ساختمان دارند. بنابراین ساختمان سبز هم محسوب می شوند.
اما ساختمان سبز چه ویژگی هایی دارد؟ در ادامه به برخی از مهم ترین ویژگی های ساختمان سبز اشاره می کنیم:
- دارای سیستم عبور تهویه طبیعی یا ترکیبی از طبیعی و مصنوعی است؛
- از نور طبیعی روز بهره می برد؛
- سیستم های مصنوعی سایه اندازی برای کنترل نور خورشید دارد؛
- نور را به شکل مناسبی در هسته مرکزی ساختمان توزیع می کند؛
- ظرفیت گرمایی ساختمان را کاهش می دهد؛
- و از طریق دودکش بر تهویه تأثیر می گذارد.
با توجه به اهمیت استفاده و حفظ انرژی های موجود در طبیعت ، امروزه رویکرد های جدید در ساخت و ساز و معماری صفر کربن به ضرورت تبدیل شده اند. در این مقاله فرصت بررسی همه جانبه معماری صفر کربن نیست، اما ما راهکار هایی برای کاهش مصرف انرژی عنوان می کنیم و شیوه اجرای آن ها را بررسی می کنیم.
راهکار هایی برای برای کاهش مصرف انرژی
عملکرد ساختمان اصولا تحت تأثیر اندازه ، شکل ، جهت ، فضا و پنجره بندی آن است. همان ابتدای کار که هنوز یک درصد از هزینه های ساخت هم پرداخت نشده، چه بسا بیشتر از هفتاد درصد هزینه های سال های بعد و زندگی در آن مشخص شده است! عملکرد ساختمان ، نخستین و مهم ترین استراتژی طراحی است.
مهندسین و معماران ساختمانی و همین طور طراحان داخلی ، می توانند با رعایت نکته هایی که در ادامه بیان می شوند، ساختمان را بر اساس معماری پایدار طراحی کنند. این ها ۶ راهکار برای کاهش مصرف انرژی ، به ویژه کربن هستند:
به کارگیری جزئیات برای بهبود عملکرد ساختمان
مهندس یا معمار می تواند در طراحی و ساخت یا بازسازی منازل مسکونی، ساختمان های تجاری و اداری ، از اجزایی مانند آفتاب گیر ( sunshade ) و پیش آمدگی یا طاق نما ( overhang ) استفاده کند. برای نمونه همین دو مثال ، می توانند در کاهش مصرف انرژی و حفظ دمای داخل ساختمان اهمیت زیادی داشته باشند.
اصلا معماری حرفه ای و پایدار باید نه تنها کمترین تأثیر را بر محیط پیرامون وارد کند ، بلکه تأثیر مثبتی هم بر آن داشته باشد. ویترویوس ( Vitruvius ) ، نظریه پرداز و معمار سده های میانه، ویژگی های معماری خوب را استحکام ، زیبایی و فایده آن می دانست.
دومین راهکار برای کاهش مصرف انرژی در ساختمان ، تعیین و به کارگیری تعداد ، اندازه و محل قرارگیری مناسب پنجره ها و همین طور ورودی های ساختمان است. یک پنجره کمتر یا بیشتر ، یا پنجره کوچک تر یا بزرگ تر ، تأثیر فراوانی بر مصرف انرژی در محیط ساختمان دارد.
پنجره دریچه خانه به محیط بیرون است؛ مهم ترین عامل برای نورگیری طبیعی خانه و کانال مناسبی برای تهویه و تغییر هوای فضای داخلی خانه محسوب می شود. البته ضرورت وجود پنجره در ساختمان بر هیچ کس پوشیده نیست، اما چگونگی پنجره بندی و استفاده از پنجره های مناسب ، می تواند از مهم ترین راهکار های کاهش کربن باشد.
اندازه گیری درست
شاید بعضی معتقد باشند ساختمان هرچه بزرگ تر باشد و فضای داخل آن هر قدر بیشتر باشد، بهتر است. اما حقیقت آن است که باید همان قدر ساختمان و فضا بسازید که برای عملکرد داخلی مناسب باشد. فضا های کمتر ، در حد نیاز ، با کاهش تشکیل کربن همراه خواهند بود.
اصول طراحی ساختمان های سبز بر پایه اندازه ها و نسبت های مناسب برای استفاده ای است که در آینده قرار است داشته باشد. البته هر ساختمان سبز و پایداری که ساخته می شود، ویژگی هایی ناشی از موقعیت اقلیمی و مکانی آن هم دارد که نمی توان آن ها را نادیده گرفت.
جهت گیری درست
شکل و جهت ساختمان تأثیر مهمی در هماهنگی آن با اقلیم دارد. نقش مهمی هم در انتقال شرایط بحرانی هوای خارج به داخل ساختمان ایفا می کند. برای پی بردن به تأثیر شرایط گرمایی بر شکل و جهت ساختمان ، به تفاوت عملکرد ساختمان ها توجه کنید.
نسبت های مناسب
معمار باید نسبت های ساختمان را طوری در نظر بگیرد که با شرایط آب و هوایی آن اقلیم و منابع انرژی موجود هماهنگ باشند. ساختمان ها در مناطق گوناگون ، پلان و نسبت های مختلفی دارند. مهم ترین دلیل آن به وجود آوردن امکان استفاده حداکثری از انرژی های موجود و متعاقب آن ، کاهش آلاینده های کربنی است
مکان مناسب ساختمان
در نهایت اینکه ساختمان را باید جایی ساخت که با خدمات عمومی شهری ارتباط مناسبی داشته باشد و انرژی کمتری برای رفت و آمد صرف شود. پروژه هایی را تصور کنید که کیلومترها از شهر دور هستند و ساکنین ساختمان های آن برای رفع نیازهایشان باید هرروزه مسیری طولانی را با صرف انرژی های فسیلی به شهر رفت و آمد کنند.
جمع بندی
در ساخت وساز ساختمان های جدید ، به ویژه ساختمان های اداری باید به اصول معماری پایدار توجه کرد. ساختمان های ساختمان های صفر کربن از مصادیق بارز معماری پایدار هستند که هدف اصلی آن ها مصرف انرژی صفر و کاهش آلاینده های کربنی است.
منبع:تهران دیزاین سنتر
درباره نویسنده
نویسنده