نکات مهم در طراحی فضای بازی کودکان
کودکان به طور ناخوداگاه، بیشترین احساس شادمانی را در هنگام رویارویی با طبیعت و یا بازی در فضای باز دارند. آنها مهمترین هدف برای معماران مناظر طبیعی، فضای باز و فضاهای عمومی ویژه کودکان هستند. بنابراین طراحی فضایی که بتواند به طور هم زمان، تمامی فاکتورهای موردنیاز کودکان، از جمله امنیت، سلامت و محیط مفرح را فراهم کند، یکی از اصلی ترین مسئولیتهای ما به عنوان معمار منظر است. فضاهای طراحی شده برای کودکان، برای دیگر افراد نیز خوشایند است.
در ادامه به نکاتی برای طراحی فضاهای مناسب کودکان، اشاره شده است.
ایمنی
پس از ورود به گام اول، فرآیند طراحی با تثبیت مکانی مخصوص کودکان شروع می شود. یک فضای بازی ایمن بایستی دور از مسیرهای شلوغ، هم پیاده رو و هم سواره روها و منابع آبی خطرناک قرار گیرد. اما این نکته، ضرورتاً به معنای استفاده از پرچین ها و حصارهای بلند نیست. هنگامی که بحث کودکان مطرح می شود، ایمنی در درجه اول اهمیت قرار می گیرد، اما در هر صورت، وظیفه طراحی بر عهده معمار منظر است. یک گودال باغچه، نمونه ارزشمندی از تعریف یک فضا در دل توپوگرافی است که کاربرد آن نسبت به یک حصار معمولی، ارجحیت دارد.
طراحی متناسب با سن
مرحله بعدی که نیازمند توجه شماست، طراحی متناسب با سن است. برای داشتن فضای بازی ایمن و لذت بخش، زمین بازی باید متناسب با گروه های سنی مختلف، به بخشهای متفاوت تقسیم شود. کودکان در سنین مختلف، اندازه و توانایی های متفاوتی دارند. به عنوان مثال فضای بازی برای کودکان ۶ تا ۲۳ ماه باید برای فعالیتهایی چون خزیدن، ایستادن و راه رفتن، آماده شود. از طرفی، کودکان ۵ تا ۱۲ ساله به فضای کافی برای دویدن و بازی با توپ نیاز دارند. طراحی صحیح زمینهای بازی می تواند به ایجاد پیشرفتهای جسمانی، احساسی، اجتماعی و عقلانی کودکان کمک کند و این در صورتی محقق می شود که چنین فرصتی به آنها داده شود.
دقت در انتخاب کفپوش
علاوه بر بحث دسترسی، سطوح زمینهای بازی نیز باید ایمن باشند. معماران منظر موظف هستند همواره در انتخاب کفپوش برای زمینهای بازی دقت کنند تا به کودکان اجازه دهد بدون مشکل و بدون ترس از صدمه بازی کنند. به کار بردن سطوح بتنی یا آسفالت غیر قابل قبول است، زیرا آنها ضربه گیر نیستند. کلوخ و چمن هم انتخابهای مناسبی نیستند، زیرا در حداقل حد ضربه گیری هستند. کفپوش های پلاستیکی ضربه گیر می توانند به عنوان سطوح امن انتخاب شوند که نصب، دوام و همچنین قیمت مناسبی نیز دارند. همچنین از کفپوش های قابل لمس نباید غفلت شود. این کفپوش ها به عنوان کفپوش بی خطر شناخته می شوند، زیرا در پیاده روها، پله ها و سکوهای ایستگاه قطار نیز کاربرد دارند و به عابران نابینا یا کم بینا یاری می رسانند. سنگ ریزه یا کود گیاهی انتخابهای مناسبی نیستند، چرا که به راحتی توسط کودکان حمل شده و احتمال آن که کودکی آنها را ببلعد و یا آسیبهای دیگری ایجاد کند، زیاد است.
سایه بان
انتخاب پوشش گیاهی مناسب برای رفع نیاز به سایه در روزهای گرم تابستان اهمیت فراوانی دارد. طراحان باید نسبت به طرح کاشت، به منظور بهره گیری از سایه درختان، ملاحظه کامل داشته باشند. طرح کاشت درختان باید به گونه ای باشد که بتوانند همچون یک سایه انداز در ساعات تابش شدید خورشید در زمین بازی عمل کنند. برای ایجاد سایه می توان از گونه هایی با بافت متراکم استفاده کرد.
آب
در کنار منظر سخت، زمان آن است که با خصوصیات قابل توجه آب موجود در درون یا اطراف فضاهای بازی آشنا شویم. کودکان در هنگام بازی در فضای باز می توانند کاملاً نافرمان و سرکش باشند و اغلب به زمین افتاده و به طور غیر عمد به خودشان آسیب می رسانند. نیازهای بهداشتی از جمله دلایلی است که موجب شده فواره های نزدیک به فضای بازی قابل شرب باشند. بنابراین در صورت استفاده از جلوه های آبی غیرقابل آشامیدن، باید دسترسی و تماس کودکان با آنها مورد توجه قرار گیرد. اگر چه راهنمایی ها برای سلامت آب در منابع عمومی از شهر به شهر و کشور به کشوری دیگر متفاوت است، اما معماران منظر بدون توجه به موقعیت جغرافیایی، ملزم به پیروی از آنها هستند. باید توجه داشت که حتی اگر فضای عمومی دارای جلوه های آبی برای کودکان طراحی نشده باشد، اما باز هم کودکان جذب آن خواهند شد. ممکن است این فضا تبدیل به یک استخر شنا شود، بنابراین از کاربران فضا مطمئن شوید.
گیاهان
پس از بررسی منظر سخت در زمینهای بازی، اکنون گیاهان مورد بررسی قرار می گیرند. در فضای بازی کاربردی بودن گیاهان مسئله مهم نبوده و تنها گیاهانی مورد توجه قرار می گیرند که تحت هیچ شرایطی نباید به کار گرفته شوند. باید توجه داشت که ویژگیهای گیاهان منتخب برای زمین بازی، باید به دقت بررسی شوند. گیاهان سمی، گیاهانی با قسمتهای سمی، بوته های خاردار، گیاهان حساسیت زا و یا گیاهان جاذب زنبور و دارای میوه های غیر خوراکی را نمی توان مورد استفاده قرار داد.
درباره نویسنده
نویسنده