به نقل از روابط عمومی فرهنگستان هنر، کتاب «بنیاد‌های فهم تاریخ معماری، درس‌نامه‌ای میان رشته‌ای» تألیف مهرداد قیومی بیدهندی عضو گروه تخصصی معماری و شهرسازی فرهنگستان هنر است که در ۱۲ فصل، توسط مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن) منتشر شده است.

نویسنده کتاب در بخشی از مقدمه توضیح داده است: «تاریخ معماری تباری دراز دارد؛ زیرا نخستین سخن انسان‌ها درباره مکان مصنوع، هر قدر ساده و اندک و نانوشته، به نحوی تاریخ معماری شمرده می‌شود، اما تاریخ معماری، به معنای خاص، یعنی سخنی مفصل و تعمدی و کمابیش سامان‌یافته، در حدود چهار سده پیش در زمره تاریخ هنر پدید آمد. تاریخ معماری به منزله حوزه معرفتیِ مستقل از تاریخ هنر بیش از یک سده سابقه ندارد. تاریخ معماری محصول شوق انسان‌ها برای شناخت خود و جهان از یک سو و بحران در معماری- به ویژه بر اثر گسست از تجربه‌های هزاران ساله انسان در دوران مدرن – است.»

وی یکی از مشکلات اساسی در امر پژوهش را اینگونه شرح می‌دهد: «پژوهش‌ها در تاریخ معماری ایران گرفتار چند مشکل اساسی است؛ مشکلاتی که به رفتار سوپرمارکتی با نظریه‌های نو، یا رفتار ایدئولوژیک با منابع فرهنگی منحصر نیست. یکی از این مشکلات این است که دانشجو و پژوهشگر نوپا، نمی‌داند چرا باید به تاریخ معماری بپردازد، از تاریخ معماری چه بپرسد، چه مقدمات و لازمه‌هایی دارد و چگونه می‌تواند پژوهش تاریخی خود را با نظام معرفت تاریخ معماری پیوند بدهد.»

قیومی بیدهندی که علاوه بر عضویت در گروه معماری و شهرسازی فرهنگستان هنر، دانشیار، دانشکده معماری و شهرسازی، گروه مستندنگاری و مطالعات معماری ایران، دانشگاه شهید بهشتی نیز هست درباره شیوه کار در کتاب اینگونه گفته است: «شیوه کارمان در این کتاب این است که سخن را از پرسش‌های ساده درباره موضوعات آشنا شروع می‌کنیم و رفته رفته به لایه‌های پیچیده آن می‌رسیم. گاهی پرسش‌ها را از حوزه‌هایی شروع می‌کنیم که ساده‌تر از معماری است. سپس با نشان دادن شباهت و تفاوت آن‌ها با معماری، پرسش‌ها را به معماری منتقل می‌کنیم. به این جهت، لازم است خواننده در هر موضوع و هر مثال با ما همراه شود؛ به این نحو که در هر جا که پرسشی مطرح می‌شود، پیش از مطالعه پاسخ‌ها، به آن پرسش فکر کند و خود به آن پاسخ بدهد و پاسخ را بسنجد.»

وی که در طی سال‌های فعالیت خود دارای تألیفات، ترجمه‌ها و مقالات بسیاری است با توجه به توضیحاتی که پیشتر به آن اشاره شد، به هدف اصلی نگارش کتاب «بنیاد‌های فهم تاریخ معماری، درس‌نامه‌ای میان رشته‌ای» می‌پردازد و خاطرنشان می‌کند: «این کتاب با هدف آشنایی دانشجویان و پژوهشگران با لازمه‌های اصلی فهم تاریخ معماری و بایسته‌های فهم معماری نگاشته شده. به گونه‌ای که، به جای سرگشته کردن خواننده در میان انبوهی از نام‌ها و نظریه‌ها، سررشته‌هایی به دست او داده شود تا خود پیش برود و بتواند درباره معماری و تاریخ آن فکر کند، بپرسد و تحقیق کند. هدف این است که با مفاهیم و موضوعاتی آشنا شود که بتواند با تکیه برآن‌ها درباره معماری و تاریخ آن بیاندیشد.»

قیومی بیدهندی درباره فصل‌های این کتاب توضیح داده است: «مطالب فصول، به ویژه فصل اول، به نظر ناپیوسته و نامربوط می‌آید؛ اما همین که خواننده به اواسط کتاب برسد، پیوستگی آن‌ها را درخواهد یافت و امیدوارم در آن موقع، شوق او برای مطالعه بقیه کتاب بیشتر شود. در اینجا، به عمد، از بیان سیر مطالب و محتوای فصول خودداری می‌کنم. خواننده می‌تواند با مراجعه به فهرست کتاب، تصوری از کلیت آن به دست آورد. همچنین می‌تواند با مطالعه خلاصه هر بند، که در حاشیه صفحات کتاب نوشته شده است، مجملی از محتوای هر فصل دریابد. در مؤخره کتاب هم کوشیده‌ام سیر مطالب کتاب را به اجمال توضیح بدهم. برخی از اطلاعات کمکی را هم در قاب‌هایی با عنوان پنجره در برخی از صفحات آورده‌ام. امیدورام این کتاب بتواند به استوار شدن بیناد‌های فهم تاریخ معماری در این اندک کمکی بکند.»

کتاب «بنیاد‌های فهم تاریخ معماری، درس‌نامه‌ای میان رشته‌ای» علاوه بر فهرست منابع و مأخذ دارای نمایه اَعلام و مفاهیم و اصطلاحات است که در ۴۱۹ صفحه به رشته تحریر درآمده است.

علاقه‌مندان برای تهیه این کتاب می‌توانند به فروشگاه مرکزی انتشارات متن و یا وبگاه مؤسسه متن مراجعه کنند.

صداوسیما