عملیاتی شدن طرح طبیعت‌گردی آشوراده پس از ۲۰ سال با ضوابط محیط‌ زیستی

 از روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، جزیره آشوراده با مساحت ۶۸۰ هکتار در منتهی الیه شرقی پناهگاه حیات وحش میانکاله واقع شده است، این جزیره در جنوب شرقی دریای خزر و در فاصله حدود دو کیلومتری بندر ترکمن قرار دارد، در منتهی الیه شرقی جزیره، روستایی به نام آشوراده و همچنین تاسیسات شیلات، اردوگاه تابستانی آموزش و پرورش قرار دارد که قبل از ارتقاء سطح منطقه به عنوان پناهگاه، دارای مالکیت بودند.

هدف اصلی طبیعت‌گردی در محیط‌ های طبیعی واقع در مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست، بهره‌برداری پایدار از مناطق توأمان با حفاظت آن‌ها در بلند مدت است، استفاده طبیعت گردی از جزیره آشوراده از دهه‌های پیش مطرح و در دهه ۸۰ مورد پیگیری جدی‌تر مقامات استانی قرار گرفت، پس از تلاش‌های بسیار، در سال ۱۳۹۷ طرح ارزیابی زیست محیطی طبیعت گردی آشوراده تایید و مجوز سازمان حفاظت محیط زیست صادر شد.

در این مجوز، تفرج متمرکز در ۲۲ هکتار از اراضی ملی جزیره به‌ همراه تفرج گسترده در اراضی اطراف آن مورد تصویب قرار گرفت و ۸۰ واحد اقامت شبانه و سازه‌هایی برای کاربری‌های تفرجی در این مصوبه پیش‌بینی و سایر کاربری‌های سنگین‌تر در بندرترکمن و خارج از جزیره جانمایی شد.

پس از آن سازمان همیاری شهرداری‌های استان گلستان، به‌ عنوان مجری طرح نسبت به انعقاد قرارداد با اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان اقدام کرد و عملیات اجرایی کلید خورد اما اشکالات وارد بر طرح و نحوه شروع کار توسط سازمان همیاری‌ها و مهم‌تر از آن مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری مبنی بر عدم امکان اجرای تفرج متمرکز از جمله استقرار فضای اقامتی در اراضی ملی واقع در جزیره آشوراده موجب توقف اجرای طرح شد.

با برداشته شدن دو مشکل مهم اصلاح و تمدید مجوز ارزیابی زیست محیطی و رفع مغایرت پیش آمده در شورای عالی شهرسازی و معماری از پیش روی طرح طبیعت گردی آشوراده بیش از ۶۰ درصد مسایل و تنگناهای اجرای طرح برطرف شد.

با روی کار آمدن دولت سیزدهم و پس از سفر استانی رییس جمهور به استان گلستان و بازدید از جزیره آشوراده و در راستای اجرای منویات رییس جمهور مبنی بر ضرورت رفع مشکلات پیش روی اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده، بلافاصله جلسات مستمری توسط سازمان حفاظت محیط زیست و با همکاری تنگاتنگ دستگاه‌های مرتبط از جمله استاندار گلستان برگزار شد، از جمله مشکلات فنی و حقوقی پیش روی اجرای طرح طبیعت گردی جزیره آشوراده می‌توان به عدم تمدید مجوز ارزیابی زیست محیطی طرح طبیعت گردی آشوراده پس از گذشت دو سال، عدم انتخاب مجری طرح از طریق ساز و کار حقوقی قابل قبول، مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری مبنی بر عدم امکان بارگذاری در قالب زون تفرج متمرکز و عدم امضاء صورت‌جلسه کمیته ملی طبیعت گردی جزیره آشوراده توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری اشاره کرد.

از این رو با پیگیری‌های سازمان حفاظت محیط زیست دو جلسه تخصصی در دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق، یک جلسه در استانداری گلستان و دو جلسه شورای راهبری پناهگاه حیات وحش میانکاله با حضور استانداران استان‌های مازندران و گلستان، نمایندگان مجلس، مدیران کل حفاظت محیط زیست استان‌های گلستان و مازندران و معاونین سازمان و به ریاست رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، یک جلسه تخصصی با حضور معاونت‌های طبیعی و دریایی سازمان و متخصصینی از بیرون سازمان، جلسه کمیته ارزیابی زیست محیطی، جلسه مشترک معاونین سازمان جهت طبیعت‌گردی آشوراده برگزار شد.

گره چندین ساله اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده در دولت مردمی با همکاری تمام دستگاه‌های دخیل و البته با رعایت نظرات تخصصی کارشناسان محیط زیست باز شدهمچنین چندین مرتبه بازدید میدانی بابت رفع مشکلات فوق از جمله ایراد وارده از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری برگزار و موضوع حذف فضاهای اقامتی شبانه و احداث فضاهای سرپوشیده ثابت از محدوه اراضی ملی جزیره بود که طرح موضوع و مقرر شد تا با هماهنگی و توافق استاندار گلستان، تفرج متمرکز به‌ ویژه اقامت شبانه از محدوده ۲۲ هکتاری اراضی ملی حذف و در این محدوده فعالیت‌های مجاز تفرج گسترده انجام و اقامت در قالب اکولاژ در مستثنیات روستای آشوراده با اولویت جوامع محلی صورت گیرد.

مشکلات دیگر پیش روی اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده یکی پس از دیگری در چارچوب قانون و با لحاظ حساسیت‌ها و اصول محیط زیستی، رفع و رجوع شد، طرح ارزیابی زیست محیطی که قبلا تصویب شده بود با رویکرد ذکر تفرج گسترده در اراضی ملی ۲۲ هکتاری توسط مشاور اصلاح و به تصویب دفتر ارزیابی رسید و مجوز ارزیابی زیست محیطی طرح تمدید شد.

با برداشته شدن دو مشکل مهم اصلاح و تمدید مجوز ارزیابی زیست محیطی و رفع مغایرت پیش آمده در شورای عالی شهرسازی و معماری از پیش روی طرح طبیعت گردی آشوراده بیش از ۶۰ درصد مسایل و تنگناهای اجرای طرح برطرف شد، هرچند که برای رفع این دو مشکل، جلسات و بازدیدهای متعدد انجام و زمان نسبتا زیادی صرف شد اما اصول و ضوابط محیط زیستی در این دو موضوع لحاظ و نظر مقامات استانی هم تامین شد و این تفاهم در دولت سیزدهم با دستور رئیس جمهور حاصل شد.

ایرنا