چیذر یا همان «شیزر» نام یکی از محله‌های قدیمی شمال شهر است که در منطقه یک شهرداری واقع شده است. محله‌ای که مانند دیگر محله‌های شمال تهران آب و هوای خنکی دارد و ییلاق خاندان قاجار و محل تفرج آنها محسوب می‌شد. بافت محله چیذر در برخی نقاط آن بسیار قدیمی و در برخی دیگر جدید و مدرن است. امروزه دیگر از آن باغ‌های سرسبز و بزرگ اثری جز چند درخت باقی‌نمانده و جای آن را برج‌های سربه فلک کشیده گرفته است. محله چیذر از شمال به محله فرمانیه و بلوار اندرزگو، از شرق به‌خیابان کامرانیه جنوبی، از جنوب به بزرگراه شهید صدرو از غرب به محله قیطریه محدود می‌شود.

نصرالله حدادی، تهران‌شناس، در باره پیدایش محله چیذر می‌گوید: «چیذر در قدیم یکی از روستاهای شمال تهران بود که درآن زمین‌های وسیع گندم و جو، وجود داشت. گفته می‌شود رنگ طلایی گندمزار کلمه «چو زر» را در ذهن بیننده تداعی می‌کرد برای همین نام «چو زر» بر این منطقه گذاشته‌شد و به تدریج لغت «چو زر» به چوزر و بعدها به «چیذر» تغییر یافت. در تاریخچه چیذر نام اقوام ترک آورده شده است که از ساکنان بومی این منطقه بودند. بومی‌ها برای ساخت محل سکونت خود از معماری شبیه «غار» استفاده می کردند که به آن «لو» می‌گفتند. «لو» در زبان ترکی به معنای محل زندگی است. اهالی منطقه برای پناه گرفتن در برابر حملات حیوانات وحشی، اشرار یا حملات دشمن و همچنین در امان ماندن از سرما و گرما در این منطقه «لو» می‌ساختند. برخی از اهالی قدیم محله در خاطر دارند که به دلیل کار دامداری و کشاورزی این «لو»ها محل نگهداری دام اهالی بوده است. تاریخ محله چیذر با باغ ها و عمارت های دوران قاجاری گره خورده است. درباریان و صاحب منصبان در ییلاقات اطراف دارالخلافه ناصری در باغ‌ها عمارت های مجلل بنا می‌کردند که در حال حاضر فقط چند باغ و عمارت باقی مانده است مانند باغ ظهیرالاسلام و باغ مجدالدوله و مستشارالدوله و …»

امامزاده علی اکبر(ع)

در محله چیذر وجود دو بقعه متبرک از دهه‌های گذشته از اماکن تاریخی و مذهبی این محله است. بقعه امامزاده علی اکبر چیذر که بنا به گفته محلی‌ها، قدمتش به قرن پنجم می‌رسد و در دروان قاجار بازسازی شده، در حال حاضر در صحن امامزاده که از نوادگان امام سجاد (ع) هستند، گلزار شهدای دفاع مقدس قرار دارد. همچنین یک حسینیه و موزه‌ هم در این مکان قرار دارد که شامل آثار شهدای هشت سال دفاع مقدس است که شامل جانماز، پلاک، چفیه، دفتر خاطرات، لباس آغشته به خون شهید، لوازم باقی‌مانده از شهدا بعد از بمباران، رادیو، قاب عکس و … می‌شود.

امامزاده اسماعیل بن زکریا(ع)

بقعه دیگر در محله چیذر با فاصله حدودا ۳۰۰ متر از امامزاده علی اکبر(ع) قرار دارد. امامزاده اسماعیل از پسران امام هفتم شیعیان موسی کاظم است که روایت شده «بر سر راه خود در کوه‌های شمیران مجروح و به سمت روستای شیزر(نام قدیم چیذر) آمده و در همان محل به شهادت رسیده و مدفون شد.» بقعه امامزاده اسماعیل ساده و عین حال زیباست. کاشی‌کاری آن مربوط به بازسازی دوره ناصری است. ضریح امامزاده اخیرا تعویض و ضریح زیبایی جایگزین ضریح چوبی پیشین شده‌ است. حسینیه‌ای هم در آن واقع است که دارای یک شبستان بزرگ است و در ایام محرم پذیرای عزاداران حسینی است.

شیزر چگونه چیذر شد؟

بنا بر اسناد تاریخی شهر تهران که در طهران‌نامه نوشته داریوش شهبازی آمده است، در سال ۱۳۲۰ یک طایفه گرجی با نام خاندان سیاوشی به این منطقه مهاجرت کردند و بنای اولیه ساخت محله‌ای با معماری جدید را در چیذر گذاشتند. چیذر در دهه ۴۰ و همراه با سیر توسعه شهرسازی تهران جزء مناطق شهرداری شد و شکل یک محله به خود گرفت. ولی در فاصله دهه ۵۰ .۶۰ سیر تخریب باغ ها سرعت گرفت و ساخت و ساز ساختمان‌های بلند این محله را شکل جدیدی بخشید. اما در سال های اخیر با ساخت بزرگراه صدر و بلوار اندرزگو آخرین تغییرات این محله محسوب می‌شود. محله چیذر با وجود شکل و ظاهر جدید ولی باز هم کوچه‌ها ی با بافت قدیمی و سنتی دیده می‌شود.

همشهری آنلاین